شل گرفتن سفرهای نوروزی به امید ایمنی توده‌ای
علی‌رغم اینکه وزارت بهداشت هرگونه مسافرت را مطلقا ممنوع می‌داند، رئیس‌جمهور و ستاد ملی مقابله با کرونا، ساز دیگری می زند و کاملا ساده‌انگارانه و با بیان برخی موضوعات و محدودیت‌های ساده و عجیب، خلاف خواست جامعه علمی و منطق گام برمی‌دارد.
یادم هست دوران کارشناسی، همان وقت‌هایی که علوم‌سیاسی می‌خواندم، یکی از اساتید می‌گفت تمام این کتاب‌ها و واحدهای درسی‌ای که می‌خوانید و می‌گذرانید، دوزار برای شما آورده نخواهد داشت، برای فهم آنچه در آینده سیاست رخ خواهد داد، هیچ‌چیز به‌اندازه خواندن تاریخ و فهم جریان‌شناسی اتفاقاتی که در گذشته رخ داده است، به شما در ارتباط با آینده فهم و دید نخواهد داد. در حدود یک‌سال و اندی که گاهی هرروز و گاهی چند روز درمیان در ارتباط با کرونا مجبور و محکوم به نوشتن بودم، فهمیدم این توصیه استاد خیلی محدود به سیاست هم نیست. یعنی در بسیاری دیگر از موضوعات هم چنین چیزی می‌تواند کمک‌کننده باشد و به ما نسبت به آینده فهم و درک بدهد و ناظر به اتفاقات و تجربیاتی که از سر گذراندیم، برای آینده تصمیم‌گیری کنیم، منتها بد ماجرا می‌دانید کجاست؟ بد ماجرا اینجاست که در همین مورد مثلا کرونا که تمام دنیا با آن سرشاخ شده‌اند، چنین رویکردی در ایران وجود ندارد. خب در ماه‌های نخست همه‌گیری این ویروس ناشناخته، همین ناشناختگی و فهم پایین علم و اندیشمندان نسبت به رفتارهای ویروس باعث شده بود مدل مواجهه با آن کاملا آزمون و خطایی باشد.
هر کشوری متناسب با رویکردها و برنامه‌ریزی‌ها و امکاناتش به جنگ با کرونا رفت و برخی توفیقاتی به‌دست آوردند و برخی هم با مغز به زمین خوردند و کلی کشته و مبتلا روی دست‌شان باد کرد. ولی حالا و بعد از گذشت این همه روز، دیگر نمی‌توان مدل مواجهه را بر مدار آزمون و خطا چید. یعنی دیگر جایز نیست در شرایطی که همه آزمون‌شان را پس داده‌اند، دوباره مسیر آزموده را بیازماییم و طی کنیم. در همین ایران، پارسال و در ایام عید، علی‌رغم توصیه‌ها و تاکیدهایی که همه می‌کردند، نتوانستیم آن‌طور که باید و شاید با این همه‌گیری مقابله کنیم، ولی امسال ورق برگشته است و ما هم تجربیات خودمان را داریم و هم تجربیات سایر کشورها، هم خودمان زخم‌خورده‌ایم و چندین و چند پیک کرونایی را از سر گذرانده‌ایم و هم بقیه ملت‌ها تجربیات‌شان موجود است و می‌توان به آنها رجوع کرد.
