مکان های زیارتی به غیر از حرم امام رضا (ع) در مشهد
شهر مشهد، پایتخت معنوی ایران، هر ساله میزبان میلیون‌ها زائر از سراسر جهان است که برای زیارت حرم مطهر امام رضا (ع)، امام هشتم شیعیان، به این شهر مقدس سفر می‌کنند. اما مشهد علاوه بر حرم امام رضا (ع)، دارای مکان‌های زیارتی دیگری نیز هست که می‌تواند برای زائران و مسافران جذاب و معنوی باشد. در این مقاله قصد داریم برخی از مهم‌ترین مکان‌های زیارتی مشهد را معرفی کنیم تا با برنامه‌ریزی مناسب بتوانید از این اماکن نیز دیدن کنید.
مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد یادبود معماری باستانی دوران تیموری در جنوب حرم رضوی است که به دستور گوهرشاد، همسر شاهرخ تیموری در سال ۸۲۱ هجری قمری ساخته شد. این مسجد یکی از محبوب‌ترین مساجد ایران و قدیمی‌ترین مسجد شهر مشهد است. زیبایی مسحورکننده آن را به یکی از برترین جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و مذهبی تبدیل کرده است. مسجد گوهرشاد جدا از جنبه‌های مذهبی که بسیاری از مردم را به مسجد می‌کشاند، نمونه‌ای عظیم از بهترین هنرها در معماری، کاشی کاری و خوشنویسی است. کاشی‌کاری‌های مسجد با طاق‌های گنبدی و مناره‌ها جلوه خاصی به بنا بخشیده است به‌طوری‌که به نمونه‌ای کامل از هنر ایرانی تبدیل شده است.
معماری مسجد گوهرشاد به سبک چهار ایوانی طراحی شده است و فضای داخلی مسجد با طرح‌ها و نقوش متنوع و زیبا، جاذبه‌ای خاص برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند. این مسجد علاوه بر نقش مذهبی، به عنوان یک مرکز فرهنگی و اجتماعی نیز شناخته می‌شود و مکانی بسیار ارزشمند برای مردم مشهد و زائران است. توصیه می‌کنیم در صورتی که قصد خرید بلیط هواپیما مشهد و بازدید از حرم امام رضا (ع) را دارید حتماً از این مکان دیدن کنید.
آرامگاه خواجه ربیع
مقبره خواجه ربیع یکی از زیارتگاه‌های معروف مشهد است که به پیشنهاد «شیخ بهایی» و با تأیید «شاه عباس صفوی» و به همت «علق اورضوی الخادم» در اواخر قرن شانزدهم هجری قمری ساخته شد. این آرامگاه در شش و نیم کیلومتری شمال مرکز شهر مشهد، در کنار خیابانی پوشیده از درختان چنار و در دل یک باغ زیبا قرار دارد. خواجه ربیع، یکی از یاران امام علی، به دلیل وفاداری و ارادتش به این امام مورد احترام خاصی قرار دارد.
طراحی بیرونی این آرامگاه به صورت هشت ضلعی است و در داخل آن چهار تراس وجود دارد. بر روی هر یک از دیوارهای بیرونی یک تراس ساخته شده که تراس‌های موجود بر دیوارهای کوچک‌تر، دو طبقه و کوچک‌تر هستند. گنبد فیروزه‌ای پیازی شکل آن با ارتفاع ۱۸ متر از کف، از ویژگی‌های بارز این بنا به شمار می‌رود.
فضای داخلی مقبره با تزئینات چشم‌نواز و خاص خود توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. دو کتیبه نفیس که توسط علی رضا عباسی نگاشته شده‌اند و قدمت آن‌ها به سال‌های ۱۰۲۶ و ۱۰۳۱ هجری قمری بازمی‌گردد، از جمله این تزئینات هستند. با رزرو بلیط هواپیما در سفر به مشهد از این بنای تاریخی با معماری و تزئینات منحصر به فردش که یکی از آثار دیدنی و مهم مشهد به شمار می‌رود، بازدید کنید.
امامزاده یاسر و ناصر
آرامگاه یاسر و ناصر در روستای گلستان، واقع در طرقبه و در ۳ کیلومتری مشهد، یکی از اماکن مذهبی برجسته‌ای است که سالانه میزبان تعداد زیادی زائر و مسافر می‌باشد. یاسر و ناصر، نوادگان امام موسی کاظم (ع)، در سال ۲۰۰ هجری قمری همراه امام رضا (ع) به خراسان سفر کردند. در مسیر مشهد، با دشمنان خلیفه هارون‌الرشید مواجه شده و در نبردی سخت به شهادت رسیدند. مردم روستای گلستان آن‌ها را در همان مکان به خاک سپردند و بنایی ساده بر مزارشان ساختند. این آرامگاه در طول تاریخ چندین بار توسعه یافته و زیباسازی شده است. امروزه، این مکان زیارتی به یکی از زیباترین و پرطرف‌دارترین اماکن مشهد با معماری اسلامی و ایرانی تبدیل شده است.
