آیا ایران وارد تقابل مستقیم نظامی با اسرائیل می‌شود؟

نسیم انلاین ؛ حیدر شیرازی: طی دو هفته گذشته منطقه شاهد یک ماجراجویی و راهبرد جدیدی از سوی تل آویو بوده است. از حمله به پایگاه های حشدالشعبی در عراق تا اعلام علنی و رسمی حمله به پایگاه های ایران در سوریه. در این گزارش به چرایی این سناریو و چیستی پاسخ صحیح به اسرائیل پرداخته ایم.

حملات اخیر به پایگاه های ایران در سوریه نشان می‌دهد صهیونیست‌ها اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که آخرین راه‌حل برای تقابل با حضور ایران در سوریه، حملات مستقیم و بالا بردن هزینه حضور نیروهای مقاومت در سوریه است. بهترین واکنش ایران در کوتاه مدت، عدم پاسخ عملی و حفظ ثبات کنونی روند سوریه است؛ اما تدابیری برای عدم تداوم و رویه شدن حملات و فرصت هدف قرار گرفتن نیروهای ایران از سوی صهیونیست‌ها باید اتخاذ شود.

در روزهایی که ترامپ و برخی کشورهای اروپایی از احتمال انجام تهاجمی به سوریه به بهانه پاسخ به دولت سوریه در خصوص ادعای استفاده از بمب‌های شیمیایی از سوی این دولت در دوما خبر می‌دادند، رژیم صهیونیستی دست به یک ماجراجویی‌ای کم‌نظیر در ۷ سال بحران سوریه علیه نیروهای ایرانی زد.

بامداد دوشنبه بیستم فروردین ۹۷ چند موشک به فرودگاه نظامی تیفور (T4) در استان حمص سوریه شلیک شد. به دنبال این حمله وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که دو فروند جنگنده اف 15 اسرائیلی به فرودگاه نظامی تیفور حمله و هشت فروند موشک به سمت این فرودگاه شلیک کردند که سه موشک به هدف اصابت کرده و پنج موشک توسط سامانه پدافند سوریه رهگیری و منهدم شدند. در این حمله هوایی هفت تن از مستشاران سپاه پاسداران به شهادت رسیدند.

پس از آن حمله و حمله به جولان اسرائیل در موضع گیری خود به نوعی از حملات عقب نشینی کرد و در خصوص شهید الله دادای مدعی شد که نمیدانست یک کاروان ایرانی را هدف قرار می دهد. اما ایران در آن مقطع جوابی قاطع به اسرائیل با شلیک موشک هایی به جولان و هدف قرار دادن مراکز حساس امنیتی تل آویو داد.

حمله جنگنده‌های اسرائیلی به تیفور و سپس در کمتر از دو هفته حمله موشکی به پایگاه‌هایی در حلب و حماه که ایرانی‌ها حضور داشتند نشان از آغاز دورانی جدید در سیاست‌های تل‌آویو در مسئله سوریه در آن برهه بود. حملات گسترده، استفاده از موشک‌های پیشرفته با قدرت تخریبی وسیع و تلاش برای برجا گذاشتن تلفات زیاد با نقطه زنی‌هایی هدفمند همگی نشان دهنده این موضوع بود که تل‌آویو به دنبال آن بود که پیغام خود را بسیار علنی، مستحکم و رسمی اعلام کند. از آن زمان ما شاهد حملات مختلفی از سوی اسرائیل به سوریه بوده ایم.

از زمان حملات تی فور تا کنون تل آویو حملات زیادی به مواضع ارتش سوریه و نیروهای ایرانی و حامیان آن در استان های مختلف سوریه انجام داده است. اما در هفته های اخیر ما شاهد یک فرآیند جدید هستیم. دیشب اسرائیل به مناطقی در جنوب سوریه حمله کرد. این بار مسئولین صهیونیستی خود این حملات را رسانه ای و علنی کردند.

سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی در اقدامی کم‌سابقه حمله هوایی به پایتخت سوریه را تایید کرد و مدعی شد این حمله با هدف جلوگیری از ارسال پهپادهای تهاجمی از سوی ایران به حریم هوایی فلسطین اشغالی بوده است . هم چنین نتانیاهو نیز ضمن تایید حمله هوایی به سوریه، مدعی شد: «در عملیاتی بزرگ، ما مانع حمله نیروهای ایرانی و شبه‌نظامی به اسرائیل شدیم. تکرار می‌کنم؛ ایران در هیچ جایی مصونیت نخواهد داشت. نیروهای ما در تمام جهات با ستیزه‌جویی ایران مقابله می‌کنند.»