اگر بخواهم کمی مساله را خردتر کنم، همین سفرهای نوروزی مصداق خوبی است برای سنجش فهم و شناخت ما نسبت به این ویروس کشنده و باهوش، اینکه ما چقدر نسبت به خطر آن آگاهی داریم و چگونه با آن مواجه خواهیم شد. چندین و چند گزارش نوشتیم از اینکه برقراری سفرها، با هر دلیل و منطقی که علی‌الظاهر بیشتر آنها هم بن‌مایه اقتصادی دارند، به صلاح همان اقتصاد نیست و بالاتر از آن سلامت جامعه را هدف می‌گیرد. ایران و سیستم بهداشت و درمان کشور ما تاب‌وتوان مواجهه با پیک جدید را ندارد. پرستاران خسته‌اند، امکانات به‌سمت فرسودگی حرکت کرده‌اند، مردم تاب اعمال محدودیت‌های شدیدتر را ندارند و... منتها در چنین شرایطی، بازهم انگار سیاستگذاران و تصمیم‌گیران گوش‌شان بدهکار نیست و با تکیه بر همان استدلال‌های نخ‌نما و خطرناک مواجهه فانتزی را بر مقابله مقتدر و محکم ترجیح داده‌اند. هر روز یک نقل‌قول جدید در ارتباط با سفرهای نوروزی، پیش‌فروش و فروش تمامی بلیت‌های نوروزی اتوبوس و قطار و هواپیما و رنگ‌بندی‌های عجیب‌وغریب شهرها همه نمودی از مدل حکمرانی منفعلانه در برابر ویروسی است که نشان داده از کوچک‌ترین و کمترین سهل‌انگاری نمی‌گذرد و آن را تبدیل به بحرانی تازه می‌کند.
مدل مواجهه ایران با ویروس کرونا علی‌رغم تمام توفیقاتی که به‌مدد ازخودگذشتگی کادر درمان و همراهی مردم حاصل شد، نشان داده است هم در بعد سیاستگذاری و هم در بعد انتقال پیام به جامعه دچار کمبودها و چالش‌های اساسی است و مادامی که این کمبودها به قوت خود باقی باشد، در بر همان پاشنه بحرانی می‌چرخد و ایران به این زودی‌ها به دنیای پس از کرونا سلام نخواهد کرد. بعد از این مقدمه، بد نیست چند اظهارنظر را با هم مرور کنیم تا شاید شمای بهتری از وضعیت موجود کشور برای برنامه‌ریزی‌های آینده و فهم اقدامات مسئولان روبه‌روی ما قرار بگیرد.
موج کرونا در حال شعله‌ورتر شدن است
علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای کلانشهر تهران در ارتباط با وضعیت همه‌گیری کرونا در کشور و شکننده بودن وضع موجود گفت: «متأسفانه تغییر الگوی سنی ابتلا در این بیماری که بیشتر بین گروه‌های سنی 5 تا ۲۵ساله است، نشان از تغییراتی در ساختار این ویروس دارد. همچنان پاسخ قطعی به این سوال که آیا جهش‌های جدید به درمان‌های متعارف و واکسیناسیون مقاوم است یا خیر، وجود ندارد. دنیا با ویروسی مهاجم روبه‌رو است که می‌تواند میزان ابتلا و به‌دنبال آن مرگ‌ومیرها را به‌طور چشمگیری افزایش دهد، بنابراین اهتمام بیشتر و رعایت پروتکل‌های بهداشتی و همچنین اعمال سیاست‌های لازم با هدف کاهش بار اپیدمی ضرورت دارد. ترددهای غیرضروری خصوصا در مناطق متراکم سطح شهر یا احتمال انجام سفرهای نوروزی ازسوی برخی شهروندان یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی گسترش ویروس کروناست. قطعا اتخاذ تدابیری با هدف کاهش ترددها می‌تواند در ریشه‌کنی کرونا استراتژی موفقی تلقی شود. نسبت به روزهای گذشته، مراجعان سرپایی رشد داشته و در حوزه بستری عادی و ویژه نسبت به هفته‌های قبل باثبات مواجه هستیم. با توجه به شرایط کشور که سرشاخه‌هایی از جهش ویروس در نقاط مختلف یافت می‌شود باید بگوییم شرایط ناپایدار و شکننده است. لذا باید با ملاحظه و احتیاط بیشتری عمل کنیم. برای سفرهای نوروزی شاید لازم باشد در شاخص‌ها بازنگری داشته باشیم. یکی از شاخص‌ها رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی است، همچنین مجموعه افرادی که به‌صورت سرپایی مراجعه می‌کنند و ازسوی دیگر افراد تست مثبتی که بدون علامت هستند و در ردیابی‌ها شناسایی می‌شوند همگی اینها شاید نشان از این باشد که باید در رنگ‌بندی تغییراتی ایجاد شود و ستاد ملی مقابله با کرونا در برخی سنجش‌ها بازنگری‌هایی انجام دهد.»
