طحان نظیف: قوانین انتخابات باید بروزرسانی شوند

طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان در سی و دومین همایش سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان که در محل هتل فرهیختگان دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات برگزار شد، گفت: یکی از گنجینه‌هایی که برای تحول حکمرانی در گام دوم انقلاب نباید از از غفلت شود بیام گام دوم انقلاب رهبر معظم انقلاب است که ایشان فرمودند برای این بیانیه وقت زیادی گذاشته اند؛ پس این بیانیه باید مبنای گام دوم باشد.

وی به جایگاه بیانیه گام دوم انقلاب در نزد فق‌های شورای نگهبان اشاره کرد و افزود: آیت الله شب زنده دار بخشی از ۲۷ جلسه کلاس درس خارج خود را به تبیین بیانیه گام دوم انقلاب پرداختند با این وجود اگر سایرین هم همین اهتمام را داشتند شاید یک مقداری حرکت در مسیر تحقق اهداف این بیانیه سریعتر اتفاق می‌افتاد.

طحان نظیف بیان کرد: رهبر معظم انقلاب اخیرا فرمودند که شورای نگهبان یکی از نهاد‌های موثر در پیشرفت کشور است؛ بنابراین ما اگر بخواهیم نقش شورای نگهبان را در حکمرانی ارزیابی کنیم طبیعتا باید به وظایف، مسئولیت‌ها و صلاحیت‌هایی که در قانون به شورای نگهبان محول شده توجه کنیم تا بتوانیم قضاوت درستی از آن داشته باشیم.

وی با بیان اینکه طرح‌ها و نظر‌هایی که در شورای نگهبان مطرح و ایرادات و اشکالاتی که نسبت به مصوبات وارد می‌شود، برای حفظ حقوق مردم و به نفع آنان است، اظهار کرد: صیانت از موازین شرع و قانون اساسی و پاسداری از حق و حقوق مردم در انتخابات مهم‌ترین دلایل تشکیل شورای نگهبان بوده است که از پیش از انقلاب مورد مطالبه بوده است.

طحان نظیف افزود: نظارت بر مصوبات، تفسیر قانون اساسی، نظارت بر انتخابات و نظارت شرعی بر هر مصوبه، مهم‌ترین وظایف شورای نگهبان می‌باشد. در شورای نگهبان ابهاماتی که نسبت مصوبات مطرح می‌شود، تماما به نفع مردم است و این شورا در خصوص مصوبات بحث پنهانی با مردم ندارد.

وی با بیان اینکه بنده از دانشجویان می‌خواهم که نسبت به مصوبات و لوایح از شورای نگهبان مطالبه کنند و توضیح بخواهند، تصریح کرد: تا بازوان مشورتی شورای نگهبان در مورد مصوبه‌ای اظهار نظر نکنند اصلا آن مصوبه در دستور کار شورا قرار نمی‌گیرد و این در حالی است که زمان اظهار نظر ما محدود است و طبق قانون ظرف ۱۰ روز که در شرایطی هم با درخواست استمهال نهایتا تا ۱۰ روز دیگر قابل تمدید است باید اظهار نظر کنیم.

وی اظهار کرد: اظهار نظر در خصوص مصوبات سیری است که هر چه جلوتر آمده ایم شورای نگهبان در این رابطه قوی‌تر شده است؛ البته بنده نمی‌خواهم بگویم نظرات این شورا اشکال ندارد؛ نه. چون اتفاقا ما هم خودمان مدعی وجود این اشکالات هستیم و به همین دلیل در حال برگزاری جلساتی هستیم تا اساتید و نخبگان به نقد نظرات شورای نگهبان در مورد طرح‌ها و لوایح بپردازند.

سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه ابهامات و اشکالات شورای نگهبان چه شرعی و چه قانونی نسبت به مصوبات به نفع مردم است، چون اگر مصوبه‌ای قابلیت اجرا نداشته باشد و با تایید شورای نگهبان تبدیل به قانون شود دیگر یک مطالبه قانونی است و همه انتظار دارند تا این قانون اجرا شود، تصریح کرد: ما ابهامات و اشکالاتی را که در شورای نگهبان به مصوبات وارد می‌شوند برای مردم تبیین و تشریح نکرده ایم، اما بنا داریم این ابهامات و اشکالات را بیشتر بیان کنیم؛ چرا که فعالیت‌های کارشناسی مفصلی در این خصوص انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه عملکرد شورای نگهبان در بحث نظارت بر انتخابات از اول انقلاب تاکنون عملکرد روشنی است، افزود: نظارت شورای نگهبان بر انتخابات عام و استصوابی است و نظارت عام نیز به این معناست که نظارت شورای نگهبان تمام مراحل انتخابات را دربرمی گیرد.