معماری این بنا تلفیقی از سبک‌های اسلامی و ایرانی بوده و جلوه‌ای خاص به آن بخشیده است. زائران با حضور در این مکان مقدس، علاوه بر زیارت و دعا، از زیبایی‌های معماری و تاریخی آن نیز بهره‌مند می‌شوند.
آرامگاه پیر پالاندوز
آرامگاه پیر پالاندوز که به دوران صفویه و معاصر بازمی‌گردد، در خیابان نواب صفوی و در ضلع شرقی حرم مطهر امام رضا (ع) واقع شده است. این آرامگاه به محمد عارف عباسی، مشهور به پیر پالاندوز، یکی از عرفای بزرگ قرن دهم هجری قمری، تعلق دارد. داخل مقبره، نقاشی‌های دوران صفویه بر روی سقف‌ها مشاهده می‌شود. همچنین، این بنا با کاشی‌های ساده فیروزه‌ای تزئین شده است. نمای بیرونی سازه دارای طاق‌های نوک‌تیز و قاب‌های چهارگوش است که با کاشی‌کاری‌های زیبا مزین شده‌اند. سطح گنبد پیازی شکل آرامگاه با کاشی‌های ساده فیروزه‌ای و نقوش پیچیده آجرکاری پوشانده شده است. این مقبره که در سال ۹۸۵ هجری قمری ساخته شده، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه خواجه اباصلت هروی
اباصلت عبدالسلام بن صالح حجازی هروی معروف به خواجه ابا نمک هروی از نزدیک‌ترین یاران امام رضا (ع) بود. آرامگاه خواجه اباصلت هروی در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی مشهد قرار دارد. آرامگاه یک ساختمان چهار وجهی است که چهار ورودی در چهار طرف آن قرار دارد. از تزیینات این بنا می‌توان به کاشی‌های هفت رنگ، آینه کاری و دو ایوان اشاره کرد. این مقبره قرن‌ها زیارتگاه بوده و عرفای بی شماری در نزدیکی این مقبره دفن شده‌اند.
آرامگاه امام زاده یحیی مشهد
امامزاده یحیی فرزند زید و نوه امام زین‌العابدین (ع) بود. وی در سال ۱۰۷ هجری قمری به دنیا آمد و چون جانش از سوی خاندان اموی در خطر بود، از کربلا به مدائن مهاجرت کرد و از آنجا به خراسان رفت. سرانجام در سن ۱۸ سالگی در سال ۱۲۵ هجری قمری به دست امویان به شهادت رسید و مزارش در بزرگراه سرخس در ۵۰ کیلومتری مشهد مقدس و یک کیلومتری روستای میامی است. قدمت بنای حرم امامزاده یحیی به قرن دهم هجری برمی گردد.
آرامگاه سید حسن مدرس
آرامگاه سید حسن مدرس، یکی از نمادهای بارز تاریخ و فرهنگ ایران، در شهر مشهد واقع شده است. این مکان مقدس، در باغی آرام و دل‌انگیز، در خیابان طبرسی شمالی قرار دارد و به‌عنوان یکی از مکان‌های تاریخی و فرهنگی معروف شناخته می‌شود.
سید حسن مدرس، یکی از برجسته‌ترین شخصیت‌های سیاسی تاریخ معاصر ایران، در دورانی که کشور تحت حکومت رضاشاه بود، با سختی‌ها و محدودیت‌های فراوان مواجه شد. پس از سال‌ها تبعید در کاشمر، به دستور رضاشاه به خواف منتقل شد و در نهایت در سال ۱۳۱۶ به شهادت رسید. پیکر این شهید سیاسی ابتدا در خواف به خاک سپرده شد، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸، به مشهد منتقل و در باغی که امروزه آرامگاه ایشان است، به خاک سپرده شد. مقبره ایشان به‌عنوان نمادی از مبارزه با استبداد و ظلم، از اهمیت تاریخی و فرهنگی بالایی برخوردار است.
آرامگاه خواجه مراد
خواجه مراد، یکی از اصحاب امام رضا (ع) می‌باشد و آرامگاه او در فاصله‌ای حدود ۳ کیلومتری از مقبره‌ی خواجه اباصلت و در دامنه‌ی زیبای کوه بینالود، قرار دارد که هر ساله میزبان زائران بی‌شماری از سرتاسر جهان از این مکان دیدن می‌کنند. با معماری ارزشمند و تزیینات زیبای آینه‌کاری و کاشی‌های هفت رنگ، این آرامگاه به یکی از مقاصد مورد علاقه‌ی زائران در مشهد تبدیل شده است.
امکانات رفاهی زیادی برای راحتی و خدمت به زائران در این فضا فراهم شده است. از جمله این امکانات می‌توان به زائرسرا، رستوران، فضای اداری، پارکینگ و بازارچه اشاره کرد که به زائران امکان فراوانی برای اقامت و تأمین نیازهای خود را فراهم می‌کند.