موارد مثبت بستری روزانه رو به افزایش است
روز گذشته سیماسادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت گفت: «نمودار موارد مثبت بستری روزانه در برخی استان‌های کشور رو به افزایش است به‌طوری که در استان خوزستان شاهد شیب بسیار تند موارد بستری روزانه و در استان‌های چهارمحال‌وبختیاری، قزوین و البرز شاهد ایجاد روند افزایشی در موارد بستری بیماران مبتلا به کووید-۱۹ هستیم. متاسفانه به‌دنبال عادی‌انگاری شرایط بیماری در هفته گذشته نیز شاهد تداوم روند کاهشی در میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور بوده‌ایم و استان‌های کردستان، قم و گلستان دارای پایین‌ترین میزان عمل به توصیه‌های بهداشتی در کشور شناسایی شده‌اند. بنابراین وجود روند نگران‌کننده کاهشی در عمل به توصیه‌های بهداشتی در کشور و تقارن آن با شیوع ویروس جهش‌یافته انگلیسی در بسیاری از استان‌ها می‌تواند به‌عنوان زنگ خطری جدی در جهت ایجاد خیز جدید بیماری قلمداد شود. درحال حاضر ۱۱شهرستان قرمز، ۳۲شهرستان نارنجی، ۲۵۱شهرستان زرد و ۱۵۴شهرستان آبی هستند.»
به‌عنوان وزارت بهداشت مطلقا موافق هیچ مسافرتی نیستیم
پس به‌عنوان اولین پله با توجه به اظهارات مسئولان و البته اطلاعات و آماری که اعلام می‌شود، اوضاع شیوع کرونا در کشور مساعد نیست و در شرف ورود به پیک چهارم این بیماری هستیم. ناظر به همین مساله و تحلیل نوع مواجهه با اصلی‌ترین چالش پیش‌رو، یعنی سفرهای نوروزی بد نیست نظر عالی‌ترین مقام نظام بهداشت و سلامت کشور را هم بخوانیم. سعید نمکی، وزیر بهداشت کشور در ارتباط با سفرهای نوروزی و ایام پیش‌رو در شرایط موجود خاطرنشان کرد: «عید نوروز در پیش است و ما همه نگران هستیم. مسافرت به‌عنوان اصلی‌ترین عامل در گردش ویروس بسیار موثر است و به‌عنوان وزارت بهداشت مطلقا موافق هیچ مسافرتی نیستیم. فکر می‌کنیم مانند سال گذشته که ایستادیم و گفتیم از ۲۵اسفند فرصتی برای احیا و بازتوانی کادر بهداشت داشته باشیم، امسال هم باید از رفت‌وآمدها جلوگیری کنیم، این درحالی است که سال گذشته ویروس ووهان با قدرت ابتلا و کشندگی کمتر بود، اما اکنون در خوزستان صحنه‌های دردناکی می‌بینیم. در عرض ۴۸ساعت ریه پر است و فرصت به ما نمی‌دهد. با چنین ویروس سهمگینی می‌خواهیم مسافرت هم برویم؟ می‌دانیم مردم خسته‌اند و حوصله‌شان سر رفته و صنعت توریسم آسیب جدی دیده است، همه دنیا این‌طور است ولی ناچاریم برای حفظ سلامت مردم روی برخی پروتکل‌ها بایستیم. یکی از دغدغه‌های ما همین تعطیلات نوروز است و پیشنهاد ما این است که تردد و مسافرت نباید باشد. از جاده‌های پرازدحام و ترددهای بی‌رویه و درهم‌آمیختگی جمعیت آلوده از اقصی‌نقاط و انتقال یک ویروس موتاسیون‌یافته به‌شدت اضطراب داریم.»