طحان نظیف با بیان اینکه نظارت استصوابی عبارتی است برای هجمه به شورای نگهبان و علت این هجمه هم این است که این عبارت برای مخاطب حداقل عبارت روشنی نیست، اضافه کرد: نظارت استصوابی در مقابل نظارت استطلاعی قرار دارد و بنده معتقدم نظارت استصوابی در انتخابات از نظارت استطلاعی موثرتر است، چون اگر قرار باشد تخلفی را در جریان انتخابات با استفاده از نظارت استطلاعی از طریق قوه قضائیه پیگیری کنیم رسیدگی به این تخلف زمان بر است و ما نمی‌توانیم انتخابات را به خاطر این موضوع متوقف کنیم، اما نظارت استصوابی این قدرت را به ما می‌دهد تا در زمان بروز تخلف کاندیدای متخلف را از فرآیند انتخابات خارج کنیم تا به همین سادگی فرآیند انتخابات سالم بماند.

وی افزود: بحث بنده این نیست که مرجع نظارت استصوابی چه مرجعی باشد و یا اینکه حتما شورای نگهبان بخواهد این نظارت را انجام دهد بحث بنده این است که اگر ما می‌خواهیم نظارت بر انتخابات را به هر مرجعی واگذار کنیم این نظارت باید استصوابی باشد، چون این نظارت، نظارت موثری بوده و دارای ضمانت اجرا است.

طحان نظیف بیان کرد: در بحث نظارت بر انتخابات شورای نگهبان این افتخار را دارد که با یک شبکه ناظرین مردمی که متشکل از ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر از اقشار مختلف است کار نظارت را انجام می‌دهد و این افراد در روز انتخابات به نظارت مشغول می‌شوند.

وی با بیان اینکه ما سال هاست که می‌گوییم قوانین انتخابات نیازمند به روزرسانی هستند، افزود: ما به قوانین انتخاباتی موجود تا زمانی که تغییر می‌کنند پایبند هستیم؛ به هر روی رهبر معظم انقلاب در سال ۹۵ سیاست‌های کلی انتخابات را ابلاغ کرده اند و از نظر بنده نیز این سیاست‌ها آسیب شناسی وضع موجود و ارائه راهکار را شامل می‌شوند، ولی ببینید که این سیاست‌ها در دولت و مجالس مختلف چقدر مورد توجه قرار گرفته اند. بعد از پنج سال نمی‌گوییم که در این رابطه اتفاقی نیفتاده، ولی اتفاقات محدودی افتاده و دولت‌ها و مجالس به وظایف خود عمل نکرده اند.

سخنگوی شورای نگهبان گفت: ما باید فکر کنیم و ببینیم با چه راهکار‌هایی می‌توانیم ذهن نمایندگان را از مسائل محلی و منطقه‌ای جدا کنیم تا مقداری ملی‌تر و کلان‌تر فکر کنند و این‌ها نیازمند بحث کارشناسی در جمع‌های دانشگاهی و گفتگو است.

وی با بیان اینکه ما بار‌ها بر لزوم اصلاح قانون انتخابات تاکید کرده ایم، افزود: در یک ماه اخیز چهار پنج نفر از اعضای شورای نگهبان دغدغه‌های خود را در خصوص اصلاح قانون انتخابات مطرح کردند، ولی مجلس تصمیم گیر و قانون گذار است با این وجود ما نمی‌توانیم مجلس را در این رابطه مجبور به قانون گذاری کنیم.

طحان نظیف با اشاره به اینکه شورای نگهبان برای اعلام دلایل رد صلاحیت‌ها منع قانونی و شرعی دارد، چون بحث حیثیت افراد در میان است و این موضوع برای فق‌های شورا اهمیت دارد، تصریح کرد: ما در انتخابات مجلس دلایل عدم احراز صلاحیت‌ها را به افراد می‌گوییم، ولی دلایل را در بیرون جار نمی‌زنیم اگر چه می‌دانیم همین نگفتن هم به شورا لطمه وارد کرده است.

وی بیان کرد: ما بر اساس داده‌هایی که در اختیار داریم به بررسی صلاحیت‌ها می‌پردازیم و تصمیم می‌گیریم با این وجود این سوال هم از سوی دفاتر استانی از ما پرسیده می‌شود که چطور ما فلان فرد را رد صلاحیت کردیم و شما چطور او را تایید کردید؟ خب دلیلش این است که پرونده ما در مرکز کامل است و استان‌ها این اطلاعات را ندارند و یا نه اصلا بحث اطلاعات در میان نیست و فقط اطلاعات با تاخیر به دست ما می‌رسد و این هم یکی دیگر از مشکلات نظام حقوقی کشورمان است.

