چرا آسیای مرکزی برای آمریکا حیاتی است؟ | رقابت با چین و روسیه بر سر منابع و مسیرهای جدید

نسیم‌آنلاین: «نشنال اینترست» با مرور اهمیت تاریخی جاده ابریشم و نقش آن در پیوند شرق و غرب، نوشت: امروز این منطقه بیش از هر زمان دیگری به «دیپلماسی فعال» نیاز دارد و دونالد ترامپ باید نخستین رئیس‌جمهور آمریکا باشد که از زمان استقلال جمهوری‌های آسیای مرکزی در سال ۱۹۹۱، به این منطقه سفر می‌کند.
این پایگاه تحلیلی تاکید کرد که آسیای مرکزی دیگر منطقه‌ای حاشیه‌ای نیست، بلکه به‌دلیل موقعیت ژئواستراتژیک و ذخایر عظیم معدنی، به صحنه رقابت قدرت‌های بزرگ تبدیل شده است. در حالی‌که رهبران قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان برای نشست «C۵+۱» به واشنگتن سفر کرده‌اند، حضور رئیس‌جمهور آمریکا در این کشورها می‌تواند نشان دهد که کاخ سفید آماده ایفای نقش فعال‌تری در آینده اقتصادی و ژئوپلیتیکی منطقه است.
بر اساس این گزارش، کشورهایی مانند قزاقستان و ازبکستان در ماه‌های اخیر با امضای قراردادهای چندمیلیارددلاری با شرکت‌های آمریکایی از جمله بوئینگ و جنرال‌الکتریک، تلاش کرده‌اند تا توجه واشنگتن را به خود جلب کنند. همچنین جمهوری آذربایجان، هرچند خارج از محدوده آسیای مرکزی است، اما با موقعیت جغرافیایی خاص خود میان روسیه و ایران، به محور ارتباطی منطقه در مسیر «کریدور میانی» بدل شده و نقش مهمی در اتصال انرژی و تجارت آسیای مرکزی به اروپا دارد.
«نشنال اینترست» در ادامه افزود: کشورهای آسیای مرکزی برای جلوگیری از وابستگی به یک قدرت خاص، در پی روابط متوازن با جهان هستند. اما آمریکا تاکنون بیشتر بر مباحث حقوق بشری و دموکراسی تمرکز داشته است. اکنون با تضعیف نفوذ روسیه در پی جنگ اوکراین، فرصتی تازه برای واشنگتن ایجاد شده تا جای خالی مسکو را در این منطقه پُر کند.
این پایگاه تحلیلی خاطرنشان کرد: چین در حال حاضر کنترل عمده‌ای بر بازار عناصر نادر خاکی دارد و همین مسئله آمریکا را ناگزیر کرده تا به دنبال منابع جایگزین باشد. آسیای مرکزی با ذخایر معدنی عظیم و زیرساخت‌های صنعتی برجا مانده از دوران شوروی، گزینه‌ای مناسب برای تامین مواد معدنی مورد نیاز صنایع آمریکایی است.
همچنین مسیر ترانزیتی «کریدور میانی» که از دریای خزر عبور کرده و بدون عبور از روسیه و ایران، شرق آسیا را به اروپا متصل می‌کند، طی پنج سال اخیر شش برابر رشد داشته و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ سه برابر دیگر نیز افزایش یابد.
در پایان این گزارش آمده است: با افزایش رقابت روسیه و چین برای نفوذ در آسیای مرکزی، این منطقه دیگر «حاشیه‌ای» نیست بلکه به قلب رقابت قدرت‌های جهانی تبدیل شده است. برای حفظ قدرت رقابتی و نفوذ پایدار، آمریکا باید در این میدان حضور فعال‌تری داشته باشد.