اروپایی‌ها چگونه اطلاعات شهروندان خود را در فضای مجازی حفظ می‌کنند؟

مهدی صرامی مدیرعامل مجمع فعالان فضای مجازی در گفتگو با « نسیم آنلاین »، درباره وضعیت اطلاعات خصوصی کاربران داخلی که به سرویس‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی منتقل می‌شوند، گفت: در واقع بحث شبکه‌های پیام‌رسان یک ابزار ارتباطی و ارسال پیام و محتوی هستند وقتی‌که آن‌ها بیش‌ازحد مورداستفاده مردم قرار گرفته و مردم به آن‌ها وابسته شوند در زندگی مردم نفوذ پیدا می‌کنند و طبیعی است که میزان بالایی از اطلاعات شخصی افراد در این‌ها وارد شده و منتشر می‌شود.

وی افزود: این موارد شامل اطلاعات تماس‌های افراد، لیست علایق آن‌ها و اینکه به چه چیزهایی علاقه دارند و دنبال چه موضوعات و مسائلی هستند و حتی برخی از چیزهایی که خود فرد نسبت به آن‌ها توجه ندارد می‌شود. خیلی وقت‌ها صاحبان شبکه‌های اجتماعی خارجی که اطلاعات مردم در آن‌ها هست این اطلاعات را تحلیل می‌کنند و می‌توانند از آن‌ها یکسری نمودار‌ها و روند‌ها در خصوص تک‌تک افراد استخراج کنند. اینکه فرد با چه کسانی دوست، با چه کسانی دشمن و یا با چه کسانی چقدر نزدیک است و حتی حساب‌های بانکی و امکاناتش به چه شکل می‌باشد این‌ها را همه آن‌ها می‌توانند بدست بیاورند.

صرامی درباره میزان اطلاعاتی که در اختیار شبکه‌ها و سرویس‌های خارجی از کاربران ایرانی قرار گرفته است بیان داشت: مدیرعامل گوگل چند سال پیش اعلام کرده بود «ما می‌دانیم شما چه کسی هستید کجا هستید و تقریبا می‌دانیم به چه چیزی فکر می‌کنید». اینکه فرد به چه چیزی فکر می‌کند را تقریبا می‌توانند از طریق این سامانه‌ها و ابزار‌ها کشف کنند. یکی از دلایل‌اش این هست که مثلا گوگل وقتی یک چنین ادعایی می‌کند ابزاری را که از طریق آن می‌تواند از گوشی‌های افراد اطلاعات مورد نظرش را جمع کند، دارد در حقیقت سیستم عامل اندروید متعلق به خودش است. سیستم عامل اندروید قابلیت جمع‌آوری اطلاعات و ارسال آن‌ها به هر مرکزی که مدیران این سامانه تشخیص بدهند را دارد و با اتصال به این سیستم به راحتی اطلاعات جابه جا می‌شود.

این کار‌شناس فضای مجازی تصریح کرد: آن‌ها می‌توانند به اطلاعات مربوط به رمزهای بانکی دسترسی پیدا کنند. لذا از این جهت امنیت مردم موضوع مهمی است و مسئولان کشور باید به فکر امنیت اطلاعات شهروندان باشند.

وی افزود: کشورهای مختلفی که در زمینه فضای مجازی پیشرو هستند اولین کاری که در این رابطه انجام دادند ایمن‌سازی محیط فضای مجازی برای زندگی مجازی شهروندانشان بود. اگر یک محیط ناامن وجود داشته باشد چیزی به نام زندگی مجازی برای شهروندان نمی‌تواند محقق شود و طبیعتا فضای مجازی که می‌تواند فرصت ساز باشد عمدتا تهدید‌زا می‌شود و کما اینکه در حال حاضر عمدتا مردم ایران از این ناحیه تهدیدات را دریافت می‌کنند و دچار آن‌ها می‌شوند.

صرامی درباره استفاده‌هایی که در آینده ممکن است از اطلاعات شهروندان صورت گیرد بیان داشت: اطلاعات الان گنج دنیای مجازی جدید است. می‌شود گفت در آینده رقابت بر روی اطلاعات خواهد بود و کشور‌ها و ملت‌ها می‌کوشند این سرمایه شخصی و ملی خودشان را حفظ کرده و بهره‌برداری کنند. اگر این فرض را مورد توجه قرار بدهیم می‌بینیم که ما در حال حاضر این سرمایه ملی و اجتماعی خود را مثل ۲۰۰ سال پیش نفت که مانند آشغال تقدیم دشمنانمان می‌کردیم، داریم اطلاعات را به این شکل تقدیم خارجی‌ها و به طور مشخص تقدیم مهم‌ترین دشمنان خود می‌کنیم.

