دولت اقتصاد مقاومتی را نفهمیده‌ است

وحید شقاقی شهری اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی در گفتگوی تفصیلی با «نسیم آنلاین» در خصوص اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی در دولت یازدهم اظهار کرد: در حال حاضر نگرانی ها برای عدم اجرای این سیاستها بسیار افزایش یافته است، زیرا متاسفانه این سیاستها به طور کلی روی زمین مانده است.

وی با انتقاد از دلخوش کردن دولت به رفع تحریمها عنوان کرد: علی رغم احتمال اجرای برجام، قانون روادید در آمریکا به تصویب رسیده که بدتر از تحریمهاست. متاسفانه بسیاری از دولتمردان ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی را به دلیل وجود تحریمها می دانستند در حالی که رهبر معظم انقلاب اسلامی چند بار تاکید کردند که این سیاستها تنها مربوط به دوران تحریمها نیست.

این اقتصاددان گفت: در حال حاضر اقتصاد دنیا با بحرانهای فراوانی رو به روست که هر کشوری که از آسیب پذیری بیشتری برخوردار باشد، بیشتر تحت تاثیر این بحرانها قرار می گیرد. سیستم عامل اقتصادهای دنیا براساس اقتصاد لیبرالی است که این، با اقتصاد ما همخوانی ندارد. بنابراین مشکلات اقتصاد ما تنها مربوط به تحریمها نیست و رهبری هم به همین دلیل یک نوع نگاه مدیریتی نو به اقتصاد کشور به نام اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند.

دولتمردان یازدهم درک درستی از اقتصاد مقاومتی ندارند

شقاقی شهری با انتقاد از نگرش غلط دولتمردان یازدهم نسبت به سیاستهای اقتصاد مقاومتی عنوان کرد: بعد از ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی برخی از دولتمردان عناوین غلطی را به این سیاستها نسبت دادند. برخی تعبیر اصلاح الگوی مصرف، برخی اقتصاد بسته و برخی دیگر اقتصاد ریاضتی را با اقتصاد مقاومتی اشتباه گرفتند. در حالی که نگاه رهبری این نبود، ایشان اصرار داشتند که دولتمردان، اقتصادی را بسازند که آسیب پذیری آن کمتر باشد و در برابر ریسکهای مختلف انعطاف پذیر باشد.

وی افزود: نگاه دولتمردان یازدهم بعد از ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی تک بعدی شد و یا انحراف پیدا کرد. این نشان می دهد که برخی از اعضای کابینه روحانی هنوز مفهوم این سیاستها را درک نکرده اند. در حالی که رهبری در دو سال اخیر بارها سخنرانی کرده اند و مواضع خود را در قبال این سیاستها تشریح کرده اند.

اقتصاد مقاومتی چه مولفه های اساسی را دارد؟

شقاقی شهری در تبیین مولفه های اقتصاد مقاومتی عنوان کرد: ابن سیاستها شش مولفه اساسی دارد که ما باید آنها را حول این مولفه های اساسی تبیین کنیم. اقتصاد مردمی، درونزا، برون نگر، دانش بنیان، عدالت محور و سالم و شفاف، شش مولفه اقتصاد مقاومتی هستند. برای تحقق این سیاستها و ارزیابی عملکرد دولت در اجرای این سیاستها باید ببینیم که آیا دولت در مسیر این سیاستها حرکت می کند یا نه.

وی در توضیح اقتصاد مردمی گفت: اقتصاد مردمی در مقابل اقتصاد پول مبناست، در حال حاضر متاسفانه بر خلاف اندیشه های امام و رهبری، پول در اقتصاد ما کار می کند. در اقتصاد مردمی باید ظرفیتهای مردم را در اقتصاد دخالت دهیم. اقتصاد مردمی، تولید محور، برکت محور و متکی به بنگاههای تولیدی کوچک بوده و به نوعی یک اقتصاد کارآفرین است. متاسفانه دولتمردان یازدهم مفهوم درستی از اقتصاد مردمی را ارائه نکرده اند. اقتصاد مردمی، اقتصاد خصوصی و انحصار نیست.

این اقتصاددان در خصوص درونزایی و برون نگری اقتصاد مقاومتی نیز به «نسیم آنلاین» توضیح داد: در اقتصاد درون زا، هم ثبات و رشد اقتصادی در اختیار ماست و یا می توانیم آن را کنترل کنیم. در یک اقتصاد مبتنی بر نفت عوامل رشد و ثبات اقتصادی در اختیار ما نیست، چون ما در میزان صادرات نفت و قیمت آن تاثیر گذار نیستیم. رهبری در کنار درونزایی بر مفهوم برون نگری هم تاکید می کنند.

