راغفر: حامیان لیبرال دولت خودشان واردکننده هستند

حسین راغفر اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا(س) در گفتگو با «نسیم» در خصوص مخالفت‌ها با بخشنامه اخیر معاون اول رئیس جمهور در خصوص عدم افزایش قیمت ها از سوی حامیان اقتصاد مبتنی بر آموزه های بازار آزاد در درون دولت اظهار کرد: در اقتصاد پر از رانت و فسادی که در کشور وجود دارد، اقتصاد آزاد اصلا معنی ندارد.

وی در تبیین شرایط حاکم بر اقتصاد دنیا بیان کرد: آنچه در دنیای امروز با آن رو به رو هستیم اقتصاد آزاد نیست، بلکه ما با اشکال و درجات مختلف انحصار رو به رو هستیم، بنابراین رقابت کامل و اقتصاد باز یا آزاد در هیچ جای دنیا وجود ندارد.

اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد در دنیای امروز متفاوت است

این عضو هیات هلمی دانشگاه الزهرا(س) به نقش دولت در اقتصادهای دنیا اشاره و به نسیم تصریح کرد: در خیلی از جاها دولت ها سعی می کنند در نظام قیمت گذاری به نفع عموم مردم و به نفع اقتصاد دخالت کنند، زیرا در غیر اینصورت اگر قرار باشد در اقتصادی مانند اقتصاد ما که انحصارهای پیدا و پنهان و شبه انحصارهای گسترده ای وجود دارد، همه چیز به دست بنگاههای اقتصادی سپرده شود، آن ها هر روز مردم را استثمار خواهند کرد.

راغفر ادامه داد: هزینه این استسمار بر دوش دولت خواهد بود، زیرا مردم از دولت انتظار دارند با ابزارهایی که در اختیار دارد برای کنترل تورم استفاده کند.

وی گفت: در شرایط فعلی گروه های پایین جامعه از وجود تورم آسیب می بینند و برخی از گروه ها از آن منتفع می شوند، بنابراین انتظار کنترل قیمت ها، انتظاری طبیعی است که از سوی مردم وجود دارد و دولت ناگزیر به پاسخگویی به انتظارات مردم است.

جهانگیری حامی اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد است

این اقتصاددان با اشاره به اندیشه های اقتصادی معاون اول رئیس جمهور خاطرنشان کرد: جهانگیری از حامیان جدی اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد است، اما واقعیت های سیاسی اجتماعی با این شعارها تامین نمی شود و فشارهای سیاسی اجتماعی ناشی از تورم متوجه دولت می شود.

راغفر با بیان مثالی در خصوص افزایش قیمت نان یادآور شد: به عنوان مثال افزایش قیمت نان واکنش گسترده ای در توده های مختلف مردم و گروه های درآمدی مختلف داشت و مردم این سئوال را مطرح کردند که در شرایط افزایش قیمت دولت چه نقشی را دارد و یا اصطلاحا دولت چه کاره است که قیمت ها این گونه افزایش می یابد.

وی تصریح کرد:حتی اگر مسئولان دولت به آموزه های اقتصاد آزاد اعتقاد داشته باشند، اما واقعیت های جامعه متفاوت است و مسئولان باید در قبال چیزی که در زندگی مردم ملموس است پاسخگو باشند.

عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا(س) افزود: دولتمردان به دلیل سیاست گذاری در جهت بهبود معیشت مردم در راس کار هستند و اگر اقتصاد آموزه های بازار آزاد در شرایطی فعلی پاسخگوی نیازهای جامعه نیست، دولت باید از هرج و مرج در قیمت گذاری ها جلوگیری کند زیرا آسیب های ناشی از آن گریبان گیر خودش خواهد شد.

