پروسه هلسینکی، برجام منطقه‌ای در جهت اجرای طرح خاورمیانه بزرگ

به گزارش « نسیم آنلاین »، یاسر جلالی کارشناس سیاسی در مطلبی با عنوان "پروسه هلسینکی همان پروسه برجام منطقه‌ای در جهت اجرایی شدن طرح خاورمیانه بزرگ است؟" نوشت:

صحبت دیروز آقای ظریف در کمیسیون سیاست خارجه، دفاعی و نیروهای مسلح فرانسه درباره مسائل منطقه‌ای، نکات بسیار مهمی دارد و توصیه می‌کنم کل این صحبت را مطالعه شود.

اما شاید بتوان گفت طرح بحث درخصوص «روند هلسینکی»، موضوعی بسیار حساس و پراهمیت در صحبت امروز است. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفته است: «پیشنهاد ایجاد یک مجمع گفت‌و‌گو در خلیج‌فارس را ارائه کردیم که شبیه آنچه شما به‌عنوان پروسه هلسینکی می‌شناسید است؛ یعنی کشور‌ها به یک سری اصول معتقد باشند مثل عدم‌مداخله و غیره و اقداماتی را برای اطمینان‌سازی انجام دهند».

به اختصار، متناسب با این مجال خوب است بدانیم که برخی کارشناسان خبره از مدت‌ها پیش، از طرح آمریکایی خاورمیانه بزرگ به‌عنوان «هلسینکی خاورمیانه» یاد می‌کنند. این «پروسه»، همان روند مذاکره و گفتگوهای طولانی کشورهای عضو ناتو، ورشو و سیزده کشور دیگر اروپایی با مدیریت آمریکا پیرامون «امنیت و همکاری در قاره اروپا» بود که پس از جنگ جهانی دوم برای اصطلاحاً ایجاد صلح و ثبات میان شرق و غرب اروپا و با هدف اصلی تغییر در اتحادیه جماهیر شوروی شکل گرفت. درنهایت در سال ۱۹۷۵ سندی در قالب یک بیانیه امضا شد که به توافق یا پیمان هلسینکی هم معروف است.

پیمان هلسینکی پلی برای ارتباط غرب با کشورهای کمونیستی اروپایی شد و امضای آن، تشکیل سازمان همکاری و امنیت اروپا را کلید زد. می‌توان گفت این سازمان به مهم‌ترین چارچوب و مرجع در مدیریت روابط بین کشورهای عضو و طرح و حل مسائل آن‌ها تبدیل شد.

پیمان هلسینکی اگرچه ظاهراً «بلوک شرق» را به رسمیت می‌شناخت، اما با الزاماتی که کشورهای بلوک شرق متعهد به انجام آن شده بودند، درواقع به قوه محرک اصلی برای به حرکت درآوردن موتور فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شد که مقدمه آن فروپاشی دیوار برلین بود.

ما قبل از این در مجال از حرکت به سمت مذاکرات چندجانبه با پنج کشور دیگر حاشیه خلیج‌فارس و کنار هم قرار گرفتن ترکیب ایران، عراق، آمریکا و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس با هدف پیشبرد چارچوب همکاری چندجانبه امنیتی در منطقه سخن گفته‌ایم که این مسئله در مسیر عملیاتی شدن برجام منطقه‌ای است.

تلاش جدی برای آغاز مذاکره رسمی و همکاری در مسائل منطقه‌ای، با اولویت سوریه، یمن، افغانستان، عراق، لبنان و بعد از آن مباحث مرتبط با اصطلاحاً دغدغه تروریسم آمریکایی‌ها، یعنی گروه‌های جهادی در فلسطین و حزب‌الله در دستور کار این مذاکرات خواهد بود. در ادامه نیز باید منتظر طرح مسئله کلان فلسطین و رژیم صهیونیستی در این ترکیب باشیم.

شماره‌های بعدی برجام را جدی بگیریم...