آیا ارز توافقی حذف شد؟ بررسی یک برداشت نادرست از تغییرات مرکز مبادله

نسیم‌آنلاین: با آغاز انتشار رسمی نرخ‌های تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلا از روز چهارشنبه ۲۶ آذر، برداشت نادرستی در برخی محافل رسانه‌ای شکل گرفت که گویا «ارز توافقی» از بازار رسمی حذف شده است. بررسی دقیق سازوکار جدید و اظهارات رسمی نشان می‌دهد این برداشت نادرست بوده و تغییرات صورت‌گرفته صرفاً فنی و اجرایی است.
برخلاف این شایعه، تالار اول مرکز مبادله که بخشی از بازار ارز توافقی در آن جریان دارد، نه تنها تعطیل نشده، بلکه فعال است. شاهد این مدعا، تداوم معاملات و حتی افزایش نرخ حواله در این تالار به محدوده کانال ۷۵ هزار تومان در روزهای اخیر است.
تغییر واقعی چه بود؟
آنچه رخ داده،دو اقدام فنی مشخص است:
۱.انتشار رسمی و تفکیک‌شده نرخ تالار دوم: برای نخستین‌بار، مرکز مبادله نرخ‌های کشف‌شده در تالار دوم (بازار توافقی) را به صورت مجزا و رسمی منتشر کرد.
۲.تغییر مرجع نرخ اسکناس خدماتی: نرخ ارزهای خدماتی مانند ارز مسافرتی و دانشجویی، دیگر بر مبنای تالار اول نیست، بلکه بر اساس نرخ تالار دوم به علاوه ۲ درصد کارمزد تعیین می‌شود.
تفکیک کارکرد تالارها بر چه اساسی است؟
در ساختار جدید،تالارهای مرکز مبادله بر اساس نوع کالا و هدف تخصیص ارز بازتعریف شده‌اند:
· تالار دوم: به کالاهایی اختصاص یافته که نیاز به تأمین سریع‌تر ارز دارند (بر اساس تصمیم مشترک بانک مرکزی، وزارت صمت و بهداشت).
· تالار اول: سایر گروه‌های کالایی در این تالار معامله می‌شوند.
هدف از این تغییرات چیست؟
هدف اصلی این بازآرایی،کاهش اصطکاک در فرآیند تأمین ارز، حمایت هدفمندتر از تولید و افزایش انعطاف‌پذیری معاملات از طریق دو روش مستقیم (توافق قبلی طرفین) و غیرمستقیم (تطبیق از طریق سامانه) در تالار دوم عنوان شده است.
علت ایجاد شائبه چه بود؟
به نظر می‌رسدفاصله میان تصمیم اجرایی و اطلاع‌رسانی شفاف و پیش‌دستانه عامل اصلی شکل‌گیری این برداشت نادرست بوده است. در بازاری که به شدت به اخبار حساس است، عدم ارائه توضیح کافی همزمان با اجرای یک تغییر فنی، زمینه را برای شایعات فراهم کرد.
جمع‌بندی نهایی:
ارز توافقی حذف نشده و تالار اول مرکز مبادله کماکان فعال است.آنچه اتفاق افتاده، یک بازآرایی سازوکار و تفکیک وظایف بین تالارها و همچنین تغییر مرجع محاسبه نرخ ارز خدماتی است.