وزارت صنعت به سود فرصت طلبان عمل می کند

راغفر با انتقاد از وزارت صنعت عنوان کرد: به خصوص این که در ماههای پایانی سال گذشته وزارت صنعت رسما اعلام کرد که در خصوص برخی از کالاها قصد قیمت گذاری ندارد و قصد دارد آن را به بازار بسپارد که اگر این اتفاق بیفتد خیلی ها از این فرصت به نفع خودشان و به زیان مردم استفاده می کنند، بنابراین این سوال مطرح می شود که چه کسی باید از منافع مردم دفاع کند؟

وی با اشاره به طریقه اجرای اقتصاد مبتنی بر آموزه های بازار آزاد در دنیای امروز بیان کرد: اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد در هیچ کجای دنیا به این شکل نیست و اینها تصورات کاملا غلطی است که برخی ها دارند، زیرا در خیلی از کشورها دولت ها رفتار بازیگران اقتصادی را براساس شرایط بازار و نیاز مردم تنظیم می کنند.

تصور حامیان داخلی اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد از این نوع تفکر غلط است

این اقتصاددان افزود: دولت ها مستقیما در شرایط بازار و نظام قیمت ها دخالت نمی کنند ولی از طرق مختلف نظارت می کنند و گاهی اوقات در صورت لزوم دخالت می کنند و این مسئله در آن کشورها طبیعی و نهادینه شده است.

راغفر با انتقاد از حامیان اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد در کشور خاطرنشان کرد: در کشور ما عده ای به دلیل منافعشان و ناآشنایی که با تحولات دنیا دارند، فکر می کنند اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد یعنی این که هرکس هرکاری دلش می خواست انجام دهد و با هر کیفیتی که خواست کالاها را به مردم عرضه کند و دولت هم هم هیچ کاری با آن ها نداشته باشد.

وی گفت: در هیچ جای دنیا چنین وضعیتی تحقق پیدا نکرده است، وقتی مصرف کننده شما گزینه دیگری ندارد و به طور مثال تنها می تواند این خودروی ایرانی را با انحصارهای موجود استفاده کند و یا تولید کننده برق در کشور تنها دولت است و آن را با یک نوع قیمت به مردم می دهد، مگر مصرف کننده ایرانی گزینه دیگری هم دارد که بتواند از آن استفاده کند؟

این کارشناس اقتصادی افزود: مصرف کننده وقتی گزینه دیگری نداشته باشد در معرض استثمار تولید کننده قرار می گیرد و طبیعی است که دولت باید در چنین شرایطی برای حفظ منافع عمومی مداخله کند، بنابراین این مسئله خیلی روشن و بدیهی است و در همه جای دنیا این اتفاق می افتد و تنها کشور ما چنین وضعیتی را ندارد.

دولتمردان حامی اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد به دنبال منافعشان هستند

راغفر با بیان این مسئله که " کسانی در دولت که براساس آموزه های بازار آزاد عمل می کنند خودشان باید پاسخ مردم را بدهند " به نسیم توضیح داد: تجربه نشان می دهد که افراد از موضع اقتصادی و اجتماعی خودشان تصمیم می گیرند و از آن متاثر هستند بنابراین، عده ای از دولتمردان به این دلیل از سیاست های آموزه های اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد دفاع می کنند که منافعشان در گرو این مسئله است

وی گفت: آن ها منافع شخصی را به منافع ملی ترجیح می دهند ، یا جایی مشاوره می دهند و یا به وسیله عده ای که از طریق همین نوع اقتصاد پول های هنگفتی به دست آورند، ارتزاق می کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا(س) تصریح کرد: عده ای از آن ها خودشان در فعالیت های واردات و صادرات فعال هستند ،بنابراین طبیعی است که از موقعیت اجتماعی اقتصادی که در آن قرار دارند به مسائل نگاه کنند.

راغفر خاطرنشان کرد: درست و غلط بودن مواضع برخی از دولتمردان حامی اقتصاد مبتنی بر آموزه های بازار آزاد براساس علم و یا واقعیت های جامعه نیست بلکه براساس منافع شخصی ان ها است و طبیعتا چیزی را می گویند که منافع آن ها حکم می کند حتی اگر با منافع و مصالح عمومی و اجتماعی در تضاد و تعارض باشد.

گفتگو از مهدی کاشی پزها