دومینویی که اقتصاد ایران را زمین گیر کرد
چگونه سازمان برنامه با افزایش بی سابقه حقوق کارمندان دولت، ابرتورم می‌آفریند؟
نسیم‌آنلاین: بعد از افزایش حقوق کارمندان دولت توسط سازمان برنامه و بودجه، گروه‌های مختلف مطالبه‌ی افزایش حقوق را مطرح کردند و به خواسته‌ی خود رسیدند. این دومینوی مطالبه‌ی افزایش حقوق همچنان ادامه دارد و جسته و گریخته گروه‌های مختلف در تلاش برای افزایش حقوق خود هستند. برای بررسی این اتفاقات خبرنگار نسیم‌آنلاین گفت‌وگویی با دکتر سرزعیم استاد دانشگاه و معاون سابق وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی داشت.
دکتر سرزعیم با اشاره به شروع این دومینو توسط سازمان برنامه و سازمان امور استخدامی با افزایش 50 درصدی حقوق کارمندان دولت گفت: حقوق کارمندان را که افزایش دادند بازنشسته‌های کشوری صدایشان درآمد که ما زودتر بازنشست شدیم و به این افزایش‌ها نخوردیم. حقوق اینها خیلی بالا رفت و ما جا ماندیم. اینها را زیاد کردند. اینها را که زیاد کردند، بازنشسته‌های تامین اجتماعی صدایشان درآمد که ما بدشانس بودیم که در بخش خصوصی کار کردیم و اینها خوش شانس بودند که در بخش دولتی کار کردند. چرا آنها باید حقوقشان زیاد بشود؟ مجبور شدند حقوق این سمت را هم زیاد کنند.
وی با اشاره به تعهدی که این افزایش حقوق برای تامین اجتماعی ایجاد کرد گفت: آیا دولت پول داشت که بدهی تامین اجتماعی را بدهد؟ نه. گفتند به شما سهام میدیم. بالاخره سهام های خوب و ضعیف را قاطی کردند و به تامین اجتماعی دادند. اینها پول نبود؛ دارایی بود. تامین اجتماعی که دچار مشکل بود، مشکلش شدیدتر شد.
وی افزود: حقوق کارمندان و بازنشستگان کشوری و لشگری و تامین اجتماعی که بالا رفت، نوبت کارگرهاست. شورای عالی کار می‌خواهد دستمزد را تعیین کند. می‌گویند حقوق همه بالا رفته، خب حقوق کارگر هم برود بالا. چه اتفاقی می‌افتد؟ کارگری که شرکت‌های شبه دولتی و دولتی کار میکند خوشحال است. کف حقوق رفته روی 4.5 میلیون تومان. مدیر هم ناراحت نیست. می‌گوید از جیب من که نمی‌رود. حقوق بالا برود تا کارگرها خوشحال بشوند.
اما بخش خصوصی که دارد حقوق کارگران را می‌دهد نابود می‌شود. شما به بخش خصوصی می‌گویید حداقل باید 4.5 میلیون حقوق بدهد. در یک اقتصادی که رشدش منفی بوده و بعد صفر شده چطور می‌خواهد این حقوق را تامین کند؟
سرزعیم با اشاره به ناتوانی بخش خصوصی در پرداخت حقوق بالاتر به کارگرانش گفت: بخش خصوصی نه تنها دنبال اشتغال بیشتر نمی‌رود و کارگر جدید استخدام کند، بلکه یا کارگر را اخراج میکند و یا می‌رود به سمت قرارداد غیررسمی.
وی افزود: پیامد این کار ضد اشتغال و ضدکار می‌شود. ایده‌آل برای ما این است که همه رسمی کار کنند و همه‌ی قراردادها رسمی باشند. قرارداد نباید غیررسمی باشد. حق کارگر است که قرارداد رسمی داشته باشد و از مزایای حقوق کار استفاده کند.
سرزعیم با اشاره به اجرای این سیاست در شرایط کرونایی و تحریمی گفت: در کشورهای به سامان در وضعیت کرونا گفتند شما بروید خانه‌تان. خب طبیعی است که شما وقتی به خانه رفتید کمتر کار کردید و باید حقوقتان کم بشود. بعضی کشورها حقوق‌ها را 70 درصد کردند. بعضی از کشورها حقوق را 50 درصد کردند. منطقی هم بود. برای ما گفتند خانه بنشینید و حقوق‌ها را بالا بردند.
این استاد دانشگاه افزود: این در شرایطی است که کرونا باعث نابودی کسب‌وکارهای بخش خصوصی شده است و دولت هم می‌گوید که نمی‌تواند به بخش خصوصی که مستقل از دولت بود و از کرونا ضربه خوردند چیزی بدهد. حداکثر می‌تواند یک میلیون وام بدهد.
از آن طرف کارمندان دولت را می‌فرستند به اسم دورکاری که همان بیکاری است ( تعارف که نداریم) و حقوق‌هایشان را افزایش می‌دهید.
وی با اشاره به وظیفه‌ی دولت نسبت به حمایت از بخش خصوصی و سرباز زدن دولت از این وظیفه گفت: اجرای این سیاست در شرایط تحریم و کرونا عجیب بود. اگر خارج این شرایط بود باز توجیه‌پذیر و قابل فهم بود که چه منطقی پشت داستان هست.
معاون سابق وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ارزیابی نتیجه‌ی اجرای این سیاست بر جامعه افزود: شما غلطک افزایش هزینه‌هایی که راه‌انداختید را نمی‌توانید متوقف کنید. هزینه‌های جاری همین جور با سرعت افزایش می‌یابد. مجلس به جای اینکه نیرویی باشد که جلوی این را بگیرد، خودش در بودجه امسال این را تشدید کرد. آیا درآمدهای دولت با همین سرعت هزینه‌ها بالا می‌رود؟ قطعا نمی‌رود. اقتصادی که رشد نزدیک صفر دارد، درآمد برای دولت ایجاد میکند. بعد چه می‌شود؟ کسری بودجه رکورد می‌زند. آخر کسری بودجه هم تورم است. تورم دارد رکورد می‌زند. تورم از یک جایی بالاتر برود، ابرتورم می‌شود. وقتی وارد ابرتورم بشوید دیگر هیچ کس برنده نیست. وقتی کشتی غرق شد مهم نیست که سر کشتی هستید یا ته کشتی. کارمند هم متضرر می‌شود.
وی افزود: سازمان برنامه را برای چه چیزی درست کردند؟ وزارت اقتصاد را درست کردند که برنامه یکساله‌ی دولت را ببیند. سازمان برنامه قرار بود بلندمدت را ببیند و بگوید اگر این سیاست اجرا شود اثرش در 5 سال بعد چه می‌شود. الان سازمان برنامه دقیقا کاری میکند که اثرش برخلاف مصالح چند سال آینده است. بالاخره دولت‌های بعدی میخواهند چند سال دوام بیاورند و ادامه حیات بدهند. با چه منطقی می‌توانند چنین کاری کنند؟
