"بازیگران چهره از زیر بار دمای ۵۰درجه شانه خالی کردند"

خبرگزاری «نسیم»-هدیه حدادی‌اصل: فیلم سینمایی "تا آمدن احمد" از جمله فیلم‌های حاضر در بخش سودای سیمرغ "سی وسومین جشنواره فیلم فجر" است؛ فیلمی به کارگردانی صادق صادق‌دقیقی و تهیه‌کنندگی پروانه مرزبان که در ژانر سینمای دفاع مقدس نیز ساخته شده است.

این دو با حضور در خبرگزاری «نسیم» در خصوص این فیلم دفاع مقدسی صحبت کرده و از مشکلات و سختی های تولید در جزیره خارک گفتند.

* تا جایی که می‌دانم ابتدا اسم این فیلم "بهار تا پاییز" بود، چرا اسمش تغییر کرد؟

مرزبان: آقای شایسته یک فیلمی را به این نام تصویب کرده بود با اینکه نمی دانستم کدام یک زودتر پروانه ساخت گرفته ایم اما او عنوان فیلمش را عوض نکرد و ما تغییر دادیم.

* سال گذشته فیلم های دفاع مقدسی زیادی در جشنواره داشتیم که خیلی از آن ها دیده شد و خیلی دیگر دیده نشد و امسال نیز سه فیلم دفاع مقدسی حضور دارند فکر می کنید "تا آمدن احمد" در میان این فیلم ها از چه جایگاهی برخوردار باشد؟

مرزبان: جایگاه فیلم را بالا می دانم چون هم برای خودم و هم برای آقای صادق‌دقیقی ساخت این فیلم خیلی مهم بود. ما در عین اینکه یک فیلم دفاع مقدسی تولید کردیم در حقیقت خواستیم زندگی مردم خارک و بعد از بمباران های زمان جنگ را نشان دهیم.

خارک 2840 بار بمباران شده بود ولی کسی اطلاعی نداشت. وقتی که ما حتی به شرکت نفت این موضوع را گفتیم با تعجب پرسید مگه خارک هم بمباران شده؟ درواقع خبر نداشتند! در صورتی که بیشترین بمباران حتی از خرمشهر و آبادان، در جزیره خارک شده و مردم آن با مظلومیت تمام جلوی این ماجرا ایستادند و نگذاشتند کشتی های نفتکش آن جا راکت باشند و یا کار نکنند و ستاد زندگی امروزی ما به هم بخورد. در آن زمان خارک در وضعیت بدی بود و مردم آن با فداکاری های عجیبی که از خودشان نشان داده و خیلی هم شهید دادند اما کسی به آن ها توجهی نکرده است.

خود ما هم در سفری که به آنجا داشتیم متوجه شدیم واقعا مردم خارک چقدر مظلوم واقع شدند؛ اکنون هم شرکت نفت یک قسمتی از آنجا را برای خود گرفته و مجهز کرده ولی در قسمت دیگری مردم خارک با همان محرومیت زندگی می کنند و هیچ امکانات رفاهی ندارند.

حال فکر کنید این مردم با تمام مظلومیتی که دارند از حق و حقوق خاکشان دفاع کردند چون آن خاک را دوست دارند؛ این شد که ما تصمیم گرفتیم بر اساس خواسته خودشان که دوست داشتند فیلمی در مورد آن ها ساخته شود این فیلم را تولید کنیم البته ما هم هیچ اطلاعاتی نداشتیم و باید تحقیق می کردیم.

* کدام ارگان در ساخت این فیلم حمایت مالی و یا هر حمایت دیگری کرد؟

مرزبان: هیچکس از نظر مالی پشت این فیلم نبوده! با اینکه تولید و ساخت یک فیلم دفاع مقدسی خیلی هزینه بر است اما هیچکس پشت ما نبوده به جز انجمن دفاع مقدس که آن هم در حد همکاری غیر مادی بود و شهرک دفاع مقدس را در اختیار ما گذاشت و البته بنیاد سینمایی فارابی که روزهای پایانی پروژه که دیگر هیچ پولی نداشتیم و درمانده شده بودیم به ما وام داد. از این دو بنیاد خیلی ممنون هستیم چون اگر کمکی به ما نمی کردند پروژه تمام نمی شد.

صادق‌دقیقی: البته به طور قطع نمی توانم این موضوع را اعلام کنم اما چند ارگان انقلابی به ما قول کمک داده اند که ضرر نکنیم و البته معلوم نیست و شما خودتان می دانید گاهی قول کمک می دهند و در عمل جا می زنند و ما فقط اسمشان را گفتیم و بعد همه جا هم فکر می کنند که واقعا وقتی گفته اند پس حتما کمک هم کرده اند.