نتانیاهو در ادامه یاوه‌گویی‌هایش علیه ایران افزود: «من به ارتش دستور دادم برای هر سناریویی آماده باشند. ما به اقدام علیه ایران و وابستگانش ادامه می‌دهیم.»

رژیم صهیونیستی بارها اعلام کرده است که حضور نیروهای مقاومت و ایجاد پایگاه‌هایی از سوی ایران در سوریه یک خط قرمز است و تلاش‌های وسیعی از طریق روسیه برای مقابله با این مسئله انجام داده است. بحران سوریه بیش از گذشته به پایان خود نزدیک می‌شود و تل‌آویو سعی دارد حداقل خواسته خود یعنی عدم حضور نیروهای مقاومت در جولان و مرزهای اشغالی لبنان و سوریه با رژیم صهیونیستی را از طریق روس‌ها تحقق بخشد.

یکی از سخنان و خواسته‌های رژیم صهیونیستی در موضوع سوریه، جولان و به رسمیت شناخته شدن اشغالگری این رژیم در بخش راهبردی و استراتژی سوریه است.

نتانیاهو بارها در دیدارهای گوناگونش بالاخص در دیدار با پوتین بر ضمیمه شدن رسمی جولان به رژیم صهیونیستی تاکید کرده بود. کلیدواژه سخنان نتانیاهو در دیدارهایش با پوتین را می‌توان ایران هراسی با تکیه بر حزب الله و جولان دانست. نزدیک به ۱۰ دیدار پوتین و نتانیاهو از سال ۲۰۱۵ تاکنون و تکرار خطر حضور ایران در سوریه و جولان برای تل‌آویو از سوی نتانیاهو نشان می‌دهد که این مسئله چقدر برای صهیونیست‌ها مهم بوده است. اما گویا صهیونیست ها از طریق روس ها به خواسته خود نرسیده اند و روند سوریه و حضور ایران در مسیری غیر از خواست آنان در حرکت است.

پیروزی‌های اخیر ارتش سوریه در ادلب و شکست جریان‌های تروریستی و حامیان غربی‌شان در ساقط کردن بشار اسد، مسئولین تل‌آویو را بیش از گذشته نسبت به آینده مسئله سوریه و حضور ایرانیان و گروه‌های مقاومت در چند کیلومتری سرزمین‌های اشغالی جولان نگران کرده است.

حملات اخیر و گسترش آن به مناطق عراق و علنی کردن آن نشان می‌دهد صهیونیست‌ها اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که آخرین راه حل برای تقابل با حضور ایران در سوریه، حملات مستقیم و بالا بردن هزینه حضور نیروهای مقاومت در سوریه است. گویا مذاکرات با قدرت های حاضر در سوریه چون روس ها و حمایت از گروه های تروریستی نتوانسته است صهیونیست ها را از خطر حضور ایران در نزدیکی مرزهایش برهاند.

ضمن آنکه نباید فراموش کرد نزدیکی انتخابات کنست رژیم صهیونیستی هم در این ماجراجویی های نتانیاهو بی تاثیر نیست. نتانیاهو سعی دارد با ماجراجویی کنترل شده نگاه ها و انتقادات مخالفانش از عدم کنترل امنیت در کرانه باختری و نوارغزه را به خارج از سرزمین های اشغالی منتقل کند.

تداوم حملات هدفمند به سوریه و پایگاه‌های مقاومت، تنش‌های دو روزه و کوتاه‌مدت با غزه و تداوم ماجراجویی‌ها در جبهه شمال (کشف تونل‌ها، پرواز جنگنده و پهپادها و اقدامات ضربتی در جولان و...) همگی اقداماتی است که انتظار می‌رود از سوی نتانیاهو همانند چند ماه گذشته در ماه‌ پیش رو تداوم یابد.

تجربه نشان داده است نتانیاهو دیگر در القای فضای امنیتی و کسب رأی از این مسیر به یک خبره تبدیل شده و با گذر از چالش‌های گوناگون بیش از ۱۲ سال خود را در رأس قدرت حفظ کرده است. نتانیاهو سعی دارد به مخاطبین داخلی و خارجی‌اش این‌گونه القا کند که در مقابل جبهه مقاومت دست برتر را دارد، ضمن آنکه منفعل نیست به دنبال جنگ تمام‌عیار نخواهد بود.

