مراحل شکایت کیفری در دادسرا چیست؟

در تمامی جوامع، افراد بزهکاری وجود دارند که مرتکب جرائمی مانند سرقت، اخاذی و… می شوند؛ عنوانی که از طرف سازمان های قضایی برای موارد مذکور در نظر گرفته شده، جرم کیفری است. در این صورت زیان‌دیده برای جبران خسارات و برقراری عدالت، باید مراحلی قانونی را طی کند؛ از آنجا که بیشتر افراد جامعه از مصادیق و شیوه تنظیم و ثبت شکوائیه علیه جرائم کیفری اطلاعات کافی ندارند، برخورد با چنین پرونده هایی می تواند برای قربانیان بسیار سوال برانگیز باشد! در مقاله «مراحل شکایت کیفری در دادسرا چیست؟» مستند به مواد قانونی و تحت نظر وکلای مجرب، به سوال مذکور پاسخ داده می شود.

ویژگی های پرونده کیفری چیست؟

پیش از پرداختن به مراحل شکایت علیه جرائم کیفری در دادسرا، بهتر است درکی نسبت به نکات مهم و ویژگی های اینگونه جرائم به وجود بیاید تا زیان دیده از کیفری بودن جرم اطمینان حاصل کرده و سپس نوع شکایت را برگزیند:

الف) هدف شکایتنامه های کیفری: مقام قضایی حین وضع مواد قانون مجازات اسلامی، اعمالی علیه شخص و اموال را معرفی کرده و نسبت به جانی یا مالی بودن، عمدی یا سهوی بودن و شدت خسارات، مجازاتی نقدی یا تعزیری (حبس) و... را برای مجرم در نظر گرفته است. هدف اصلی شاکیان در تشکیل پرونده های حقوقی، تنها برگرداندن حقوق از دست رفته قربانیان می باشد.

ب) ثبت دادخواست علیه جرائم کیفری: اولین گام قربانی برای برقراری عدالت، ثبت دادخواستی ضمن طرح دعوی و ثبت شکایت می باشد؛ در تشکیل پرونده های کیفری، اظهارات و اطلاعات هویتی فرد باید در برگه ای عادی ثبت و همراه با مدارکی که صحت ادعای شاکی را اثبات می کند، به مرجع ذیصلاح ارسال شود. در تقابل برای شکایت علیه جرائم حقوقی، درج اطلاعات خواسته شده در فرم های دادخواست با سربرگ رسمی، امکان پذیر می باشد.

ج) مرجع دادرسی به جرائم کیفری: مسئولیت بررسی دادخواست ها علیه جرم های کیفری، بر عهده دادسرا است و در نهایت پرونده برای دادرسی به دادگاه ارجاع می یابد. برای رسیدگی به جرائم حقوقی، دادخواست بدون واسطه به دادگاه تسلیم می شود.

د) هزینه ثبت شکایت کیفری: در صورت بروز جرایم کیفری، باید مدارک به دادگستری ارسال شوند؛ لذا هزینه های ثبت دادخواست کیفری به یک تمبر دو هزار تومانی خلاصه می شود. هزینه مربوط به ثبت دادخواست ضمن تحقق هر مصداقی از جرائم حقوقی، متفاوت بوده و چندین برابر هزینه ثبت شکایت کیفری می باشد.

ه) اعلام ثبت شکوائیه کیفری: حضور طرفین شکایت در دادگاه قضایی، الزامی است؛ بنابراین شرح دعوی و زمان و مکان جلسات دادگاه باید به شکایت‌علیه اعلام شود. ابلاغیه مذکور، درباره جرائم کیفری با عنوان احضاریه برای مجرم پرونده صادر می شود و بی اعتنایی بدان، امکان صدور حکم جلب را به میان می آورد؛ از ابلاغیه مراجع قضایی برای رسیدگی به پرونده های حقوقی، با عنوان اخطاریه یاد می شود.

و) مختومه شدن پرونده های کیفری: از آنجایی که بیشتر جرائم حقوقی مختص شخص هستند، با پس گرفتن شکایت یا وصول حقوق توسط شاکی، پرونده بسته می شود؛ لیکن چون جرائم کیفری معمولا عفت و امنیت جامعه را نشانه می رود، حتی با پس گرفتن شکایت نیز مختومه نمی شود و مجرم حتما باید مجازاتش را دریافت کند.

مراحل شکایت کیفری در دادسرا چیست؟

1. تنظیم و ثبت دادخواست کیفری در دادسرا:

اولین گام برای اعتراض علیه جرائم کیفری، تنظیم و ثبت شکایتنامه‌ای با همان مضمون می باشد؛ پیش تر اشاره شد که پرونده های کیفری قابل امتناع نیستند، یعنی حتی با پس گرفتن شکایت، مراجع قضایی تا اثبات جرم یا تبرئه شدن مجرم جلسات دادگاه را ادامه می دهند.

