شانه‌های تهران، جای پای ایران
در این تهران قدم زدن هم جرئت می‌خواهد. سوار یک وسیله نقلیه عمومی شدن در پایتخت شاید شما را نکشد، اما قطعا شما را خسته و درهم‌کوبیده می‌کند. تردد بین انبوهی از انسان‌هایی که در هم گره خورده‌اند حکایت هر روز شهروندان تهرانی است.
نسیم آنلاین؛ محمد غفاری: خورشید از هر طرف که طلوع کند خیابان‌های این شهر شلوغ خواهند بود. رگ‌های شهر بشدت گرفته است. انگار سینه شهر دچار عفونت شده و دم و بازدم تهران بسیار سخت انجام می‌شود. متناسب با برآورد مرکز ملی آمار در سال 1400 از جمعیت شهرستان‌ها، تهران 9 میلیون نفر جمعیت ثابت را در خود جای داده‌است. جمعیت ثابت تهران 9 میلیون است. جمعیت متغیر پایتخت اما بنابرگفته استاندار 19 میلیون است . 19 میلیون نفر در شهر تردد دارند. در تهرانی که شهر بزرگی نیست ولی مرکز اقتصادی کشور است. این شهر کوچک زیر بار این حجم از انسان دچار آسم شده‌است. تراکم بسیار شدیدی که در تهران وجود دارد از پکن هم بیشتر است. براساس گزارش فارس، در حال حاضر تراکم نفر در هکتار تهران به عدد 120 رسیده است. مردم مجبورند به تهران بیایند تا بتوانند خرج زندگی خود را دربیاورند. این فکر معمولا در ذهن کسانی که به تهران مهاجرت می‌کنند هست که می‌توان زندگی بهتری در پایتخت داشت. به علت تمرکز قدرت و ثروت کل کشور در پایتخت شاید این حرف لزوما حرف اشتباهی هم نباشد. تهران جایی است که امکانات و شرایط بسیار خوبی را برای شهروندان فراهم می‌کند.
تهران با این جمعیت و این تراکم روزانه حدود 20 میلیون سفر درون‌شهری دارد. علیرضا قنادان در سال 97 ضمن بیان این نکته معتقد است با استفاده درست از این ناوگان می‌توان معضلات آلودگی هوا را حل کرد. در زمینه تاکسی‌رانی تهران در مجموع 79 هزار تاکسی دارد که در شهر فعالیت می‌کنند. ن روزانه آن آمهدی چمران شهریور 1401 گفته بود تهران حداقل به 9000 اتوبوس نیاز دارد. در حال حاضر حدود 6000 اتوبوس در شهر تهران وجود دارند. بسیاری از این اتوبوس‌ها در این سال‌ها فرسوده شده‌اند و در حال حاضر 2100 اتوبوس توانایی خدمت دادن به شهروندان را دارند. بنابرگفته زاکانی و آمار ارائه شده توسط شهرداری تهران از سال 85 تا کنون ما حدود 2000 اتوبوس فرسوده را از دست داده‌ایم. در سال 99 به گفته علی‌امام مدیر وقت مترو تهران ما 175 قطار در خطوط این وسیله نقلیه عمومی داشتیم. به گفته ایشان ما نیاز به 358 قطار داریم تا بتوانیم 5 میلیون سفر روزانه شهروندان با مترو را تامین کنیم. علاوه بر این با افزایش تعداد قطارها سرعت حرکت هر قطار به دو دقیقه کاهش خواهد یافت.
شهروندانی که هر روز به تهران می‌آیند و یا ساکنین پایتخت هر روز نیاز دارند تا از مبدا به مقصدی بروند. برای جابجا شدن مردم معمولا، قیمت، مدت زمان و راحتی وسیله نقلیه را در نظر می‌گیرند. هر کدام از وسایل ذکر شده به دلیلی محبوبیت دارند. وجود جمعیت بسیار زیاد که وضعیت معیشتی خوبی ندارند و سعی می‌کنند هزینه حمل و نقل خود را به حداقل برسانند و همچنین ترافیک خیابان‌های تهران از دلایل رغبت مردم به مترو و بیآرتی است. فشار بسیار زیاد در مترو و بیآرتی و شلوغی دیوانه‌کننده‌ی این خودروهای بزرگ همگانی باعث می‌شود همان فشاری که ترافیک قرار بود به شخص وارد کند، در واگن‌ها یا سالن‌های اتوبوس نیز وجود داشته باشد. در هر صورت شما با فرسایش شدیدی در شهر مواجه هستید که روح و جان شما را سمباده می‌کشد.
