آیندهپژوهی در فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ الزامات و چالش‌ها
گزارش «نسیم»، از نقش آیندهنگری در حوزه فناوری اطلاعات کشور/ رئیس دانشگاه شهید بهشتی: آینده کشور ما آینده غرب نیست/ دبیر علمی کنفرانس آیندهپژوهی: تحقق جامعه دانش‌بنیان مبتنی بر جامعه اطلاعاتی و زیرساخت ارتباطی است
گروه اجتماعی خبرگزاری «نسیم»- مهدیه عرفاتی: آینده‌پژوهشی همان راهبردی است که در دهه‌های اخیر در کانون توجه جهانیان قرار گرفته و در ایران نیز در مراحل نخستین بلوغ خود قرار دارد ایجاد آینده‌های مطلوب، تبیین مجموعه‌ای از اولویت‌های کشور در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت و ارتقاء جایگاه کشور از جمله اهداف آینده پژوهی است. بررسی اهداف، فرصت‌ها و مسئولیت‌ها برای آینده در هر حوزه‌ای کاربرد دارد و با توجه به اینکه امروز بحث فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یکی از مهمترین الزامات پیشرفت کشورها مطرح است آینده پژوهشی است و آینده پژوهی در این بخش نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در بسیاری از تحولات جهانی انکار ناپذیر است و برای تحقق اهداف و اجرای برنامه‌ها برای ایجاد بسترهای مورد نیاز ضروری است.
در همین راستا دومین کنفرانس ملی آینده پژوهی با رویکرد فناوری اطلاعات و ارتباطات با حضور مدیران مراکز تحقیقاتی دانشگاهی و مراکز غیر دانشگاهی در دانشگاه شهید بهشتی آغاز به کار کرد.
عدم استفاده از فناوری اطلاعات کشور را به انزوا می‌کشاند/ قانون جامع در کاربرد فناوری اطلاعات در کشور نداریم
دکتر مردانی دبیر علمی این کنفرانس در خصوص اهمیت فناوری ارتباطات اظهار داشت: فناوری اطلاعات و ارتباطات سلاح و ابزاری جدید برای فعالیت در جهان معاصر است و عدم استفاده از این دانش کشورها را به انزوا می‌کشاند.
وی افزود: با وجود تمامی تلاش‌های صورت گرفته و تربیت متخصصان، حرکت کشور در جهت توسعه دانش فناوری اطلاعات و ارتباطات به کندی صورت می‌گیرد و باید در این زمینه برنامه‌ریزی بیشتری شود. چرا که بر اساس اسناد ایران باید به جامعه‌ای دانش بنیان تبدیل شود که تحقق این هدف نیازمند جامعه اطلاعاتی و زیرساخت‌های لازم است که فناوری اطلاعات و ارتباطات دراین زمینه می‌تواند مؤثر باشد.
دبیر علمی دومین کنفرانس ملی آینده پژوهی اظهار داشت: نبود قانون جامع یکی از مهمترین چالش‌های استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور است و ضعف فرهنگ استفاده از این دانش و نبود زیرساخت‌ها و ابزارهای مناسب از دیگر مشکلاتی است که در این زمینه مطرح است.
آینده پژوهشی با تقلید حاصل نمی‌شود
همچنین دکتر محمد مهدی تهرانچی رئیس دانشگاه شهید بهشتی در این کنفرانس با اشاره به اهمیت آیندهنگری و آینده گفت: شاید بتوان دانشی مانند حقوق بین الملل را به کشور وارد کرد اما آینده پژوهی مبتنی بر جامعه ومبتنی بر علوم اسلامی است و نمی‌توان آن را از دیگر کشورها گرفت و تنها می‌توان روش‌های آینده پژوهی را از سایر کشور فرا گرفت.
وی با تأکید بر اینکه بدون آینده نگری نمی‌توان به آموزش و پژوهش صحیح در کشور پرداخت گفت: در حال حاضر یکی از مهمترین مسائل در هر کشوری آموزش و پژوهش است که قطعاً هدف این برنامه‌ها آینده است در همین راستا باید با آینده نگری الزامات پیشرفت در این حوزه را تبیین کرد.
به گفته تهرانچی زمانی در حوزه آموزش و پرورش این تصور حاکم بود که آینده با توجه صنعت و تربیت صنعتگران ساخته می‌شود پس از آن تربیت پژوهشگر و پژوهش و پس از آن توجه به فناوری و تربیت کارآفرین فناور برای ساختن آینده مطرح شد و امروز تصور این است که فردا را با نوآوری و تربیت نوآوران باید ساخت و برای ساخت فردا باید انسان‌های فرهیخته در کشور تربیت شوند.
رئیس دانشگاه شهید با تأکید بر اینکه آینده پژوهی خیال پردازی و غیب‌گویی نیست اظهار داشت: آینده پژوهی علمی است که در دنیای امروز دارای مبانی خاصی بوده و مورد توجه همه کشورها قرار دارد.
تهرانچی اضافه کرد: آینده نگری امری انتزاعی نیست و آینده هر کشوری در حوزه‌های اجتماعی اقتصادی و فرهنگی با تفکر، علم، همت، توانایی و تدبیر مردمان آن کشور صورت می‌گیرد لذا آینده کشور ما آینده غرب نیست و الگوهای ثابت برای توسعه در این زمینه وجود ندارد البته نباید تصور کرد که آینده ما از جهان تفکیک است.
وی خاطرنشان کرد: آینده با تقلید حاصل نمی‌شود بلکه با تفکر وعلم قابل دستیابی است در همین راستا الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت نیز به عنوان الگو و سندی برای آینده کشور با تقلید و ترجمه ساخته نمی‌شود بلکه با تفکر و خلق علم ممکن خواهد بود.
در ادامه این کنفرانس دکتر رضائیان رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه شهید بهشتی در خصوص وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان‌ها اظهار داشت: نظریات و ابزارهایی که در گذشته مدیران برای حل مشکلات از آن استفاده می‌کردند امروز دیگر کارساز نیست و باید نظریات، فناوری‌ها و ابزارهای جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه تحولات امروز مرهون دانش فناوری اطلاعات و ارتباطات است گفت: یک چالش عمده این است که بسیاری از مدیران و سازمان‌ها این ابزارهاها را تهیه کرده‌اند اما عملاً در برنامه‌ریزی‌ها و کنترل‌ها از آنها استفاد ه نمی‌شود و بیشتر جنبه تشریفاتی دارند.
رضائیان تأکید کرد: باید بدانیم در حوزه‌های مدیریتی خرد و کلان فناوری اطلاعات و ارتباطات بسیار کمک کننده است و مدیران باید نسبت به اهمیت و به کارگیری آن اعتقاد پیدا کند.
فناوری اطلاعات و ارتباطات در بسیاری از سازمان‌ها جنبه تشریفاتی دارد
رئیس دانشکده مدیریت دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: رفتارهای سیاسی در سازمان‌ها موجب می‌شود که امروز هر مدیری ادعا می‌کند که نمی‌توان بدون فناوری اطلاعات و ارتباطات کار کرد اما در عمل استفاده از این فناوری‌ها تنها در حد پرداخت حقوق و دستمزد بوده و به هیچ وجه کنترل، حل مسائل و پیش بینی رخدادها از این فناوری استفاده نمی‌کنند.