مراقبت کنیم پروتکل‌ها درکنار دریا، مناظر و جاهای دیدنی مراعات شود!
تکلیف بازوی علمی و اصلی ماجرا، یعنی مجموعه وزارت بهداشت مشخص شد. همچون دفعات گذشته، وزارت بهداشت با انجام هرگونه تردد و مسافرت مخالف است و استدلال‌های علمی و تجربه‌شده‌ای هم برای آن دارد منتها علی‌رغم انتظاراتی که وجود داشت و دارد و البته هیچ‌وقت مطابق آن عمل نمی‌شود، باید شاهد ابلاغ و تصویب ممنوعیت سفرها در نوروز1400 می‌بودیم که گویا از این خبرها نیست! روز گذشته علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا با اشاره به مصوبات ستاد کرونا برای تعطیلات نوروز گفت: «بحث‌های مختلفی مطرح شد، ازجمله بحث تعطیلات عید نوروز و سفرها. اگرچه قبل‌تر هم وزیر بهداشت گفته بود این سفرها می‌تواند بسیار خطرناک باشد و منجر به انتقال ویروس شود و این ویروس جهش‌یافته که قدرت سرایت بالایی دارد، اگر از استانی به استان دیگر جابه‌جا شود قطعا می‌تواند آن استان را درگیر کند و اگر این سفرها اتفاق بیفتد، استانی که اکنون وضعیت باثباتی دارد، می‌تواند قطعا وضعیتش بدتر شود و موج جدیدی شکل بگیرد. در عین حال علی‌رغم صحبت‌هایی که صورت گرفت در ستاد ملی هم بحث شد و نظر عزیزان این است که براساس مصوبه‌ای که در ستاد داشتیم در شهرهای قرمز و نارنجی سفر کاملا ممنوع شود و در سایر شهرها اعم از زرد و آبی با رعایت پروتکل‌های بسیار سختگیرانه بتوانند سفرهای ضروری خودشان را انجام دهند. البته ما همچنان تقاضا داریم که از سفر اجتناب کرده و سفرهای غیرضرور را تحمل کنند و امسال ممنوع باشد. البته براساس مصوبه‌ای که وجود دارد در شهرهای قرمز و نارنجی کاملا ممنوع است و در سایر شهرها هم با رعایت شیوه‌ها و پروتکل‌های سختگیرانه بتوانند به سفر ضروری‌شان برسند.»
قبل‌تر از رئیسی، روحانی رئیس‌جمهور هم در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا با بیان اینکه برای مردم سخت است که امسال به سفر نروند، گفت: «مردم بدانند این خواهش و نکته‌ای که مطرح می‌شود برای سلامت آنان است و نه چیز دیگر. نرفتن سفر بهتر از رفتن است. حالا اگر کسانی اصرار دارند که سفر بروند یا برای‌شان واجب است باید خیلی مراقب رعایت پروتکل‌های بهداشتی باشند. ما نمی‌توانیم به مردم بگوییم که شب عید خرید نروید اما از آنان می‌خواهیم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند و در شلوغی و ازدحام وارد نشوند، حالا اگر جایی 5درصد ارزان‌تر است نمی‌ارزد که به قیمت سلامتی به آنجا برویم. همچنین تا جایی که ممکن است از خرید اینترنتی باید استفاده کرد. سفر برای شهرهای قرمز و نارنجی ممنوع است. طبق تصمیم وزارت بهداشت و ستاد ملی کرونا، هیچ‌کس برای سفر به این شهرها برنامه‌ریزی نکند. نیروی انتظامی هم به این مقررات و اجرای آن توجه دارد. بنابراین جز شهرهای قرمز و نارنجی برای سایر شهرها هم باید رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جریان سفر انجام شود. تقاضا می‌کنم در برخی استان‌هایی که مقصد هستند، مانند مشهدالرضا، شمال، جنوب و شهرهای بزرگی مانند اصفهان و شیراز و جاهایی که بیشتر مقصد مسافرت است، در مقصد یک بسیج عمومی فوق‌العاده‌ای انجام بدهیم و مراقبت کنیم برای اینکه فاصله‌ها و پروتکل‌ها درکنار دریا، مناظر و جاهای دیدنی مراعات شود تا نوروز خوبی داشته باشیم.»
