بهترین زمان مصرف قرص آهن در زمان پریودی: نکاتی که هر خانمی باید بداند!
پریودی یا قاعدگی یکی از مراحل طبیعی در چرخه ماهانه زنان است که همراه با خونریزی و از دست دادن آهن بدن رخ می‌دهد. به همین دلیل، مصرف قرص آهن به‌عنوان مکمل برای جبران کم‌خونی ناشی از فقر آهن در دوران قاعدگی بسیار رایج است. اما بهترین زمان مصرف قرص آهن در این دوره چه زمانی است؟ در این مقاله، به بررسی علمی و تخصصی بهترین زمان مصرف قرص آهن در زمان پریودی و نکات مهم مرتبط با آن می‌پردازیم تا هر خانم بتواند با دانش کافی از این مکمل استفاده کند.
بهترین زمان مصرف قرص آهن در دوران پریودی
مطالعات مختلف نشان داده‌اند که زمان مصرف قرص آهن تأثیر قابل توجهی در جذب و کارایی آن دارد. در ادامه به بررسی زمان‌های مختلف مصرف و عوامل موثر می‌پردازیم.
مصرف قرص آهن در روزهای قبل از شروع پریودی
مصرف قرص آهن چند روز قبل از شروع خونریزی قاعدگی می‌تواند به افزایش ذخایر آهن بدن کمک کند و از افت شدید سطح آهن جلوگیری نماید. در این مرحله، بدن فرصت کافی برای جذب آهن و ذخیره آن در سلول‌ها دارد.
مصرف قرص آهن در روزهای خونریزی قاعدگی
در روزهای خونریزی، نیاز بدن به آهن بیشتر است؛ زیرا از دست دادن آهن به اوج خود می‌رسد. مصرف قرص آهن در این روزها به جبران فوری آهن کمک میکند. با این حال، جذب آهن در این دوره ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و مشکلات گوارشی که برخی زنان تجربه می‌کنند، کمی کاهش یابد.
مصرف قرص آهن بعد از پایان پریودی
بعد از پایان خونریزی، بدن بهتر می‌تواند آهن مصرفی را جذب کند، زیرا شرایط دستگاه گوارش و سطح هورمون‌ها به حالت عادی بازگشته است. این زمان مناسب برای بهینه‌سازی جذب آهن و ترمیم ذخایر بدن است.
به طور کلی، بهترین زمان مصرف قرص آهن برای زنان در دوران قاعدگی، شروع چند روز قبل از پریودی و ادامه تا چند روز بعد از پایان خونریزی است. این رویکرد به بدن کمک میکند تا ذخایر آهن را حفظ کرده و از کم‌خونی پیشگیری کند.
همچنین بهترین زمان مصرف قرص آهن در طول روز، معمولاً صبح‌ها و بر روی معده خالی است، یعنی حداقل یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا، زیرا در این شرایط جذب آهن به حداکثر می‌رسد.
نکات مهم در مصرف قرص آهن در زمان پریودی
رعایت نکات زیر در هنگام مصرف قرص آهن در زمان پریودی، به تاثیر بیشتر آن کمک میکند:
جذب بهتر آهن با معده خالی
آهن معمولاً در معده خالی بهتر جذب می‌شود. بنابراین، توصیه می‌شود قرص آهن حداقل یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا مصرف شود. البته، اگر مصرف قرص باعث ناراحتی معده شد، می‌توان آن را همراه با مقدار کمی غذا مصرف کرد، هرچند جذب کاهش می‌یابد.
اجتناب از مصرف همزمان با برخی مواد
برخی مواد مانند چای، قهوه، لبنیات و برخی داروها جذب آهن را کاهش می‌دهند. بنابراین، بهتر است مصرف این مواد حداقل یک تا دو ساعت قبل یا بعد از مصرف قرص آهن انجام شود.
مصرف ویتامین C برای افزایش جذب آهن
ویتامین C (اسید اسکوربیک) جذب آهن را افزایش می‌دهد. مصرف قرص آهن همراه با منابع ویتامین C مانند آب پرتقال یا مکمل ویتامین C توصیه می‌شود.
