روزهای سخت رژیم صهیونیستی پس از حمله آمریکا به سوریه

به گزارش « نسیم آنلاین »:: در حالی نشست سه‌جانبه وزرای خارجه ایران، روسیه و سوریه در مسکو در چارچوب راهبرد حل سیاسی بحران سوریه و برای اتخاذ تصمیمی در خصوص تشکیل کمیته واکاوی حادثه شیمیایی خان شیخون برگزار شد که اخبار مربوط به سوریه حول دو محور مهم اقدام موشکی آمریکا و تحرکات نظامی غرب در مرز اردن با سناریوی تجزیه جنوب شام در رسانه‌ها دست به دست می‌شود.

به اعتقاد اغلب کارشناسان مسائل امنیتی پرداخت صحیح این دو موضوع می‌تواند چگونگی روند تغییر معادلات در سوریه و نوع مواجهه غرب و به خصوص آمریکا را در موضوع بحران تروریسم در منطقه و به مخصوص سوریه مشخص کند.

برای ایجاد درک صحیح از تحولات سوریه در دو حوزه داخلی و خارجی باید واکنش‌ها نسبت به اقدام موشکی آمریکا و اینکه پای کدام سرویس‌های جاسوسی در جنوب سوریه و مرز اردن در میان است را بررسی کرد.

همزمان با اقدام موشکی آمریکا، دولتمردان واشنگتن در دو سطح سیاسی و امنیتی شاهد اقدامات متقابل ایران و روسیه به عنوان مهمترین متحدان دولت قانونی دمشق بودند که خود حامل پیام‌های مهم و مختلفی به آمریکایی‌ها و متحدان منطقه‌ای آن‌ها بود.

در حالی حمله موشکی ناوگان ایالات متحده در مدیترانه به بهانه مضحک اقدام شیمیایی ارتش سوریه در خان شیخون اجرایی و پایگاه هوایی الشعیرات در استان حمص سوریه مورد هدف قرار گرفت که برخی از تحلیلگران بر این باور بودند که این اقدامات باب ورود نظامی ارتش آمریکا به سوریه است و مطمئنا تداوم می‌یابد. این موضوع با برخی از تحلیل‌ها هم به پایان نرسید و دولت آمریکا در سطح سیاسی هم موضوع را پیگیری کرد. در همین راستا نماینده این کشور در سازمان ملل در تهدیدی علنی گفت: "اگر نیاز باشد آمریکا دوباره دست به چنین اقدامی خواهد زد."

اما نظامیان آمریکایی در برآوردهای مختلفی از این حمله موشکی آن را بر مبنای شرایطی خاص تحلیل کردند. آنها در گفتگو با برخی از رسانه‌های داخلی آمریکا به صراحت عنوان داشتند که ایالات متحده قصدی برای تداوم این حملات در سوریه نداشته و ندارد، البته می‌توان واکنش‌های تند ایران و روسیه به عنوان متحدان دمشق را هم در اتخاذ این تصمیم تاثیرگذار دانست.

از جمله این واکنش‌ها بیانیه اتاق مشترک دمشق متشکل از ایران، روسیه و سوریه، وتوی قعطنامه ضدسوری کشورهای غربی در شورای امنیت سازمان ملل و اتخاذ مواضعی تند علیه نماینده انگلستان توسط روسیه بود که توانست روی تصمیم‌گیری آمریکایی‌ها برای ادامه حمله تاثیرگذار باشد. همچنین لغو هماهنگی پروازی بین آمریکا و روسیه برای پرواز بر فراز آسمان سوریه، حضور هواگردهای روسی بر فراز مرزهای سرزمین‌های اشغالی در جنوب شام، راه اندای سریع پایگاه عملیاتی الشعیرات و تقویت سامانه پدافندی سوریه توسط متحدان دمشق از جمله اقدامات متقابل متحدان سوریه در برابر حمله موشکی آمریکا بود که چگونگی تحقق و علل وقوع هریک از این مواد را به شکل مجزا تشریح می‌کنیم.