پس اگر مدارک محکمه پسندی ضمن اثبات ادعای خود ندارید، بهتر است اقدامی نکنید، چراکه در صورت اثبات بی گناهی شکایت‌علیه، وی می تواند به دلیل تهمت، پیگرد قانونی را علیه شما اعمال کند!

در انتخاب مرجع قضایی باید بدین مسئله توجه داشته باشید که هر دادسرا تنها حوزه قضایی مربوط به خودش را پوشش می دهد؛ بدان معنا که دادسرایی واقع در بروجرد، نمی تواند به جرمی محقق شده در تهران رسیدگی کند.

البته امروزه با فراگیری رسانه ها و گسترش بستر اینترنت، امکان ثبت انواع شکایات در سامانه خدمات الکترونیک قضایی نیز ممکن شده است. مهمترین اطلاعاتی که باید برای دادرسی به جرائم کیفری در برگه ای غیر رسمی با عنوان شکوائیه مکتوب و امضا شود، به شرح زیر می باشند:

• اطلاعاتی مربوط به هویت شاکی مانند نام و نام خانوادگی، نام والد، سن، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل، تابعیت، مذهب، شماره ملی، شماره شناسنامه، نشانی دقیق، در صورت لزوم آدرس ایمیل، شماره تلفن ثابت و همراه، کد پستی.

• اطلاعاتی مربوط به دعوی یعنی تاریخ، مکان، زمان و شرح جرم (اظهارنامه).

• مدارکی که تحقق جرم کیفری را اثبات کنند؛ مانند ارائه استشهادنامه افراد بالغ و عاقل، صوت یا تصویر از جرم

• مدارکی ضمن معرفی و اثبات خسارات جانی و مالی وارده.

• اطلاعاتی درباره هویت مجرم یا متهم و همچنین نشانی از وی برای ارسال احضاریه دادگاه.

ذکر اطلاعات فوق در اکثر دادخواست های مربوط به جرم های کیفری لازم می باشد، لیکن ممکن است نسبت به مضمون جرم، به مدارک دیگری نیز احتیاج باشد؛ از آنجا که فرم دقیقی از سمت مراجع قضایی برای ثبت شکایت کیفری در اختیار عموم گذاشته نشده است، در صورت مواجه با چنین جرائمی توصیه می شود برای مطالبه خسارات وارده و برقراری عدالت، با یک وکیل مشورت کنید. وکیل از ما (vakilazma.com) یک سایت حقوقی در زمینه معرفی وکیل است که می توانید با کمک آن یک وکیل متخصص در این حوزه را پیدا کنید و پرونده را با خیال راحت به وی بسپارید. برای مشاهده لیستی از وکلای کیفری که می توانند در این خصوص به شما کمک کنند، کلیک کنید.

2. دادرسی به شکایت کیفری در مرحله ابتدایی:

پس از اثبات صحت وقوع جرم در دادسرا، تحقیقات و بررسی های مراجع قضایی نیز آغاز می شود؛ بنابراین تاریخ، زمان و مکان جلسات دادگاه ضمن احضاریه ای طی 24 ساعت به شاکی اعلام می شود. پس از صدور احضاریه، مجرم یا نماینده حقوقی وی (وکیل) یا به صورت خودجوش یا با توسل به حکم‌ جلب در دادگاه حضور پیدا می کنند؛ آغاز کار مقام قضایی با بررسی و مطالعه گزارش کارشناسان دادگستری، اظهارنامه طرفین و استشهادنامه ها است. سپس قاضی رأیی غیرقطعی با عنوان دادنامه را صادر می کند؛ طبق قانون آیین دادرسی کیفری دادگاه باید در رای خود، غیابی و حضوری بودن، قابلیت تجدیدنظر و مهلت و مرجع آن را قید کند.

3. دادرسی به شکایت کیفری در مرحله تجدیدنظر:

برای قطعیت بخشیدن به دادنامه و صدور حکمی نهایی، پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان یا در شرایط ویژه به دیوان عالی کشور ارجاع داده می شود؛ پس از گذشت از مرجع ذی صلاح قبلی، 20 روز مهلت برای اعتراض به دادنامه و تغییر حکم نهایی وجود دارد. امکان تجدیدنظر در رای، تنها در این بازه زمانی وجود دارد و با گذشت حتی یک ثانیه از این مدت، حق واخواهی سلب و حکم قطعی می شود.

کلام آخر

اگر قانونگذار برای فعل بزهکارانه ای مجازات تعزیری یا نقدی یا… در نظر بگیرد، آن جرمی کیفری شناخته می شود؛ اولین گام قربانی برای برقراری عدالت، مراجعه به دادسرا برای تنظیم و ثبت شکوائیه است. از همین رو در این مقاله مراحل شکایت کیفری در دادسرا را بررسی کردیم تا با آگاهی کامل از این موضوع، اقدامات و مراحل لازم را انجام دهید.