طحان نظیف افزود: در انتخابات مجلس شورای اسلامی ۱۶ هزار نفر ثبت نام کردند و بنده هر چه جستجو کردم کشوری را ندیدم که به اندازه ما ثبت نامی داشته باشد و فقط در یک کشور نصف ما برای حضور در انتخابات ثبت نام کرده بودند؛ و نکته اینجاست که ما باید ظرف دو سه هفته بررسی‌ها را انجام دهیم. با این وجود ما برای بررسی‌ها شبانه روزی تلاش می‌کنیم، چون آن را حق مردم می‌دانیم. به هر روی ما نمی‌توانیم ظرف دو تا سه هفته این حجم پرونده را بررسی کنیم از این رو ممکن است ناخواسته دقت ما پایین بیاید.

وی با بیان اینکه، چون فرایند بررسی صلاخیت‌ها پیچیده است و مردم هم از آن خبر ندارند از این رو تصور می‌کنند که هر روز دارد یک اتفاقی می‌افتد مثلا می‌گویند فلانی با یک تماس رد یا تایید شد و قطعا اینگونه نیست، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب فرمودند در شورای نگهبان فق‌های با تقوایی حضور دارند و آدم‌های متشرعی هستند و آخرت خود را به دنیای افراد نمی‌فروشند.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: با توجه به اینکه شورای نگهبان برای اعلام دلایل رد صلاحیت‌ها ممنوعیت قانونی و شرعی دارد قبول دارم که مخاطب با ابهام مواجه می‌شود. به هر روی شورای نگهبان بر اساس اسناد و ادله نظر می‌دهد پس اینگونه نیست که، چون هم می‌گویند فلانی آدم خوبی است پس باید تایید شود.

وی با بیان اینکه بالاخره شورای نگهبان هم یک جمع انسانی است و یک وقت‌هایی شده که با تغییر ترکیب تغییراتی هم مخصوصا در رابطه با مصوبات در نظرات ایجاد شده تصریح کرد: مثلا ما در رابطه با یک موضوع تخصصی بحث می‌کنیم و شش رای می‌آورد، ولی با یک تغییر عضو ممکن است موافقین به هفت نفر افزایش و یا حتی به پنج نفر کاهش یابند. به هر روی این مسائل وجود دارد و بنده نمی‌خواهم آن‌ها را نفی کنم، ولی انصافا بنده ۱۲ سال است که از نزدیک با شورا مرتبط هستم و می‌خواهم عرض کنم که شورا بسیار رویه‌مند عمل می‌کند مگر به این نتیجه برسد فلان رویه غلط بوده و یا با تغییر اعضا تغییری در نظرات آن هم با استدلال اتفاق بیفتد.

طحان نظیف با تاکید بر اینکه مبنای شورای نگهبان قانون است نه مقبولیت و مشروعیت، اضافه کرد: هر آنچه را که قانون پیش بینی کرده باشد برای شورای نگهبان مبناست و هرآنچه را که پیش بینی نکرده باشد ولو موضوع خوبی هم باشد مبنا نیست. با این وجود قرار نیست که هر آنچه را ما خوب می‌دانیم آن را مبنا قرار دهیم ما قرار است قانون را اجرا کنیم.

وی با بیان اینکه من هنوز از محتوای طرح صیانت از کاربران فضای مجازی اطلاع نداریم و نمی‌دانم که این طرح چیست با این وجود نمی‌توانم در مورد آن اظهار کنم، تصریح کرد: ما در شورای نگهبان با متن مواجه ایم به گونه‌ای که متن‌ها را ماده به ماده می‌خوانیم و راجع به آن‌ها بحث می‌کنیم با این وجود، چون متن طرح صیانت از کاربران فضای مجازی را ندیدم نمی‌توانم در مورد آن نظر بدهم، ولی مبنای ما برای تایید همه مصوبات شرع و قانون است پس این اطمینان را می‌دهم که هر کجای این طرح خلاف شرع و قانون اساسی باشد اعلام مغایرت می‌کنیم و هیچ ملاحظه‌ای هم در کار نیست. شورای نگهبان نگاه تخصصی خود را دارد و برای این شورا این دولت و آن دولت و این مجلس و آن مجلس و این طرح و آن طرح فرقی نمی‌کند.

سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به اینکه نظارت با دخالت تفاوت دارد با این وجود ما بر اساس قانون اساسی شانی که برای نمایندگان مجلس قائل هستیم این است که به وظیفه تقنینی و نظارتی خود بپردازد، گفت: نمایندگان اگر به عملکرد مسئولی نقد دارند باید از ابزار‌های نظارتی متعددی که در اختیار دارند استفاده کنند، ولی اینکه بخواهند در وظایف مجری دخالت کنند برای خودشان هم خوب نیست، چون بعدا نمی‌توانند این مجری را بازخواست کنند.

وی بیان کرد: رهبر معظم انقلاب توصیه خاص به نمایندگان مجلس یازدهم کردند که از دخالت در انتصابات پرهیز کنند با این وجود اگر با اسناد و ادله موضوع دخالت نمایندگان در انتصابات برای ما روشن شود این موضوع را در بررسی صلاحیت‌های آتی لحاظ می‌کنیم.