برنامه‌ریزی برای افزایش منابع آب جوی با آینده‌نگاری ۱۰ ساله
رئیس سازمان سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی با اشاره به مأموریت‌ها، برنامه‌ها و چالش‌های این سازمان، بر لزوم استمرار پروژه بارورسازی ابرها و تقویت زیرساخت‌های سخت‌افزاری با تکیه بر توان داخلی تأکید کرد. وی همچنین از دو برنامه کلان برای توسعه فناوری افزایش منابع آب خبر داد.
نسیم‌آنلاین: به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو، محمدمهدی جوادیان‌زاده رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی با اشاره به سابقه و مأموریت‌های این سازمان اظهار کرد: همان‌طور که از عنوان سازمان مشخص است، هسته اولیه آن مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها بوده و پس از توسعه، به سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی تبدیل شده است.
وی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین مأموریت این سازمان ارتقای بهره‌برداری از منابع آب جوی است، چراکه این منابع ظرفیت بسیار قابل توجهی دارند و منبع اصلی تمام منابع آبی یک سرزمین محسوب می‌شوند. به‌عنوان مثال، متوسط بارش سالانه کشور ما حدود ۴۰۰ میلیارد مترمکعب است که البته تنها درصدی از آن به‌عنوان بارش مؤثر قابل استحصال بوده و در دسترس مصرف‌کننده قرار می‌گیرد.
سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی افزود: تاکنون ۷۷ کشور دنیا حداقل یک‌بار پروژه بارورسازی ابرها را اجرا کرده‌اند و ۳۹ کشور نیز به‌صورت مستمر از این فناوری استفاده می‌کنند. سازمان جهانی هواشناسی که ایران نیز عضو آن است، بارورسازی ابرها را تأیید کرده و بر اساس پروژه‌های متعدد، شواهد انکارناپذیری از اثرگذاری این روش بر افزایش بارش به دست آمده است؛ البته مشروط به اینکه با ابزار مناسب انجام شود.
جوادیان‌زاده با اشاره به سابقه اجرای این فناوری در کشور تصریح کرد: مرکز ملی تحقیقات و مطالعات باروری ابرها در سال ۱۳۷۶ در یزد تأسیس شد، هرچند پیش از انقلاب نیز کشورهایی مانند روسیه این عملیات را در ایران انجام می‌دادند. از سال ۷۶ تلاش شد این فناوری با انتقال دانش و تجهیزات، توسط کارشناسان ایرانی اجرا شود. ابتدا روس‌ها عملیات را انجام می‌دادند، اما به مرور کارشناسان داخلی آموزش دیدند و تجهیزات وارد کشور شد. از سال ۱۳۸۰ تاکنون این پروژه عملیاتی شده و همچنان بخش پژوهش و تحقیق، جزئی جدایی‌ناپذیر آن است.
وی ادامه داد: کشورهای منطقه مانند امارات، عربستان و عمان که تا چند سال پیش حرفی برای گفتن نداشتند، امروز پروژه‌های بزرگ و جدی در این حوزه تعریف کرده‌اند. ما در بخش نرم‌افزار و «مغزافزار» یعنی نیروی انسانی متخصص، آموزش‌دیده و باتجربه، بسیار جلو هستیم و حتی نسبت به کشورهای پیشرفته نیز کمبود چندانی نداریم. اما در بخش سخت‌افزار متأسفانه در سال‌های اخیر فاصله زیادی گرفته‌ایم و تجهیزات ما بسیار ضعیف شده است.
رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی گفت: یکی از مأموریت‌های مهم ما جبران کمبود سخت‌افزاری با استفاده از توان و امکانات داخلی است. با شرکت‌های دانش‌بنیان، معاونت علمی و فناوری و دفتر همکاری‌های تحول و پیشرفت کشور وارد مذاکره شده‌ایم تا این کمبود برطرف شود. سه عامل سخت‌افزار، نرم‌افزار و مغزافزار باید همزمان رشد کنند تا بهره‌برداری بهینه انجام شود.
وی با بیان اینکه برای توسعه این فناوری دو برنامه کلان داریم، اظهار کرد: برنامه نخست «آینده‌نگاری ۱۰ ساله» است که از ابتدای سال ۱۴۰۵ آغاز و به مدت ۱۰ تا ۱۵ سال ادامه خواهد داشت. برنامه دوم «برنامه پنج‌ساله» در چارچوب ماده ۳۸ قانون برنامه هفتم توسعه است که ما را موظف کرده سالانه ۵ درصد به منابع آب جوی اضافه کنیم. این افزایش باید از طریق روش‌هایی مانند بارورسازی ابرها و بهبود وضع هوا انجام شود.
جوادیان‌زاده تأکید کرد: بارورسازی ابرها تحت تأثیر ترسالی و خشکسالی است. در سال‌های خشک اثرگذاری آن کاهش می‌یابد، اما حتی در این سال‌ها نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد. سازمان جهانی هواشناسی و سایر مراجع معتبر تأکید دارند که این پروژه باید به‌طور مستمر انجام شود و نه فقط در زمان بحران. این کار کمک می‌کند در سال‌های پربارش ذخایر آبی خود را برای مقابله با خشکسالی تقویت کنیم.
وی درباره روش‌های بارورسازی ابرها نیز توضیح داد: این فناوری به دو دسته تقسیم می‌شود؛ روش‌های کلاسیک و روش‌های نوپدید. روش‌های کلاسیک همان اتفاقات طبیعی را تشدید می‌کنند. در طبیعت، قطرات ریز آب در ابرها به دلیل سبکی امکان سقوط ندارند، اما با اضافه کردن ذرات معلق مناسب (هواویزها) می‌توان آنها را سنگین و باعث بارش کرد. > alireza: رئیس سازمان توسعه و بهره‌برداری فناوری‌های نوین آب‌های جوی خاطرنشان کرد: برای این کار نیاز به تجهیزات پروازی و مواد مناسب داریم. روش‌های نوپدید نیز شامل فناوری‌هایی مانند یونیزه کردن جو یا استفاده از لیزر هستند که هنوز در حد تحقیقات پایلوت بوده و از سوی مراجع معتبر جهانی به‌طور کامل تأیید نشده‌اند. ما هم این روش‌ها را در قالب پروژه‌های تحقیقاتی دنبال می‌کنیم.