الف) بیانیه اتاق عملیات مشترک دمشق:

یکی از مسائلی که باعث بازدارندگی در سوریه شده است اتخاذ مواضعی سخت از سوی دولت و ارتش سوریه به همراه متحدان آنها بر علیه هرگونه اقدام حمایتی از گروه‌های تروریستی یا تجاوزکار به سرزمین‌های سوری است. به اعتقاد برخی از کارشناسان مسائل امنیتی اگر پاسخی درخور و متقابل به اقدامات نظامی و تجاوزکارانه آمریکا و دیگر کشورها در سرزمین سوریه داده نشود باید به انتظار اقدامات بیشتر و نقض تمامیت ارضی این کشور از سوی کشورهای مختلفی بمانیم. اقداماتی که می‌تواند مراکز نظامی و دولتی سوریه و مراکز حیاتی این کشور را مورد هدف قرار داده و به مثابه دوپینگی برای گروه‌های تروریستی شرایط بحرانی تروریست‌ها را در سوریه تغییر دهد.

اقدام متقابل دولت دمشق در برابر هرگونه اقدام تروریستی، حمایتی و تجاوزکارانه برعیله این کشور که به همراه ایران و روسیه انجام می‌شود علاوه بر اینکه در خصوص شکل و نوع پاسخگویی بر اساس اینگونه اقدامات، به شکل دقیقی بنا نهاده شده است، همواره هم حامل پیام‌هایی را در دو سطح سیاسی و امنیتی برای طرف‌های مقابل از ایالات متحده گرفته تا کشورهای حامی تروریست‌ها مخابره کرده است.

در حوزه سیاسی می‌توان اقدامات هماهنگ سه کشور مذکور را در محکومیت اینگونه حملات و طی مسیری مشخص در جامعه بین‌الملل و شورای امنیت را در نظر داشت. هماهنگی و اعلام مواضعی که یک پیام واضح و مشخص را به همه طرف‌های روبه‌رو مخابره کرد و آن چیزی نبود جز اینکه تهران و مسکو با چنین اقداماتی از ادامه حمایت از متحد خود شانه خالی نخواهند کرد.

این پیام در عرصه بین الملل بسیار مهم ارزیابی شد، به اعتقاد اغلب کارشناسان مسائل بین‌الملل اهمیت این پیام باید در انتظار طرف آمریکایی برای تجدیدنظر تهران و مسکو در حوزه تعاملات سیاسی با دمشق بعد از این اقدام موشکی ارزیابی کرد، انتظاری که نه تنها محقق نشد بلکه باعث شد تا تهران و مسکو به شدت حوزه همکاری و حمایت خود از دمشق را گسترش دهند.

سطح دیگری از اقدامات متقابل که حامل پیام به طرف‌های آمریکایی و متحدان آنها بود در حوزه امنیتی و نظامی ارزیابی می‌شود. بعد از وقوع حمله موشکی آمریکا علاوه بر محکومیت آن از سوی ایران و روسیه شاهد اقدامات نظامی مهمی درسوریه بودیم که در این بین می‌توان بیانیه اتاق مشترک دمشق را مهمترین قسمت این اقدامات عنوان کرد. اینگونه بیانیه‌ها معمولا خیلی معدود هستند و صدور چنین بیانیه‌ای بدون شک پس از هماهنگی کامل در سطوح ارشد سیاسی و نظامی بوده است. برخی کارشناسان مسائل بین‌الملل با اشاره به موضوعات ذکر شده در این بیانیه، آن را فراتر از مسئله تجاوز به سوریه دانسته و این بیانیه را به مثابه رونمایی از مناسبات جدیدی میان تهران و مسکو عنوان می‌کنند.

نکته مورد توجه در این بیانیه آمادگی برای پاسخ قدرتمندانه به هرگونه تجاوز یا حمله موشکی آمریکا به خطوط قرمزی است که در آن ذکر شده و بر این اساس که کارشناسان مسائل بین‌الملل معتقدند، این بیانیه حامل پیامی آشکار با این مضمون است که ایران و روسیه از مرحله اتحاد برای جنگ با "تروریسم تکفیری در غرب آسیا" عبور کرده و به مرحله اتحاد برای مقابله با آمریکا در راستای تلاش واشنگتن برای سلطه بر جهان رسیده‌اند.

