بازگشت ۲۴۰ نخبه به کشور با اجرای طرح "همکاری با نخبگان ایرانی غیر مقیم"/ اکثر نخبگان بازگشته به کشور فارغ‌التحصیل ۱۰۰ دانشگاه برتر دنیا هستند

مهندس علی مرتضی بیرنگ، معاون امور بین‌الملل و تبادل فناوری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور در گفتگو با خبرنگار « نسیم آنلاین »، گفت: طرح همکاری با متخصصان و دانشمندان ایرانی غیر مقیم به‌طور رسمی از اواخر بهمن‌ماه سال 1393 با همکاری بنیاد نخبگان و باهدف استفاده از ظرفیت متخصصین خارج از کشور آغاز شد.

بیرنگ در ادامه افزود: در ابتدا این طرح را به‌صورت پایلوت با پنج پژوهشکده آغاز کردیم. به‌مرورزمان همکاری را با سایر پژوهشکده‌ها و دانشگاه‌های کشور تعمیم دادیم. پس از گذشت 8 ماهه ابتدایی این طرح نزدیک به 35 نفر از نخبگان و متخصصان به کشور بازگشتند و مشغول به کار شدند؛ اما این آمار در 8 ماهه دوم این طرح که بازخوردهای خوبی را به دست آورده بودیم، 205 نفر از نخبگان به کشور بازگشته‌اند.

وی درباره نحوه فعالیت متخصصان و نخبگان در داخل کشور گفت: این افراد با مدل‌های مختلف می‌توانند با مراکز علمی کشور همکاری نمایند. برای نمونه ما برای این افراد یک دوره یک‌ساله پسادکترا تعریف می‌کنیم که با حمایت‌های ما بتوانند تخصص و دستاوردهای خود را عملی سازند و سپس بعدازاین یک سال در صورت رضایت و موفقیت به‌صورت دائم ادامه همکاری دهند. مدل دیگری که این افراد می‌توانند فعالیت نمایند ایجاد شرکت دانش‌بنیان است. در این مدل نخبگان با کمک بنیاد نخبگان و معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهوری خدمات و امکاناتی را دریافت می‌کنند تا بتوانند مشابه مدل فعالیتی که در خارج از کشور داشته‌اند را در داخل کشور راه‌اندازی نمایند. لازم به ذکر است که تعداد افرادی که با این مدل شروع به همکاری نموده‌اند قابل‌توجه است و بیشتر این افراد در پارک علم و فناوری پردیس سازمان‌دهی شده‌اند.

بیرنگ با اشاره به درخواست نزدیک به 1250 نفر از متخصصان و نخبگان خارج از کشور برای همکاری با مراکز علمی داخل کشور اظهار داشت: سخنرانی‌های علمی از دیگر مدل‌های همکاری این افراد است. ما در مدت یک سال نیم گذشته نزدیک به 350 سخنرانی علمی توسط این افراد در داخل کشور داشته‌ایم. همچنین افرادی هستند که با مذاکراتی که با دانشگاه‌های کشور داشته‌اند متعهد می‌شوند که به‌عنوان استاد معین سالانه یک ماه را به تدریس در دانشگاه اختصاص دهد؛ بنابراین تعداد افرادی که در این طرح اعلام آمادگی کرده‌اند بیش از 240 نفری است که به کشور بازگشته‌اند و به‌صورت ثابت حضور دارند.

معاون امور بین‌الملل و تبادل فناوری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور با اشاره به رتبه علمی نخبگان بازگشته به کشور تصریح کرد: لازم به ذکر است که 40 نفر از نخبگانی که به کشور بازگشته‌اند فارغ‌التحصیل 10 دانشگاه برتر دنیا ازجمله هاروارد، ام‌آی‌تی، استنفورد، برکلی و غیره هستند. همچنین طبق بررسی‌های انجام‌شده عمده این 240 نخبه فارغ‌التحصیل 100 دانشگاه برتر دنیا مخصوصاً از کشورهای آمریکا و کانادا هستند.

بیرنگ همچنین گفت: امکاناتی که در اختیار نخبگان و متخصصان بازگشته به کشور تعلق می‌گیرد حداقل امکاناتی است که به نخبگان داخل کشور نیز تعلق می‌گیرد. به عبارت ساده‌تر ما تفاوتی بین این افراد با فارغ‌التحصیلان داخلی قائل نمی‌شویم. نخبگان و متخصصانی که تمایل به حضور در کشور دارند از زمان ارسال درخواست تا زمان بررسی فقط 25 روز زمان می‌برد تا پذیرفته شدنشان موردقبول واقع شود. درواقع سعی نموده‌ایم با اجرای روندی سریع و آسان شرایط را برای بازگشت به کشور تسهیل نماییم.

وی در ادامه با اشاره به شرایط خدمت وظیفه نخبگان بازگشته به کشور افزود: طرحی را با همکاری بنیاد ملی نخبگان نیروهای مسلح به سرانجام رسانده‌ایم که این افراد مدت‌زمان 45 روز خدمت آموزشی را سپری می‌کنند و سپس یک پروژه تحقیقاتی که برایشان تعریف می‌شود را دریکی از مراکز تحقیقاتی نیروهای مسلح به مدت 14 ماه انجام می‌دهند که به‌عنوان معادل مدت‌زمان خدمت سربازی محسوب می‌شود. لازم به ذکر است که پروژه‌ها غیرنظامی و در راستای اهداف ملی است.‌

در حال حاضر بنیاد ملی نخبگان این طرح را با منابع موجودش به اجرا درآورده است که به‌هرحال باکمی و کاستی‌هایی روبه‌رو هستیم. قطعاً اگر بخواهیم این طرح ادامه پیدا کند و گسترش یابد نیازمند بودجه‌ای مجزا هستیم که این امر خوشبختانه با حمایت دولت تحقق پذیرفته است. هیئت دولت ردیف بودجه جداگانه‌ای را برای حمایت از این طرح در ذیل ردیف بودجه‌ای بنیاد ملی نخبگان در نظر گرفته است که کمک شایانی را به ادامه این طرح می‌کند.