همین‌طور که می‌بینید، علی‌رغم اینکه وزارت بهداشت هرگونه مسافرت را مطلقا ممنوع می‌داند، رئیس‌جمهور و ستاد ملی مقابله با کرونا، ساز دیگری میزند و کاملا ساده‌انگارانه و با بیان برخی موضوعات و محدودیت‌های ساده و عجیب، خلاف خواست جامعه علمی و منطق گام برمی‌دارد و به قول یکی از دوستان، دروازه را خالی می‌کند تا کرونا گل چهارم را هم به ما بزند و ما وارد پیک چهارم شیوع کرونا در کشور شویم. البته این‌بار با کرونای انگلیسی و وضعیتی به‌مراتب وخیم‌تر!
برای یک‌بار هم که شده تکلیف مردم را پیش از بحرانی‌شدن اوضاع مشخص کنید
حالا اینجا چند سوال وجود دارد. خیلی از مردم، خیلی زودتر و از بیم اینکه محدودیت‌هایی برای مسافرت به برخی استان‌ها و شهرها ایجاد شود، بار سفر بسته و به‌سمت مقصد حرکت کرده و می‌کنند. خیلی‌ها هم که بلیت‌ها را با قیمت‌های عجیب‌وغریب پیش‌خرید کرده‌اند و برنامه سفر چیده‌اند، در این بین دقیقا چه شخص و نهادی جلوی مسافرت به شهرستان‌های قرمز را گرفته است و بلیتش را نفروخته؟ اصلا سوای این موضوع، چطور می‌توان اطمینان حاصل کرد شهرستانی که تا امروز در وضعیت آبی بوده تا چند روز آینده و ایام نزدیک‌تر به عید، زرد و نارنجی و قرمز نشود؟ یا حتی در نقشه می‌بینیم دو شهرستان در فاصله بسیار نزدیک به‌هم در دو وضعیت متفاوت هستند، یکی زرد و آن یکی قرمز یا نارنجی است، چطور می‌توان تردد بین این دو را مدیریت کرد؟ اصلا فکری به‌حال این موضوعات شده است؟ چرا یک‌بار یک تصمیم قاطعانه و برنامه‌ریزی‌شده گرفته نمی‌شود؟ چرا مردم همیشه باید در خوف و رجا باشند؟ چرا باید مردم همیشه در تصمیم‌گیری‌ها مستاصل باشند و تکلیف‌شان از قبل مشخص نباشد؟ اصلا چرا باید مجوز سفر به شهرهای آبی و زرد داده شود؟ برای اینکه از شهرهای نارنجی و قرمز مسافر به این شهرها برود و آنها هم تغییر وضعیت بدهند؟ من نمی‌دانم تا کی قرار است با این مدل سیاست‌ورزی هزینه بدهیم، اما این را می‌دانم که کادر درمان خسته‌اند و حداقل برای آنها هم که شده، باید تغییری در وضعیت موجود ایجاد شود و برای یک‌بار حداقل تصمیم عاقلانه‌تر و اجرایی‌تری گرفته شود.
