ضربه‌ی شفافیت به اعتماد عمومی
چطور ایده‌ی شفافیت می‌تواند به ضد خود تبدیل شود؟
نسیم‌آنلاین؛ علیرضا مهری: شفافیت یکی از ایده‌هایی است که در سال‌های گذشته بسیار مورد اقبال قرار گرفت. تا جایی که در انتخابات مجلس گذشته، تبدیل به شعار محوری بسیاری از کاندیدای انتخابات مجلس شد. اندیشکده‌ی شفافیت برای ایران، جنبش ازما و دیده‌بان شفافیت و عدالت از جمله نهادهای مردمی بودند که در همین انتخابات سعی کردند این حس مثبت عمومی را تبدیل به یک پروژه‌ی روی زمین کنند.
تعهد کاندیدا پیش از انتخاب
یکی از پروژه‌هایی تشکل‌های غیردولتی به خوبی توانستند آن را در ایام انتخابات طرح کنند، گرفتن تعهدنامه شفافیت از کاندیدای انتخابات بود. تعهدنامه‌ای که براساس آن کاندیدا متعهد می‌شدند که درصورتی که در انتخابات موفق شوند و به عنوان نماینده وارد مجلس شوند، اقدامات داوطلبانه‌ای در جهت تحقق شفافیت انجام می‌دهند. گرفتن تعداد زیادی تعهد فارغ از عمل کاندیدا به تعهداتشان، توانست گرفتن تعهدنامه پیش از انتخابات را به فرهنگ سیاسی ایام انتخابات اضافه کند.
شفافیت در مرز تبدیل شدن به ایده‌ای ناکام
ناتوانی مجلس در تصویب قانون شفافیت و بی‌توجهی کاندیدایی که تعهدنامه را امضا کرده بودند عملا شفافیت را در مرز تبدیل شدن به یک ایده‌ی ناکام قرار داد.شعار شفافیت بدون ما به ازای واقعی عملا شفافیت را تبدیل به یکی از عوامل تعمیق ناامیدی در جامعه کرد. بهترین تصویر از اتفاق را یکی از کاربران توییتر ارائه کرد. این کاربر متن ثابتی را با تغییر عدد روز، هر روز توییت می‌کند تا گذشت زمانی که به بی‌اعتمادی بیشتر می‌انجامد را یادآوری کند.
پیگیری شفافیت برای احیای اعتماد عمومی
بعد از انتخابات 1400 تلاش‌هایی برای مقابله با این بی‌اعتمادی آغاز شد. سازمان اداری و استخدامی کشور اولین سازمانی بود که دست به اجرای ماده 29 برنامه ششم توسعه زد. هرچند این برنامه در وقت اضافه اجرا قرار دارد اما همین اقدام توانست امیدهایی را زنده کند. اما تا به ثمر رسیدن یکی از پروژه‌های شفافیت چند گام دیگر باقی است. تا سامانه پاکنا تکمیل نشود و اطلاعات آن در معرض دید عموم قرار نگیرد و مبنای اصلاح نظام حقوق و دستمزد قرار نگیرد انگار اتفاقی نیافتاده است
قانون مانع ایجاد شفافیت نیست
چند ماه بعد شهردار عدالتخواه کرمان با پشتیبانی اعضای شورای شهر کرمان اقدام به انتشار پرداختی به تمامی کارکنان رسمی شهرداری کرمان کرد. اقدامی تحسین برانگیز که نشان داد برای برداشتن گام‌ها به سمت شفافیت موانع قانونی وجود ندارد. وجود قراردادهای متعدد، ارقام بالای اضافه کاری و تفاوت جدی بین حقوق برخی از کارکنان شهرداری حکایت از آشفتگی در نظام حقوق و دستمزد شهرداری کرمان دارد.
شفافیت؛ اعتمادزا یا اعتمادزدا؟
شهردار کرمان بعد از برداشتن گام اول باید تلاش خود را صرف سامان دادن به وضعیت قراردادهای رنگارنگ کارکنان شهرداری، بازبینی در نظام حقوق و دستمزد و تلاش برای رفع تبعیض دریافتی کارمندان خود کند. که اگر این اقدامات برای عادلانه‌تر شدن نظام حقوق و دستمزد شهرداری کرمان صورت نگیرد، شفافیت نه تنها اعتمادآفرین نیست بلکه به اعتمادزدایی از مردم کرمان و عموم مردم می‌انجامد.