* هزینه ساخت چقدر شد؟

مرزبان: یک میلیارد و 300 میلیون تومان بودجه صرف تولید این فیلم شد. در واقع ما پیش بینی جا و مکان و پذیرایی را نکرده بودیم و برای بودجه های دیگر پیش بینی کرده بودیم و تصور می کردیم که شرکت نفت به ما کمک می کند چون به جز کمپ شرکت نفت در آن جا هتل و رستورانی نیست اما شرکت نفت هم هیچ نوع کمکی به ما نکرد و ما دستمان خالی شد و وقتی رفتیم با مخارج سرسام آور رو به رو شدیم.

صادق‌دقیقی: واقعیت این است که قول زیاد می دهند و ولی کسی که به قولش وفا کرد مهم است. مثلا گفتند اگر فیلم تمام شد و اکران گرفت ما 50 نفر و 100 نفر را به تماشای آن می فرستیم اما معلوم هم نیست برای فیلم "بزرگمرد کوچک" هم این قول ها را داده بودند اما هیچکدام نیامدند؛ آموزش و پرورش گفت من تمام بچه ها را می فرستم اما ما که ندیدیم!!!

مرزبان: ما نمی توانیم روی قول ها حسابی باز کنیم. خودمان سرمایه گذاشتیم و این فیلم را تولید کردیم. من 25 سال در صدا و سیما به عنوان تهیه کننده و کارگردان کار کردم، در دانشگاه تدریس کردم و پول هام و جمع کردم، حتی خانه ای که داشتیم و برای این کار فروختیم و خرج ساخت آن کردیم و امیدواریم که جواب بگیریم.

* تحقیقات را برای نگارش فیلمنامه در چه سطحی انجام داده اید؟

مرزبان: چندی پیش وقتی بسیج هنرمندان می خواست به جریزه خارک برود از ما هم دعوت کرد و پذیرفتیم تازه آن زمان بود که ما با خارک آشنا شدیم. یک مقدار تحقیقات آن جا انجام دادیم بعد از آن کتاب ها و مقاله هایی که تعدادی از کارمندان پیشین شرکت نفت نوشته بودند را مطالعه کردیم، در سایت های مختلف مقالات را خواندیم. در کل سناریو با تحقیقاتی گسترده ای به نگارش درآمد.

* فکر می کردید "تا آمدن احمد" برای بخش سودای سیمرغ انتخاب شود؟

مرزبان: سعی خودمان را کردیم که به جشنواره برسد و انتخاب شود البته با وجود این همه آدم های شناخته شده ای که فیلم داشتند امیدی به پذیرفته شدن فیلممان نداشتیم. ما کار را ساختیم و نه فقط از نظر خودمان بلکه از نظر کسانی چون فرزاد اژدری، مسعود اطیابی، حبیب الله بهمنی و خیلی نویسندگانی که فیلم را دیدند، کار خوب شده است و ما هم تلاش کردیم که در جشنواره حضور پیدا کند.

صادق‌دقیقی: این فیلم، کار خوبی است از این نظر که وقتی می گویند دفاع مقدس یک قصه جدید می خواهد این فیلم یک قصه جدید دارد. اول اینکه تا به حال در مورد خارک فیلمی ساخته نشده و دوم اینکه با اینکه در تمام مدت جنگ بیشتر از هر جای دیگری خارک بمباران شده اما کسی نمی داند و ما خودمان هم پیش از ساخت این فیلم این موضوع را نمیدانستیم و سوم اینکه در این فیلم یک قصه ای تعریف می شود که به روز است.

* چرا از بازیگران چهره استفاده نکرده اید؟

صادق‌دقیقی: از چند بازیگر چهره دعوت کردیم که بازی کنند اما قبول نکردند در دمای 50 درجه خارک بازی کنند، این شد که از این بازیگر جوان دعوت کردیم.

این بازیگر از کودکی بازی کرده، اولین فیلمش را در 4 سالگی با آقای حاتمی کیا کار کرده بعد از آن با آقای طالبی کار کرده و بعد هم با کارگردان های معروفی همکاری داشته و رشته تحصیلی او هم همین است؛ دقیقا بازیگری و کارگردانی خوانده است. هر کسی که بازی او را در این فیلم دیده معتقد است که خیلی خوب حسش را نشان داده و ما هم همین را می خواستیم.