آموزش پزشکی ادغام بشود یا نشود؟

شنبه گذشته دکتر زلفی‌گل، وزیر علوم در جلسه شورای ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور، ضمن ضروری خواندن ادغام آموزش پزشکی و رشته‌های علوم پایه وزارت بهداشت در وزارت علوم، از شورای عالی انقلاب فرهنگی درخواست کرد هرچه سریع‌تر این ادغام صورت گیرد تا جلو ضررهای بیشتر گرفته شود.

وی در خصوص ضرورت این ادغام گفته بود: مگر می‌توان رشته داروسازی را از شیمی و داروسازی را از بیوشیمی جدا کرد؟ مگر می‌توان رشته انگل‌شناسی پزشکی را از دامپزشکی و کشاورزی جدا کرد؟

اگر دانشگاه‌های وزارت بهداشت و وزارت علوم در کنار هم قرار بگیرند، رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران در ابعاد بین‌المللی فرق خواهد کرد.

حالا این درخواست با واکنش منفی وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران روبه‌رو شده است؛ به طوری که دکتر غلامرضا حسن زاده، دبیر شورای عالی برنامه‌ریزی علوم پزشکی در این باره اظهار کرد: از سال ۱۳۶۴ با هدف کارآمدتر کردن نظام بهداشتی و درمانی کشور و اثربخشی بیشتر در آموزش پزشکی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شد و نقطه قوت وزارت بهداشت، چیدمان عرصه‌های آموزشی، نظام ارزشیابی و اعتباربخشی و پویایی آموزش پزشکی بوده است.

وی نیز خواهان الگوبرداری از توسعه آموزش علوم پزشکی توسط دانشگاه‌های وزارت علوم می‌شود و می‌گوید: اگر وزیر علوم عنوان می‌کند باید داروسازی را در کنار شیمی قرار دهیم، باید دید آیا توانسته‌اند بین بیولوژی، شیمی و فیزیک که در یک دانشکده بوده ارتباط برقرار کنند؟ اگر الگویی وجود دارد به ما هم بگویند تا از آن الگوها استفاده کنیم.

ادغام آموزش پزشکی مفید خواهد بود

از سوی دیگر در بیرون از دو مجموعه وزارت علوم و وزارت بهداشت واکنش‌ها به ادغام آموزش پزشکی در وزارت علوم جالب توجه است.

دکتر مهدی گلشنی، عضو پیشین شورای عالی انقلاب فرهنگی طرح یاد شده را مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: ادغام آموزش پزشکی در وزارت علوم موجب می‌شود معلومات دانشجویان پزشکی در علوم پایه مثل فیزیک و شیمی و... بیشتر و جامع‌تر شود. وی با اشاره به اینکه سال ۱۳۶۴ هم مخالف جدی جدایی آموزش پزشکی از وزارت علوم بوده است، می‌افزاید: حتی بعدها و در دوره دکتر فاضل در وزارت علوم که سعی کردند بار دیگر آموزش پزشکی را به وزارت علوم برگردانند بنده موافقتم را با این موضوع اعلام کرده بودم.

 وی ضعف امروز پزشکان در معلومات علوم پایه را نتیجه جدایی آموزش پزشکی از وزارت علوم در دهه ۶۰ می‌داند و می‌افزاید: پایه علم آن‌ها فیزیک و شیمی است و وقتی این پایه در آن‌ها تا حد زیادی ضعیف شود مشکل ایجاد می‌شود. به هرحال اگر ادغام صورت نگیرد باید علوم پایه در پزشکی تقویت شود یا حداقل اجازه بدهند عده‌ای که علوم پایه خوانده‌اند بتوانند به علوم پزشکی وارد شوند.

وی در خصوص نگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع یاد شده هم می‌گوید: باید منتظر تشکیل دوره جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی باشیم تا ببینیم چه تصمیمی در این زمینه می‌گیرد. الان نمی‌شود در این خصوص پیش‌بینی کرد. این طرح هنوز نهایی نشده و طبعاً شورای آینده باید آن را نهایی کند.