رشد شهرنشینی هر چقدر هم که نتایج مثبتی را به همراه داشته باشد همان‌قدر و حتی بیشتر نتایجی زیان‌بار دارد. این شلوغی و تزاحم زیادی که در همه جای شهر وجود دارد باعث می‌شود علاوه بر بد شدن جلوه شهر، مردم هم حال خوبی نداشته باشند. شلوغی باعث فرسایش روانی افراد و بروز برخی رفتارهای عصبی در اثر برخوردها و تصادفات و ... می‌شود. هرکس در این شهر دنبال این است که با کمترین هزینه در اسرع وقت به راحتی به مقصد خود برسد ولی این امر ممکن نیست. مردم حتما پشت انبوهی از ماشین‌ها یا در میان عده‌ی زیادی آدم، یا در صف رسیدن اتوبوس و تاکسی معطل خواهند شد. در شهری که به سختی می‌توان در آن گام برداشت، خستگی و بی‌حوصلگی زیاد خواهد شد. تصادف و دعوا و خشونت بسیار عادی خواهد بود. متناسب با آمار و اطلاعاتی که بالاتر بیان شد، امکانات حمل و نقل شهری در تهران کفاف این حجم از جمعیت را نمی‌دهد. در شرایط کنونی هم مشکلات عدیده‌ای برای مردم در فرایند جابجایی وجود دارد.
توسعه فیزیکی اتفاقی است که ضرورتا در نتیجه رشد جمعیت در تهران باید اتفاق بیفتد. در شماره 12 مجله آینه خیال مقاله‌ای به نام «بررسی ابعاد توسعه در شهرسازی و معماری شهری» وجود دارد. با استناد به این مقاله توسعه فیزیکی به خودی خود نه خوب است و نه بد. شهرها نیز مانند موجودات زنده نیاز به رشد دارند. اما مهم است این رشد و جمعیت‌پذیری در چه حجمی و تا کی ادامه داشته باشد. باری کلارک در کتاب اقتصاد سیاسی تطبیقی برای بازار سه کارکرد ذکر می‌کند. این سه کارکرد هم لزوما مثبت نیستند و گاهی بر علیه خود عمل می‌کنند. یکی از این کارکردها کارایی است. بازار علاوه بر داشتن کارایی و توانایی بهبود دادن امور می‌تواند در جهت عکس این کارکرد یعنی عدم کارایی هم عمل کند. کارایی یعنی در یک اقتصاد کارآمد از همه چیز از جمله زمین‌ها و فضاها بهترین استفاده انجام شود تا بیشترین سود را کسب کنند. هیچ شخصی نمی‌تواند وضعیت خود را بهبود ببخشد بدون آنکه وضعیت فرد دیگری را وخیم‌تر نسازد. ساخت و ساز زیاد و آماده کردن تهران برای جمعیت‌پذیری بیشتر، سود اقتصادی بیشتری دارد. یعنی برای هر کسی تاسیس کارخانه و اقدام به سرمایه‌گذاری در اطراف تهران سودآورتر از سرمایه‌گذاری در استان دیگری است. هر استان و شهر دیگری رقابت ناقص با تهران دارد. تهران به دلیل بی‌عدالتی‌های گذشته در سیکل ثروت و باقی شهرها در سیکل فقر قرار گرفته‌اند.
تهران با این حجم از بار جمعیتی در سال‌های پیش‌رو حتما باز و بازتر می‌شود. تمرکز ثروت و قدرت در شهر تهران به بافت شهری و اقلیمی این شهر آسیب خواهد زد. امکان سرمایه‌گذاری سودآور و کسب درآمد مناسب، همراه با امکانات رفاهی برابر در شهرهای غیر تهران وجود ندارد. در صورت ادامه این روند تهران دچار سکته‌ی قلبی خواهد شد. رگ‌های تهران از شدت فشار منفجر خواهند شد. اگر قرار باشد تهران همچنان مرکز اصلی ورود افراد برای کسب مزایا اقتصادی باشد شما با شهری خسته‌کننده‌تر و فرسوده‌تر مواجه می‌شوید. تهران که در حال حاضر بار اقتصاد و سیاست کشور را به دوش می‌کشد در مرز شکسته‌شدن کمرش قرار دارد. کمری که اگر بشکند و ما بار آن را به موقع سبک نکنیم باعث شکسته‌شدن کمر اقتصادی و سیاسی کل کشور می‌شود.
