درس هایی از نرخ تورم خرداد 1401
تورم نسبت به ماه گذشته رکورد زد اما اگر قیمت نان و گوشت بالا می‌رفت بحران جدی‌تری در سفره‌ی مردم رقم میخورد
نسیم‌آنلاین: مرکز آمار ایران تورم خرداد 1401 را اعلام کرد. شاخصی که به خوبی فشار وارد شده به مردم را نشان می‌دهد. براساس اعلام این مرکز شاخص قیمت در خرداد ماه نسبت به ماه گذشته 12.2 رشد کرده است. رشد شاخص قیمت نسبت به ماه قبل که در سالهای گذشته بی‌سابقه بوده است. بخش عمده‌ی این تغییر به خاطر حذف ارز ترجیحی برخی از کالاها از جمله روغن، تخم مرغ، مرغ و لبنیات است. اما کالاهایی دیگری هم در سبد شاخص قیمت خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها قرار دارند که از ضریب اهمیت بالاتری نسبت به این کالاها برخوردارند. مثل نان و غلات، گوشت قرمز و گوشت ماکیان.
ضریب اهمیت سبد خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها حدود 25 درصد است. به همین خاطر با وجود رشد 25.9 درصدی این سبد، شاخص کل تنها 12.2 درصد رشد را نشان می‌دهد. در بین ردیف‌های مختلف این سبد، نان و غلات با ضریب اهمیت 6.69 و گوشت قرمز و گوشت ماکیان با ضریب اهمیت 5.41 بیشترین سهم را در اختیار دارند. یعنی در تعیین شاخص قیمت مصرف کننده، نصف بار روی دوش این دو ردیف کالاست. در خرداد ماه میزان رشد شاخص قیمت نسبت به ماه گذشته در سبد نان و غلات 19.3 و 17.7 بوده است. به خاطر ضریب اهمیت این دو قلم در سبد خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نرخ رشد کل سبد روی عدد 25.9 ایستاد. وگرنه اگر این کالاها هم، افزایش قیمتی مشابه کالاهایی که ارز ترجیحی آنها حذف شده بود پیدا می‌کردند شاهد بالا رفتن تورم در این سبد می‌شد.
رشد کالاهایی که دیگر ارز ترجیحی دریافت نمی‌کنند را مرور کنیم. ردیف شیر، پنیر و تخم مرغ رشد 47.3 درصدی را نشان می‌دهند. از سوی دیگر ردیف روغن‌ها و چربی‌ها رشد 199.8 درصدی را نشان می‌دهد. یعنی قیمت این کالا در یک ماه حدودا دو برابر شده است؛ اما چون ضریب اهمیت این کالا در شاخص قیمت کالا و خدمات 1.29 درصد است، تاثیر آن بر شاخص قیمت کنترل شده است.
به نظر می‌رسد حذف ارز ترجیحی گوشت در دولت گذشته و تلاش وزارت اقتصاد برای کنترل غیرقیمتی بازار نان سنتی در کشور جلوی بروز وضعیت بدتر از این در بازار را گرفته است. هر دوی این سیاست‌ها از جهت مدل اجرا با آنچه برای حذف ارز ترجیحی توسط تیم اقتصادی دولت در ماه‌های گذشته رقم خورد متفاوتند. به نظر می‌رسد دولت با بررسی این دو مدل باید درس‌های برای مدل سیاستگذاری درست در اقتصاد ایران بگیرد، وگرنه شاهد بروز بحران‌های تشدید شونده در اثر عمل‌ها و بی‌عملی‌های دولت خواهیم بود.