گلشنی در پاسخ به این پرسش که زیرساخت‌های آموزش پزشکی به بسترهای درمانی نیازمند هستند و این بسترها در وزارت علوم وجود ندارد برای حل این مشکل که عامل اصلی جدایی آموزش پزشکی از وزارت علوم در دهه ۶۰ بوده چه باید کرد، می‌گوید: ادغام آموزش پزشکی در وزارت علوم نباید ناگهانی صورت گیرد؛ باید از حالا برنامه‌ریزی کنند و پس از یکی دو سال و وقتی بسترها فراهم شد این کار را انجام دهند.

آموزش پزشکی با وزارت علوم باشد

دکتر مصطفی دهمرده‌ای، رئیس بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری نیز تقریباً نگاه مشابهی به موضوع دارد و می‌گوید: اصل این است آموزش پزشکی با وزارت علوم باشد. بنابراین با طرح ادغام این دو موافق هستم البته به شرطی که این کار حساب شده و با یک برنامه‌ریزی دقیق انجام شود. چون فقط در این صورت مفید واقع می‌شود وگرنه بسیار خطرناک خواهد بود و موجب افزایش بیشتر مهاجرت پزشکان به کشورهای دیگر می‌شود.

وی در همین زمینه می‌افزاید: مشکل ما این است به لحاظ اقتصادی پزشکان انگیزه لازم را برای فعالیت در ایران ندارند. ما الان به جایی رسیدیم که برای دیگر کشورها به‌ویژه همسایگان خود پزشک، مهندس، تکنسین و... تربیت می‌کنیم.

وی نیز در خصوص فراهم نبودن بسترهای آموزش پزشکی در وزارت علوم می‌گوید: این مشکل بزرگی نیست و می‌توان بسترهایش را فراهم کرد. چون قبلاً آموزش پزشکی با وزارت علوم بود یعنی تجربه این کار را داریم. در خیلی از کشورها این دو با هم هستند و ما به‌راحتی می‌توانیم یک الگوی موفق را در کشور پیاده کنیم.

این طرح مبنای علمی ندارد

اما دکتر محمد اسماعیل حاج اکبری، معاون سابق درمان وزارت بهداشت به‌شدت با ادغام آموزش پزشکی در وزارت علوم مخالفت می‌کند و می‌گوید: ادغام آموزش و خدمت پزشکی که بر اساس نیازهای مردم انجام شده یکی از افتخارات جمهوری اسلامی ایران در جهان است. امروز ما در همه استان‌های کشور دانشگاه علوم پزشکی داریم که به مردم ارائه خدمت می‌کنند که این اتفاق به خاطر ادغام آموزش پزشکی در وزارت بهداشت و درمان بوده است.  وی با تأکید بر اینکه طرح یاد شده مبنای علمی ندارد و نیازهای حوزه سلامت را دربرنمی‌گیرد، می‌افزاید: اینکه هر از گاهی وزیری که تازه وارد سیستم می‌شود در زمینه ادغام آموزش پزشکی در وزارت علوم حرفی می‌زند، نشان می‌دهد اطلاع چندانی ازوضعیت گذشته – پیش از سال ۱۳۶۴ – و اتفاقاتی که قبلاً در حوزه سلامت می‌افتاد، ندارد.  وی در همین زمینه می‌افزاید: به هرحال پیشتر در خصوص ادغام آموزش پزشکی در وزارت علوم تحقیقات مفصلی صورت گرفته است که نتایجش اشتباه بودن انجام این کار را ثابت می‌کند و به همین دلیل هم آن‌هایی که در یکی دو دهه اخیر درصدد ادغام حوزه آموزش پزشکی در وزارت علوم بودند در نهایت مجبور به عقب‌نشینی شدند.