تورم، جلوتر از یارانه‌های حمایتی
استاد اقتصاد دانشگاه اهواز گفت: تردید مجلس در تصویب حذف ارز ترجیحی، پیش از مسائل جدید روز، ناشی از گزارش‌های امنیتی و عدم اطمینان به برنامه‌های دولت برای جبران حمایت از دهک‌های ضعیف جامعه بود.
تصویب تفویض اختیار حذف ارز ترجیحی به دولت در مجلس شورای اسلامی به زعم کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی ناشی از مسائل سیاسی و اقتصادی است که در افزایش نرخ نفت خلاصه می‌شود. مسائلی که دورنمای آن هنوز آنچنان روشن نیست که براین اساس و تکیه به آن بتوان بخشی از معیشت مردم و درمان ارزان را تحت الشعاع قرار داد. کارشناس و استاد اقتصاد در گفتگو با دانشجو پیامد‌های حذف ارز ترجیحی را بیان کرده است.
مرتضی افقه؛ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز در خصوص تبعات حذف غیر تدریجی ارز ۴۲۰۰ تومانی گفت: به نظر می‌رسد مجلس شورای اسلامی به دلیل پالس‌هایی ارسالی از وین که به نزدیک شدن توافق تاکید می‌کند و همچنین بالارفتن قیمت جهانی نفت و گاز، باور دارد که منابع مالی در اختیار کشور قرار می‌گیرد که دولت می‌تواند از دهک‌های آسیب پذیر جامعه حمایت کند، به این دلیل حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را تصویب کرد.
وی در این باره گفت: به عنوان تحلیلگر اقتصادی با فرض اینکه برجام به نتیجه برسد و منابع مالی نیز به دست دولت برسد با حذف یک باره ارز ترجیحی به شدت مخالف هستم. تردید مجلس در تصویب حذف ارز ترجیحی، پیش از مسائل جدید روز، ناشی از گزارش‌های امنیتی و عدم اطمینان به برنامه‌های دولت برای جبران حمایت از دهک‌های ضعیف جامعه بود.
این تحلیلگر اقتصادی خاطر نشان کرد: با اینکه اکثر نمایندگان مجلس موافق و طرفدار حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی بودند، اما به تبع دولتی‌ها که آن‌ها نیز به تبع یک سری از اقتصاد دان‌های بازار آزاد، بر حذف ارز ترجیحی اصرار داشتند به دنبال حذف ارز ترجیحی بودند، اما به دلیل نگرانی از عدم قطعی بودن منابع مالی و واکنش‌های مردمی همچنان حذف ارز ترجیحی را تصویب نکردند. در حال حاضر به دلیل ایجاد اطمینان ازتوافق برجام و افزایش قیمت نفت، مطمئن شدند می‌توانند جبران کنند.
وی دلیل مخالفت خود را با حذف ارز ترجیحی بیان کرد و گفت: در شرایط فعلی با اصل موضوع مخالف هستم، به این خاطر که اگر برای حمایت از دهک‌های آسیب پذیر جامعه، دولت به آن‌ها پول نقد یا کوپن الکترونیکی بدهد، تورمی که ایجاد می‌شود باز هم بیشتر از مبلغ یارانه خواهد بود. تجربه یارانه سال ۸۹ ثابت کرده که افزایش قیمت کالا‌ها در طول سال عملا کارکرد حمایتی برای یارانه با مبلغ ثابت باقی نمی‌گذارد. در صورتی که نرخ تورم در چند سال کنترل نشود، یارانه مستهلک و بی اثر می‌شود، همانگونه که امروز یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی عملا قدرت خرید بالایی ندارد.
مرتضی افقه توضیح داد: تا زمانی که ناکارآمدی‌هایی که منجر به مشکلات و فقر مردم شده، اصلاح نشود و تا زمانی که ساختار‌های اداری و مدیریتی هنوز ضد تولید است برطرف نشود، مجموع این عوامل باعث می‌شود که همواره با چالش‌های اقتصادی متعددی رو به رو باشیم، چرا که دلایل اصلی مشکلات اقتصادی حل نشده است. حتی با لغو برجام پول نفتی که وارد کشور می‌شود، همانند دهه‌های گذشته صرف جبران ناکارآمدی‌ها می‌شود تا اینکه صرف رشد، توسعه و پیشرفت اقتصادی شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه اهواز درخصوص نوع استفاده از درآمد‌های نفتی بعد از لغو تحریم، گفت: نوع هزینه کرد درآمد‌های نفتی بعد از لغو تحریم ها، نشان می‌دهد دوباره همان وضعیت وابستگی به درآمد‌های نفتی وجود دارد. درآمد نفتی که خرج تامین بودجه دولت می‌شود و نشان می‌دهد جدایی بودجه از درآمد‌های نفتی شعاری بود که به دلیل ناچاری از فروش نفت در زمان تحریم‌های نفتی سر داده شد. بودجه ایران به دلیل عدم رشد تولید و مالیاتی که از تولید حاصل می‌شود، عملا وابسته به درآمد‌های نفتی است. هنگامی که هیچ اقدامی در جهت اتکا به تولید ملی نشده و اصلا جهت گیری دولت و مجلس در این سمت و سو نبوده است، نمی‌توان انتظار داشت درآمد‌های نفتی صرف توسعه کشور شود. شاید بخشی از درآمد‌ها صرف جبران سختی‌های معیشتی و تورم می‌شود، اما تورم همچنان در مسیر افزایشی خود رو به جلو حرکت می‌کند.