شقاقی شهری افزود: رهبری در اقتصاد مقاومتی روی این مسئله تاکید دارند که در کنار دورنزایی از حداکثر ظرفیتهای بین المللی و منطقه ای هم استفاده شود. تنظیم بین نگاه درونزایی و برون نگری یک نگاه تعادلی را برای اقتصاد مقاومتی ایجاد می کند که نه اقتصاد کشور بسته بوده و نه کاملا به خارج از مرزها وابسته است.

صادرات محصولات دانش بنیان نزدیک به صفر است

وی به نقش اقتصاد دانش بنیان در اقتصاد مقاومتی اشاره و عنوان کرد: در اقتصاد دانش بنیان هم ما باید بتوانیم از این دانش و فناوری که در اختیار داریم صاحب ثروت شویم. متاسفانه دولت یازدهم در این حوزه بسیار ضعیف عمل کرده و متوسط صادرات هایتک و با فناوری بالا سالانه چیزی هول و هوش 600 میلیون دلار بوده است. در حالی که کشوری مثل مالزی در سالهای اخیر به طور متوسط حدود 60 میلیارد دلار صادرات با فناوری بالا داشته است. این یعنی صادرات محصولات با فناوری بالا در کشور ما تقریبا صفر بوده است.

دولتمردان برنامه های روزمره خود را به عنوان برنامه های اقتصاد مقاومتی معرفی می کنند

عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی با انتقاد از برنامه های دولت یازدهم برای اقتصاد مقاومتی بیان کرد: دولت در سازمان مدیریت و برنامه ریزی ستادی را تشکیل داد و برنامه های اقتصاد مقاومتی را در این راستا نوشت. این برنامه در مرداد ماه سال گذشته تا حدود زیادی نهایی شد. این برنامه 700 تا 800 برنامه عملیاتی را شامل می شد، که 150 تا 160 هدف را دنبال می کرد. متاسفانه ایراد اساسی آن این بود که دستگاهها، عمده برنامه های روزمره خود را به عنوان برنامه های اقتصاد مقاومتی دانسته بودند.

شقاقی شهری افزود: این بندها در حد برنامه ماند و بعد از رفت و آمدهای مختلف، رهبر معظم انقلاب فرمودند این برنامه قابلیت اجرایی ندارد و نمی تواند اهداف اقتصاد مقاومتی را پیاده کند. ایشان تاکید کردند که برای اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی نیازمند تصمیمات سخت و بنیادی و اصلاحات ساختاری داریم. به همین دلیل ایشان خواستند یک قرارگاه برای اقتصاد مقاومتی ایجاد شود.

وی گفت: دولت ستاد راهبری را به ریاست دکتر جهانگیری تشکیل داد و در دو سه ماه اخیر یازده برنامه تولید کردند. رهبری در دو سه هفته اخیر بازهم از دولت خواستند که که در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی شرایط را برای پیاده سازی این سیاستها محیا کنند، چون همه مشکلات اقتصادی کشور مشخص است و تنها نیاز به حل آنها داریم.

قرارگاه فرماندهی اقتصاد مقاومتی باید جرات اجرای این سیاستها را به دولتمردان بدهد

شقاقی شهری خاطرنشان کرد: رهبری تاکید داشتند که به جای نوشتن برنامه جدید، برنامه ششم توسعه مبتنی بر اقتصاد مقاومتی نوشته شود، زیرا اقتصاد مقاومتی یک نگرش برای ثبات و دوری از آسیب پذیری اقتصاد ایران است. قرارگاه فرماندهی باید به مسئولان جرات اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی را بدهد.

وی با انتقاد از اظهارات رئیس دفتر رئیس جمهور در خصوص گسترش مناسبات تجاری به عنوان پیش نیاز اقتصاد مقاومتی به «نسیم آنلاین» گفت: مفهوم اقتصاد برون نگر این است که دولتمردان ما تخم مرغ های خود را داخل یک سبد نریزند. در حال حاضر متاسفانه 60 درصد از واردات و صادرات ما از 5 کشور و یا برای 5 کشور بوده است. هر کدام از این کشورها شیطنت کنند کل اقتصاد کشور تحت تاثیر قرار می گیرد. اقتصاد مقاومتی از ما می خواهد که شرکای تجاری مان را متنوع کنیم.

درون زایی در اقتصاد مقاومتی مهم تر از برون نگری است

این اقتصاددان تصریح کرد: در اقتصاد هر کشور دوران زایی اهمیت بالاتری از برون نگری دارد. تا زمانی که سرمایه گذار داخلی برای سرمایه گذاری در اقتصاد کشور با مشکل مواجه باشد، مگر ممکن است که سرمایه گذار خارجی را به میدان بیاوریم؟ تا وقتی شرایط فراهم نشود سرمایه گذار خارجی به کشور ما نمی آید و اگر هم بیاید فقط برای بخشهای نفت وگاز می آید.

شقاقی شهری گفت: شرط لازم برای برون نگری، درون زایی اقتصاد است. اقتصادی که از درون بپوسد هر چقدر هم که خاصیت برون نگری پیدا کند بسیار شکننده خواهد بود.