همانطور که در بند نهم این بیانیه آمده است: "روسیه و ایران به آمریکا اجازه نخواهند داد بر جهان سلطه پیدا کند و نظام تک قطبی را با ادامه تجاوز مستقیم ضد سوریه، نقض قوانین بین‌المللی و عمل کردن خارج از چارچوب سازمان ملل تحمیل کند و با همه توان در برابر آمریکا به هر قیمتی خواهند ایستاد."

برخی از رسانه‌های اروپایی هم در ارزیابی که از انتشار این بیانیه داشته‌اند آن را نشانه‌ای از تعیین خط قرمز توسط ایران و روسیه برای آمریکا دانسته و حتی معتقدند بر اساس بند ششم این بیانیه، حوزه واکنش آنها به شمال عراق هم تسری پیدا خواهد کردکه خود بیان گر آغاز فصلی‌نو در معادلات غرب آسیا و جهان است.

این تحولات نشان می‌دهد غرب آسیا اکنون به نقطه کانونی تحولات جهانی تبدیل شده و هرگونه تغییر و تحرک در آن می‌تواند در جامعه بین‌الملل آثار و طبعات خود را داشته باشد. مسئله‌ای که به اعتقاد برخی تحلیلگران نشان دهنده عمق بحران تروریسم در این منطقه و میزان اثرگذاری آن بر جامعه بین الملل است.

ب) وتوی قعطنامه ضد سوری در شورای امنیت سازمان ملل و اتخاذ مواضعی تند علیه نماینده انگلستان از سوی روسیه:

یکی از محورهایی که دولت آمریکا بعد از هرگونه اقدام تجاوزکارانه در آن بسیار فعال است بحث استفاده از شورای امنیت و سازمان ملل برای صدور قعطنامه و مشروعیت دادن به اقدامات نظامی خود در نقاط مختلف جهان است. بعد از حمله موشکی به شعیرات که با اتهام دروغ به دولت دمشق در خصوص استفاده از مواد شیمیایی انجام شد یکی از مسائلی که در دستور کار سران دولت آمریکا قرار گرفت ارجاع این سناریوی مضحک به شورای امنیت و تلاش برای صدور قعطنامه‌ای برای این اقدام بود.

موضوعی که با وتوی روسیه نه تنها با شکست رو به رو شد بلکه رای ممتنع چین، قزاقستان و اتیوپی به این قعطنامه باعث مخابره پیامی دیگر به واشنگتن بود. پیامی که علاوه بر رد مشروعیت چنین اقدامی، عدم همراهی برخی قدرت‌ها و کشورهای منطقه با آمریکا را بیان می‌کرد. در این جلسه نماینده روسیه عبارات تندی را علیه نماینده انگلیس بکار برد که برخی ناظران مسائل بین‌الملل آن را آغاز یک نبرد دیپلماتیک سنگین میان شرق و غرب دانستند.

ج) لغو هماهنگی پروازی روسیه با آمریکا بر فراز آسمان سوریه و حضور جنگنده های روسی بر فراز مرزهای رژیم صهیونیستی:

با گذشت چند سال از حضور نیروهای نظامی روسیه در سوریه که با هدف مقابله با بحران تروریستی تکفیری در این کشور عملیاتی شد مهمترین و فعال‌ترین نیروی روسی در این کشور را می‌توان نیروی هوایی ارتش روسیه برشمرد. نیرویی که با عملیات‌های متعدد توانست ضربات مهلکی را بر پیکره گروه‌های تروریستی و سازمان رزم عمل کننده آنها وارد آورد.

باوجود پروازهای متعدد جنگنده‌های روسی یکی از مسائلی که همواره مورد توجه برخی رسانه‌های غربی بوده عدم حضور جنگنده‌های روسی در مرزهای جنوبی سوریه و مناطق همجوار با مرزهای سرزمین‌های اشغالی است و گویی در توافقی نا نوشته حدودی از سوی تل آویو و واشنگتن برای مسکو به عنوان خط قرمز مشخص شده بود. از سوی دیگر تجاوز بدون واکنش رژیم صهیونیستی و آتش باری ارتش این رژیم به نقاط مختلف سوریه از سوی روس‌ها بر شدت توجه به توافق نانوشته می‌افزود.