وی در ادامه در پاسخ به این سوال «نسیم آنلاین»، که حتی دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس "قانونی برای بلوکه کردن اپلیکیشن‌هایی که پیام‌های رد و بدل شده را رمزگذاری می‌کنند تصویب و به اجرا گذاشته است"، اما در کشور ما هیچ محدودیتی برای فعالیت این اپلیکیشن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود، گفت: کشورهایی که داعیه‌دار تمدن در دنیا هستند که تعداد زیادی هم نیستند به شدت نسبت به این موضوع حساس هستند و برای حفظ اطلاعات مردم و شهروندانشان سیاست‌گذاری کرده‌اند و اجازه نمی‌دهند یک شرکت خارجی بیاید و بدون حتی پرداخت کوچک‌ترین عوارض و مالیاتی سرمایه‌های کشورشان را تخلیه کند، سود هنگفتی بکنند و هیچ پاسخگویی هم به هیچ جا نداشته باشند. این یک مورد خاص عجیب هست که در کشور ما اتفاق افتاده است و متاسفانه مصداق بی‌توجهی به استقلال ملی و استقلال کشور هست که توسط مسئولان وزارت ارتباطات صورت می‌گیرد.

این کار‌شناس فضای مجازی در خصوص راهکارهای جلوگیری از خروج اطلاعات داخل کشور توسط شبکه‌های اجتماعی و سرویس‌های مجازی گفت: ‌ضروری است ما قانون حفاظت از اطلاعات ملی را داشته باشیم، می‌شود صراحتا قانونی تصویب کرد که سرویس دهنده‌های خارجی که اقدام به جمع آوری و دسته بندی اطلاعات داخلی می‌کنند مدیریت شوند.

وی در ادامه بیان می‌کند: به شکل مشخص برخی از کشور‌ها به آن‌ها عوارض می‌بندند. مثلا Crawler یک موتور جستجو خارجی در میان اطلاعات داخلی به خزش دربیاید به اصطلاح این چرخشگر، مسیر‌هایش مسدود شود مگر اینکه عوارض مشخصی را برای این کار بدهد. آن‌ها محاسبه می‌کنند ببینند چقدر از سرمایه ملی آن کشور دارد به هدر می‌رود و اطلاعات کشورشان استخراج می‌شود، متناسب با آن سیاست‌هایی را وضع می‌کنند و عوارضی می‌بندند که این شرکت‌ها نتوانند در میان اطلاعات مردم بیایند.

صرامی افزود: مسئولین ما باید حساس باشند. متاسفانه خیلی وقت‌ها کم اطلاعی و بی‌سوادی برخی از مسئولین و برخی هم بی‌دغدغگی، ساده اندیشی و ساده لوحی برخی از مسئولین منجر به این می‌شود که به یک سری از سرویس‌های خارجی که سرمایه ملی را به هدر می‌دهند اعتماد می‌کنند. مطابق آنچه که ما در قرون گذشته داشته‌ایم که سرمایه‌های ملی و منابع انرژیمان در نفت و معادنمان را برخی از مسئولین به حراج می‌گذاشتند و طرف خارجی به راحتی این‌ها را تاراج می‌کرده است در حال حاضر هم منابع اطلاعات کشور دارد به تاراج خارجی‌ها‌ گذاشته می‌شود.

مدیرعامل مجمع فعالان فضای مجازی در ادامه بیان داشت: راهکار ایجابی مشخصی وجود دارد. کافی است مسئولان دغدغه داشته باشند و حداقل این است که از تجربه سایر کشور‌ها استفاده کنند و به تکاپو بیافتند تا در داخل کشور نیز از این روش‌ها استفاده شود.

وی ادامه داد: یکی از این روش‌ها گرفتن عوارض بر جمع آوری اطلاعات عمومی از سرویس‌های خارجی است. یک روش این است که در واقع شبکه ملی اطلاعات در کشور ایجاد شود که در ‌‌نهایت ترجیح‌ها و حمایت‌هایی را برای سرویس‌های داخلی ایجاد کنند.

صرامی در پایان با تاکید بر نقش مسئولان در سیاست‌گذاری در این زمینه تاکید کرد: تا زمانیکه وضعیت به این شکل باشد و مسئولین اطمینان‌ و دلبستگی‌شان به سرویس‌های خارجی باشد و دائما سعی کنند بدون توجه به حقوق و سرویس‌های شرکت‌های داخلی به سمت خارجی‌ها بروند شاهد چنین وضعیتی هستیم و نشان می‌دهد که مقدمات چنین کاری تنظیم نشده است. اگر شروع به حرکت در این رابطه کنند قطعا می‌بینند که کشورهای دیگر هم در این زمینه سیاست‌گذاری‌هایی کرده‌اند و حداقل بروند سیاست‌گذاری‌های آن‌ها را ببینند و به کار بگیرند.