فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» به معنای توقف دیپلماسی نیست
پس از گفت‌وگوهای فشرده مقامات ایرانی با تروئیکای اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) در ژنو درباره فعال‌سازی «مکانیسم ماشه»، یک دیپلمات اروپایی تأکید کرد این اقدام به معنای توقف گفت‌وگوها با ایران نیست. از سوی دیگر، کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، با هشدار نسبت به عواقب این اقدام، بر آمادگی ایران برای تعامل و همچنین ارائه «واکنش لازم» در صورت سوءاستفاده اروپا از این مکانیسم تاکید کرد.
نسیم‌آنلاین: مذاکرات نمایندگان ایران با دیپلمات‌های سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) در ژنو درباره جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم ماشه (Snapback) به نتیجه مشخصی نرسید. درحالی که منابع اروپایی از قصد خود برای آغاز این روند خبر می‌دهند، مقامات ایرانی آن را فاقد مبنای حقوقی خوانده و هشدار داده‌اند پاسخ ایران «شدید» خواهد بود.
مکانیسم ماشه چیست؟
مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک بندی در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) است که به هر یک از طرفین توافق اجازه می‌دهد در صورت عدم پایبندی طرف دیگر، به شورای امنیت سازمان ملل شکایت کند. در صورت فعال‌شدن این مکانیسم، تمام تحریم‌های شورای امنیت که پیش از برجام علیه ایران بود، به طور خودکار بازمی‌گردد. روند فعال‌سازی این مکانیسم ۳۰ روز طول می‌کشد.
مواضع طرفین: از ادعای نقض برجام تا تاکید بر عدم پایبندی اروپا
مواضع دو طرف در این مذاکرات کاملاً مقابل هم قرار دارد:
· موضع اروپا: به گزارش آکسیوس، یک دیپلمات اروپایی مدعی شد که ایران «سال‌هاست تعهدات خود تحت توافق هسته‌ای را به وضوح نقض کرده است». سه کشور اروپایی شروطی از جمله ازسرگیری بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پاسخگویی درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ازسرگیری دیپلماسی با آمریکا را مطرح کرده‌اند.
· موضع ایران: کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، با رد ادعاهای اروپا، تاکید کرد: «اروپایی‌ها از لحاظ حقوقی در موقعیتی نیستند که بخواهند مکانیزم اسنپ‌بک را فعال کنند». وی با اشاره به عملکرد هفت ساله اروپا افزود: «واقعیت این است که اروپایی‌ها هفت سال است برجام را اجرا نکرده‌اند... حتی تحریم‌های جدیدی نیز اعمال کرده‌اند».
هشدارهای ایران و عواقب فعال‌سازی مکانیسم ماشه
معاون وزیر خارجه ایران با هشدار درباره عواقب تصمیم اروپا، گزینه‌های پیش رو را اینگونه ترسیم کرد:
· واکنش متقابل ایران: در صورت فعال‌سازی این مکانیسم، ایران «اخطارها و اقدامات متقابل خود را به شورای امنیت ارائه خواهد کرد».
· توقف همکاری با آژانس: غریب‌آبادی هشدار داد که در این صورت، «مسیر همکاری فعلی ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متوقف خواهد شد».
· خروج اروپا از عرصه گفت‌وگو: به گفته وی، «اروپا خود را از عرصه گفت‌وگو با ایران کنار خواهد گذاشت و باید صرفاً با اعضای شورای امنیت وارد مذاکره شود».
آینده دیپلماسی: تعامل یا تقابل؟
با وجود جو تهدیدآمیز، هر دو طرف درگیری را به نفع خود نمی‌دانند. یک دیپلمات اروپایی تاکید کرد: «فعال کردن روند اسنپ‌بک به معنای پایان دیپلماسی نیست» و سه کشور اروپایی همچنان برای تعامل در هفته‌های آینده آماده هستند.
از سوی دیگر، غریب‌آبادی نیز گفت: «آمادگی ایران برای تعامل و تداوم تماس‌های دیپلماتیک همچنان وجود دارد. انتخاب با اروپاست؛ یا مسیر تقابل را انتخاب کنند یا مسیر تعامل و همکاری».