در ادامه اما ورود چندی پیش جنگنده‌های اسرائیلی به خاک سوریه با پدافند قابل توجهی از سوی ارتش سوریه مواجه شد که باعث انهدام یک فروند جنگنده اسرائیلی و هدف قرار دادن جنگنده‌ای دیگر شد. پدافندی که از سوی روس‌ها در سوریه مستقر شده است و به عبارت دیگر بر کسی پوشیده نیست که سامانه پدافندی سوریه را روسیه ارتقا داده و آن را در سطوح بالایی عملیاتی کرده است.

علاوه بر مورد هدف قرار گرفتن جنگنده‌های رژیم صهیونیستی و بعد از آن انهدام تعداد قابل توجهی از موشک‌های شلیک شده آمریکا که به گفته مقامات نظامی به وسیله سیستم پدافندی مستقر در خاک سوریه رهگیری شده است، اتفاق قابل توجه دیگری هم توجه برخی کارشناسان مسائل امنیتی را به خود جلب کرده است.

حضور جنگنده چند منظوره سوخو۳۵ (قویترین و بروزترین هواگرد نیروی هوایی روسیه که هواگردی چند منظوره با تاکید بیشتر بر رهگیری هوایی است) بر فراز آسمان استان درعا که استان هم مرز رژیم صهیونیستی است علاوه بر اینکه دارای پیامی قابل توجه برای تل‌آویو و واشنگتن است، آغاز فصلی نو در اقدامات نظامی و امنیتی را در سوریه نوید می‌دهد و در واقع می‌توان اینگونه برداشت کرد که جمهوری اسلامی ایران و روسیه به همراه نیروهای محور مقاومت اقدامات سخت و واکنش سریع همه جانبه را در برابر هرگونه تجاوز و اقدام حمایتی از تروریسم در خاک سوریه در دستور کار قرار داده‌اند.

کلام آخر :

در آخر باید به توجه داشت که واشنگتن با وجود ظاهرسازی برای حمایت از نیروهای کرد باز هم بازی را در سوریه باخته است، یا اگر بخواهیم درست‌تر عنوان کنیم، آمریکا مهمترین بخش از سناریوی سوریه را که به وسیله اهرم اجرایی گروه‌های تروریستی در وضعیت بحرانی سوریه بود را واگذار کرده است.

بعد از آزادسازی حلب و پیشروی سریع السیر نیروهای مقاومت و ارتش عربی سوریه در محورهای مختلف این کشور علاوه بر تیلرسون و سایر دولت مردان آمریکا سایر متحدان غرب نیز به این نتیجه رسیده‌اند که امکان بازی با مشروعیت یک دولت قانونی و عبور از اسد امکان پذیر نیست و اینکه بخواهند حتی با صحنه‌سازی و معرفی آلترناتیو برای بشار اسد بازی باخته را به بازی برده تبدیل کنیم بسیار دور از ذهن و واقعیت است.

قریب به اتفاق تحلیلگران مسائل بین‌الملل در رسانه‌های غربی بر این باور هستند که اقدام موشکی آمریکا بیشتر از آنکه عملیاتی برای جابه‌جا کردن معادلات باشد یک نمایش است و اینکه بخواهیم با عملیات روانی گسترده منطقه را در آستانه مداخله نظامی بزرگی نشان دهیم کمی دور از واقعیت است.

از سوی دیگر برخی کارشناسان مسائل امنیتی با تاکید بر این تحلیل معتقدند که علاوه بر اینکه ایالات متحده نمی‌تواند با فرمت افغانستان و عراق با سوریه برخورد کند معتقدند با وجود این دولت آمریکا مجبور است از لحاظ نظامی سطح توانمندی را برای مقابله با هرگونه تهدید احتمالی را افزایش دهد.