چالش دوقطبی‌های سازمان همکاری شانگهای
نسیم‌آنلاین: دکتر محمد زارع، کارشناس ارشد و تحلیلگر در امور چین در گفت‌وگو با نود اقتصادی چند نکته در ارتباط با تبدیل عضویت جمهوری اسلامی در سازمان همکاری شانگهای بیان کرد.
دکتر زارع با اشاره به شکل‌گیری نظم جدید آسیایی گفت: علی رغم اینکه بحث مطرح شدن آسیا به عنوان مهم ترین نیروی پیشران تغییر در سیاست بین الملل در سه دهه گذشته مطرح بوده و مباحث مختلفی هم در ارتباط با انتقال مراکز ثقل قدرت از آتلانتیک به آسیا پاسفیک مطرح شده اما به نظر من آسیا در سه دهه گذشته یک فصل کم حجم و کم محتوا در سیاست خارجی جمهوری اسلامی بوده و ما نتوانستیم نسبت سیاست خارجی خودمان را با این مهم ترین تحول سیاست بین الملل مشخص کنیم و استراتژی مشخصی برای برخورد با این واقعیت جدید بین المللی اتخاذ کنیم.
وی افزود: به نظر من تبدیل عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و تبدیل ایران به عضو رسمی این سازمان به نوعی تلاش که البته در دولت جدید صورت گرفت به نظرم تلاش مهمی هست تا نسبت سیاست خارجی ما با مهم ترین پرسش سیاست بین الملل یعنی پرسش از آسیا و آسیاگرایی در واقع مشخص بشود. یا اینکه عضویت ما در این سازمان در واقع مقدمه ای است که نشان می دهد که وزارت خارجه جمهوری اسلامی تلاش دارد تا پاسخ روشن تری به این تحول جدید در سیاست بین الملل بدهد و به نظر من گام بسیار بسیار خوبی را ما در فرآیند عضویت در این زمینه برداریم. به نظر من قدرت در حال بازتوزیع مجدد است و جمهوری اسلامی می بایست تلاش بکند تا از فرصت هایی که این بازتوزیع قدرت می تواند در واقع برای ایران داشته باشد بتواند به نحو احسن استفاده کند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به افزایش قدرت نهادی جمهوری اسلامی با عضویت در سازمان همکاری شانگهای گفت: به نظر من دامنه‌ی رقابت‌های منطقه‌ای از سطح قدرت‌های بزرگ در اسیای مرکزی به سطح قدرت‌های بومی و متوسط در واقع انتقال پیدا خواهد کرد و عضویت ایران در این مقطع می‌تواند قدرت مانور جمهوری اسلامی را برای انجام کنش‌های موثرتر در محیط آسیای مرکزی در آینده افزایش بدهد. به هر حال دامنه رقابت‌ها در آسیای مرکزی دارد بومی‌تر می‌شود و به قدرت‌های متوسط و قدرت‌های ثانویه در حال انتقال است. آسیای مرکزی در آینده قابل پیش بینی به یک پهنه خاموش رقابت قدرت های بومی تبدیل خواهد شد. خب از این لحاظ هم عضویت در سازمان همکاری شانگهای می تواند میزان ابتکار عمل های جمهوری اسلامی را در اینده افزایش بدهد. البته این نکته را هم باید عرض کنم که ما نباید در براورد از شانگهای به عنوان یک سطح اتکای استراتژیک دچار یک ارزیابی بسیار بزرگ و گسترده بشویم.
وی با اشاره به لزوم هوشمندی در مواجهه با پیوستن در این سازمان تاکید کرد: به نظر من برخی سیگنال‌ها هم در سازمان همکاری شانگهای وجود دارد که نشان می دهد که می بایست با احتیاط با این مسئله مواجه شویم تا بتوانیم دامنه‌ی تاثیر برخی دوقطبی‌هایی که ممکن است در این سازمان در آینده نزدیک شکل بگیرد را مدیریت کنیم . پس این نکته را باید در نظر داشته باشیم که شانگهای یک سازمان در حال تحول است و ما باید بتوانیم یک پاسخ روشنی به چگونگی اتخاذ مواضع در ارتباط با قدرت هایی که در درون این سازمان هستند را هم داشته باشیم.