ما با اقدامات‌مان از موج چهارم استقبال می‌کنیم
در ارتباط با آنچه گفتیم و برای اینکه بگوییم مطالبات‌مان ندانسته و از سر بغض نسبت به سیاست‌های دولت نیست، با سیدعلیرضا ناجی، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا و رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح‌دانشوری گفت‌وگویی انجام دادیم و او در ارتباط با چالش‌های پیش‌روی مواجهه با کرونا گفت: «ریشه این مدل مواجهه را باید در عدم شناخت مناسب کووید جست‌وجو کرد. من فکر می‌کنم کسانی که این تصمیمات را می‌گیرند کووید را خوب نمی‌شناسند یا نمی‌خواهند بشناسند برای همین این تصمیمات را می‌گیرند. تورهای نوروزی که راه انداختند، پیش‌فروش بلیت‌های نوروزی که تمام شده است، قانون‌های این مدلی و تورهای گردشگری انجام می‌شود درحالی که اگر افراد با خودروی خود مسافرت می‌کردند وضعیت بهتر بود و الان که با حمل‌ونقل عمومی مسافرت می‌کنند وضع بدتر است. به‌علاوه اینکه جابه‌جایی مسافر از هر جایی به حتی استان‌های زرد و آبی باعث گسترش ویروس می‌شود. در هر صورت برخی افراد ممکن است در استان‌های قرمز باشند و جابه‌جایی باعث گسترش ویروس می‌شود، با اینکه واریانت انگلیسی، واریانت غالب ایران می‌شود و سرعت انتقال‌پذیری بالایی دارد تمام شهرها تغییر رنگ می‌دهند. این نشان می‌دهد ما کووید را درک نکردیم که این تصمیمات را می‌گیریم. این همان فضایی است که سال گذشته در اردیبهشت‌ماه داشتیم که نسبتا بهتر شده بود تا اینکه تصمیم گرفتند افراد بدون هیچ مقدمه و کاری سرکار بیایند و جابه‌جایی صورت گیرد و این به شیوع ویروس دامن زد. اینها تصمیمات نادرست و اشتباهی است که گرفته می‌شود. نکته اصلی هم این است که افراد را از مناطق مختلف به مناطق آبی و زرد می‌برید که ممکن است آلودگی را همراه خود ببرند. این یعنی نقض غرض است. محدودیت حرکتی ایجاد کردن به چه علتی در کووید اعمال می‌شود؟ این کار کاملا اشتباه است. این نشان می‌دهد در ستاد کرونا باید سریع‌تر درباره این موضوعات تصمیم‌گیری شود. آیا به نظرات کارشناسی در این ستاد و نظرات وزیر بهداشت کشور گوش نمی‌دهند؟ به نظرات کارشناسان گوش نمی‌دهند؟ تا چه زمانی این موضوع ادامه می‌یابد؟ الان روبه‌روی ما خوزستان و استان‌های مجاور خوزستان این مشکلات را دارند که رنگ آنها تغییر کرده است و این به‌دلیل حرکت مردم از استان خوزستان به آن استان‌هاست. در هر صورت جابه‌جایی مردم بین مناطق جغرافیایی باعث انتقال عفونت و تغییر رنگ می‌شود، به هر حال مسافرت است و تجمع ایجاد شده و می‌تواند باعث انتقال با سرعت بیشتر شود. با وجود واریانت‌های بریتانیایی این کار کاملا اشتباه است و ما قبول می‌کنیم موج چهارم، موج حتمی است و در دروازه ایستاده‌ایم و به او خوشامد می‌گوییم، درصورتی‌که این موضوع می‌تواند محتوم نباشد و بستگی به رفتار ما داشته باشد. ما رفتاری انجام می‌دهیم که از این موج استقبال می‌کنیم.»
همچنان در مسیر ایمنی جمعی!
