امروز هر چه بکاریم، فردا همان را درو خواهیم کرد

نسیم آنلاین: مشکلات و آسیب‌های اجتماعی از ابتدای خلقت وجود داشته‌اند و از نسلی به نسل بعد منتقل شده‌اند. مسائلی مانند فقر، اعتیاد و ناهنجاری‌ها از جمله مسائلی هستند که همیشه در نسل‌های جدید بازتولید می‌شوند. مشکلات اجتماعی برای اینکه از نسلی به نسل دیگر منتقل نشوند نیاز به عواملی دارند که مانع این انتقال شوند. آموزش یکی از این متغییرهاست. آموزش ناهنجاری که معمولا توسط خانواده یا هم‌محلی‌ها صورت می‌گیرد گاهی توسط آموزش‌های ثانویه خنثی می‌شود. اگر یک نسل آموزش عمومی درستی ببیند به احتمال بسیار زیاد مشکلات را به شدت قبل بازتولید نخواهند کرد.

وزارت آموزش و پرورش در ایران متصدی دولتی امر آموزش است. دولت با متصدی شدن امر آموزش می‌تواند هدف‌های متعددی را پیگیری کند. یکی از اهداف اجتماعی دولت در تصدی‌گری آموزش، مانع شدن از بازتولید الگوهای انحراف اجتماعی است. آموزش دادن به کودکان می‌تواند باعث بهبود برخی معضلات اجتماعی در کشور بشود. کودکان بسیاری هم‌اکنون در کشور بخاطر مشکلات اقتصادی و اجتماعی از آموزش عمومی بهره‌مند نمی‌شوند و با همان وضعیت خانوادگی که به دنیا آمده‌اند تا آخر عمر به زندگی ادامه می‌دهند. کودکان مناطق محروم وقتی تمام دوره کودکی خود را در محیط‌های جرم‌خیز و پر از معتاد بگذرانند و معلمی غیر از خلافکاران و معتادان نداشته باشند آینده متفاوتی هم نخواهند داشت.

نارسایی شبکه آموزش عمومی که معضلات و مسائل زیادی را هم برای کشور و کودکان آسیب‌پذیر ایجاد می‌کند از منابع مختلفی تغذیه می‌شود. فقر آموزشی باعث می‌شود فقر اقتصادی موجود در کشور بازتولید شود. چندین گروه در این مشکلات حوزه آموزش و پرورش تاثیرگذار هستند. جدای از مشکلاتی که مدارس و معلمان دارند مسئله اصلی از جانب سیاست‌گذاران متکثر این حوزه ایجاد می‌شود. سیاست‌گذاران در نهادهای مختلف از شورای عالی انقلاب فرهنگی تا وزارت آموزش و پرورش در این سال‌ها فعالیت‌هایی داشتند که نتیجه این فعالیت‌ها تنها به تشدید وضعیت فقر آموزشی منجر شده‌است.

در وضعیت کنونی، مدرسه چیزی به کودک یاد نمی‌دهد. معلمان معمولا بدلایل مالی انگیزه خاصی برای تلاش زیاد در مدرسه ندارند. بسیار از کودکان از تحصیل باز می‌مانند. دبیران استخدامی باکیفیت در مدارس مناطق محروم حضور پیدا نمی‌کنند و همه چیز به همه چیز می‌آید که مشکلات سفت بر جای خود بمانند.

بازماندن از تحصیل و  عدم وجود فرصت برای ادامه تحصیل در این سال‌ها روندی افزایشی داشته است و این اتفاق نشان می‌دهد دولت یا توانایی این کار را ندارد و یا قصدی برای ورود به این مسئله ندارد. دولت عملا خود را از همه عرصه‌های عمومی کنار کشیده‌است و هرجا باید مداخله می‌کرده‌است شانه خالی کرده ‌است.

مطالعات نشان می دهد که وضعیت اقتصادی-اجتماعی ضعیف خانوار بر مشارکت در آموزش تأثیر منفی می‌گذارد، درحالی که یک محیط حمایتی یادگیری در خانه بر رشد مهارت‌های اساسی تأثیر مثبت دارد. اگر قرار باشد خانواده‌هایی را که از نظر اقتصادی ضعیف هستند نتوانند در آینده کشور تاثیر مهمی داشته باشند وضعیت در آینده یه شدت برای گروهی که دور از این فضا مانده‌است سخت خواهد شد. مطابق با داده‌های پایگاه رفاه ایرانیان و بر مبنای شاخص فقر تعریف شده در پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، در سال 1399 ، 25 درصد از کودکان در خانوارهای فقیر زندگی می کنند. از منظر این شاخص و آستانه تعریف‌شده برای آن، بیش از نیمی از کودکان سیستان و بلوچستان در فقر زندگی می‌کنند. استان‌های خراسان شمالی، گلستان، آذربایجان غربی و هرمزگان به ترتیب با مقادیر بالاتر از 30 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. از طرفی استانهای یزد و تهران نیز با مقادیری کمتر از 10 درصد بهترین استان‌ها از نظر این شاخص هستند.

 به استناد اصل 31 قانون اساسی آموزش یک حق عمومی است. عدم برخورداری از آموزش همیشه مشکلات زیادی را درست کرده‌است و درآینده هم مشکلات زیادی را درست خواهد کرد. آموزش نسل بعدی را می‌سازد و این یعنی امروز هر چه بکاریم فردا همان را درو خواهیم کرد. آموزش می‌تواند مسیر زندگی افراد را مشخص کند. ساختار آموزش است که برخی بنیادهای شخصیتی فرد و جامعه را می‌سازد. با آموزش می‌توانید به مردم یاد بدهید هنجار چیست و درست و غلط را برای آن‌ها تعریف کنید. اگر آموزش عمومی برای همه‌ی افراد فراهم نشود جامعه دودسته با سواد و بی‌سواد را درخود خواهد دید که هیچ کدام متوجه منظور دیگری نمی‌شوند. هر کدام از این گروه‌ها هم راه جداگانه‌ای برای سعادت خود انتخاب می‌کنند و این انتخاب‌ها در تعارض باهم قرار خواهند گرفت.

*عکس از تسنیم