ضمن آنکه باید این مسئله را هم متذکر شد که تیم صهیونیستی همراه با نتانیاهو در کاخ سفید قطعاً به دنبال تشدید ماجراجویی‌ها در خلیج‌فارس و افزایش تنش میان ایران و آمریکا خواهند بود. شاید افزایش برخی تنش‌ها در خلیج‌فارس در ماه گذشته را بتوان متأثر از چالش‌های نتانیاهو برای انتخابات پیش رو دانست.

جبهه جولان به دلیل جایگاه ویژه و همچنین نقش لولا گونه آن از اهمیت زیادی برای محور مقاومت برخوردار است به‌طوری‌که تسلط بر این منطقه ضمن متصل شدن جبهه شمال به منطقه کرانه باختری، رژیم صهیونیستی را در محاصره محور مقاومت قرار می‌دهد و در تحرک نظامی و امنیتی آن اختلال ایجاد می‌کند. تقویت ژئوپلیتیک محور مقاومت در سال‌های اخیر زمینه را برای تحول منطقه جولان به یک جبهه فعال فراهم کرده است و رژیم صهیونیستی بیش از نگرانی از اقدام نظامی محور مقاومت در این منطقه، نگران این تحول ژئوپلیتیکی است. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی پاسخ متناسب ارتش سوریه به حملات رژیم صهیونیستی می‌تواند بسترهای این تحول ژئوپلیتیک را فراهم سازد .

نظام سوریه از سال ۲۰۱۱ درگیر یک جنگ تمام‌عیار با نیروهای تروریست موردِ حمایت بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است. در این شرایط اولویت این نظام، مدیریت بحران کنونی و تسلط بر اراضی سوریه است. به نظر می‌رسد مقامات سوری ورود این کشور به یک جنگ خارجی به‌ویژه با رژیم صهیونیستی را مانعی جدی در تحقق اهداف خود می‌دانند.

در این شرایط اگرچه ارتش سوریه برای حفظ امنیت، اقدام به دفاع از خود می‌کند ولی اقدامات تلافی‌جویانه را موکول به آینده می‌کند. این امر را می‌توان در موضع‌گیری‌ها مقامات سیاسی و نظامی سوریه مشاهده کرد که بیان می‌دارند پاسخ این حملات را در زمان مناسب آن خواهند داد .

یکی از موضوعاتی که در حاشیه حملات رژیم صهیونیستی به سوریه مطرح می شود، راه حل برای بازدارندگی در قبال این حملات است. قطعا جدا از مسئله چگونگی پاسخ، باید بازدارندگی قوی ای در مقابل حملات صهیونیست ها یا دیگران علیه نیروهای مقاومت و ایرانی در سوریه اتخاذ شود.

محل استقرار نیروها، تاسیس پایگاه دائمی و رسمی و میزان حضور کمی و کیفی نیروهای ایرانی بخشی از مولفه هایی است که در میزان بازدارندگی و عدم ضربه پذیری نیروها نقش مستقیمی دارد. پاسخ به این مولفه ها در گنجایش این یادداشت نیست اما هر کدام نیاز به دقت، تدبیر و سنجش دراز مدت برای تصمیم گیری است. به طور نمونه برخی معتقدند ایجاد پایگاه نظامی در سوریه فرصتی بی نظیر در تقابل با صهیونیست ها در آینده نصیب ایران خواهد نمود یا برخی دیگر معتقدند حمایت از گروه های مقاومتی در سوریه، لبنان و غزه ضمن هوشمندی ضربه پذیری مستقیم ایران را به شدت کاهش خواهد داد.

اما سؤال مهمی که اکنون به وجود می‌آید چیستی پاسخ و واکنش جمهوری اسلامی ایران است.

پاسخ عملی و فوری ایران در این مقطع به رژیم صهیونیستی می‌تواند تنش به سود محور عبری-عربی به منظور تشدید فشارهای سیاسی و رسانه‌ای علیه برنامه موشکی و منطقه‌ای ایران به دنبال داشته باشد. به باور برخی تحلیل گران تل‌آویو آماده واکنش ایران و دمیدن بر آتش و تنش جدید در سوریه علیه ایران است، اقدامی که در کوتاه مدت می‌تواند برای صهیونیست‌ها دستاوردهایی با همراهی اروپایی‌ها و ترامپ علیه قدرت منطقه‌ای ایران به دنبال داشته باشد.

لذا شاید بتوان گفت بهترین واکنش ایران در کوتاه مدت، عدم پاسخ عملی و حفظ ثبات کنونی روند سوریه است؛ اما تدابیری برای عدم تداوم و رویه شدن حملات و فرصت هدف قرار گرفتن نیروهای ایران از سوی صهیونیست‌ها باید اتخاذ شود.