ناجی با اشاره به این موضوع که مدل مقابله فعلی ما با کرونا همان مسیر ایمنی جمعی و گله‌ای است، خاطرنشان کرد: «این واقعیت است که قبلا فکر می‌کردیم بالاخره یک عده‌ای در مملکت ما به‌دنبال ایمنی جمعی به‌واسطه عفونت طبیعی هستند. تغییر و تحولات به‌وجود آمد و تقصیرها گردن آنها افتاد اما هنوز من فکر می‌کنم با توجه به تصمیماتی که ما می‌گیریم هنوز به‌دنبال ایجاد ایمنی گله‌ای هستیم ولی باید بیان کنم این موضوع جای تاسف دارد و این امکان‌پذیر نیست. با توجه به واریانت‌های جدیدی که آمده است و این جابه‌جایی‌ها می‌تواند باعث گسترش واریانت‌های دیگری شود که موارد عفونت‌های مجدد و اینکه افراد بعد از مدتی سیستم ایمنی‌شان ضعیف می‌شود دوباره رخداد عفونت را افزایش می‌دهد به غیر از اینکه می‌تواند باعث غالب‌شدن یک‌سری واریانت‌هایی در کشور شود که حتی می‌تواند برنامه واکسیناسیون ما را به‌هم بزند. اینکه بعد از این همه مدت (علی‌رغم تمام علل علمی که درست نیست به‌دنبال ایمنی جمعی و عفونت طبیعی برویم)، هنوز افرادی به فکر این موضوع هستند، جای تاسف دارد. جامعه نیاز دارد ما تصمیمات به‌موقع و قاطع بگیریم که وضعیت کووید را کنترل کنیم که این بیماری در کشور به‌صورت مزمن درنیاید که این همه ضررهای اقتصادی در کشور به‌وجود نیاید. برای من اصلا قابل قبول نیست که ایجاد محدودیت باعث ضرر اقتصادی می‌شود بلکه اجرا کردن همین شیوه و ادامه دادن به همین شیوه است که باعث ضررهای اقتصادی می‌شود. صحبت این است که صنعت گردشگری راه بیفتد، این صنعت در شرایط بهتری می‌تواند راه بیفتد، با کنترل بهتری که اتفاق می‌افتد. هنوز شاخص‌های بهداشتی کووید ما مناسب بازکردن جامعه نیست. یک کاری را انجام دهیم و این کنترل صورت بگیرد و معیارهای مناسب ایجاد شود و واکسیناسیون با سرعت زیادتر انجام دهیم در آن زمان می‌توان جامعه را باز و به اقتصاد کمک کرد. این کار را انجام دادن یعنی پیک‌های بعدی اتفاق می‌افتد و دوباره ایجاد محدودیت می‌شود و درنهایت ورشکستگی و وضعیت نابسامان اقتصادی ایجاد می‌شود. این ادامه دادن محدودیت و مزمن‌کردن مشکلات اقتصادی است که اصلا درست نیست.»
وضعیت فعلی می‌تواند برنامه واکسیناسیون را هم دچار مشکل کند
عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در پاسخ به این سوال که چرخش ویروس در جامعه خصوصا با برقراری مسافرت‌ها می‌تواند برنامه واکسیناسیون را هم در آینده با چالش و مشکل مواجه کند، گفت: «بله، واریانت‌ها یا می‌توانند در ایران وجود داشته باشند و انتقال یابند و به اوج برسند یا ما بر اثر چرخش و انتقال باعث می‌شویم این واریانت‌ها خودبه‌خود به‌وجود بیایند. اینها مکانیسم‌هایی است که ویروس استفاده می‌کند. ما باید این را در نظر بگیریم که خیلی هم نسبت به ژنتیک کووید در ایران علم چندانی نداریم و نمی‌دانیم در کشور چه اتفاقی می‌افتد. علی‌رغم تمام این مسائل و نگرانی‌هایی که درباره واریانت‌ها هست اصول کنترل کووید کاملا مشخص است، چه واریانت باشد و چه نباشد. در هر صورت باید به آن اهتمام ورزید و این رفتارها برعکس آن موضوع است. این مساله می‌تواند برنامه واکسیناسیون را در کشور در آینده با مشکل مواجه کند.»