دوز و مدت مصرف
دوز قرص آهن معمولاً توسط پزشک تعیین می‌شود و بسته به شدت کم‌خونی و نیاز بدن متفاوت است. مصرف طولانی‌مدت بدون نظر پزشک توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است عوارضی مانند یبوست یا تجمع آهن ایجاد شود.
رعایت نکات بهداشتی و پزشکی
قبل از شروع مصرف قرص آهن، بهتر است با پزشک یا کارشناس تغذیه مشورت شود. همچنین، پیگیری آزمایش‌های خون برای کنترل سطح هموگلوبین و آهن خون اهمیت دارد.
دلایل کمبود آهن در زمان پریودی
شناخت دقیق دلایل کمبود آهن در پریودی می‌تواند به پیشگیری و درمان بهتر آن کمک کند. در ادامه، به مهم‌ترین عوامل موثر در کمبود آهن در زمان پریودی پرداخته‌ایم:
خونریزی قاعدگی زیاد (منوراژی)
یکی از شایع‌ترین علل کمبود آهن در دوران پریودی، خونریزی بیش از حد قاعدگی است. در حالت طبیعی، خونریزی ماهانه بین ۳۰ تا ۸۰ میلی‌لیتر است، اما در برخی زنان این میزان بیشتر بوده و به ۸۰ میلی‌لیتر یا بیشتر می‌رسد. این خونریزی شدید باعث از دست رفتن مقدار قابل توجهی از آهن می‌شود که بدن نمی‌تواند به سرعت آن را جایگزین کند و در نتیجه به کمبود آهن منجر می‌شود.
جذب ناکافی آهن از رژیم غذایی
رژیم غذایی نامناسب که حاوی مقدار ناکافی آهن است، یکی دیگر از دلایل کمبود آهن در دوران پریودی محسوب می‌شود. منابع آهن موجود در غذا به دو دسته آهن هِم (hem iron) که در گوشت قرمز، ماهی و مرغ یافت می‌شود و آهن غیر هم (non-heme iron) که در گیاهان و حبوبات موجود است، تقسیم می‌شود. آهن هم بهتر جذب می‌شود، اما بسیاری از زنان به‌خصوص گیاهخواران و افرادی که به اندازه کافی گوشت مصرف نمی‌کنند، دچار کمبود آهن می‌شوند.
افزایش نیاز بدن به آهن
در دوران قاعدگی، بدن به دلیل از دست دادن خون، نیاز بیشتری به آهن پیدا میکند. اگر این نیاز تامین نشود، ذخایر آهن بدن کاهش یافته و کم‌خونی فقر آهن رخ می‌دهد. به ویژه زنان جوان، نوجوانان و کسانی که فعالیت بدنی زیادی دارند یا باردار هستند، نیاز به آهن بالاتری دارند.
شرایط پزشکی زمینه‌ای
برخی بیماری‌ها و شرایط پزشکی مانند بیماری‌های التهابی روده (مثل بیماری کرون)، زخم معده، یا اختلالات جذب مواد مغذی می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند و باعث کمبود آهن حتی در صورت مصرف کافی غذایی و مکمل شوند.
مصرف داروهای خاص
برخی داروها مانند آنتی‌اسیدها، داروهای کاهنده اسید معده و برخی آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند جذب آهن را مختل کنند. بنابراین، مصرف طولانی‌مدت این داروها ممکن است یکی از دلایل کمبود آهن در زنان باشد.
تاثیرات منفی عدم مصرف قرص آهن در زمان پریودی
عدم مصرف قرص آهن یا جبران نکردن کمبود آهن در دوره پریودی می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:
-
کم‌خونی فقر آهن: کاهش هموگلوبین خون و علائمی مانند خستگی مزمن، ضعف، کاهش تمرکز و حتی مشکلات قلبی.
-
کاهش کیفیت زندگی: احساس خستگی و بی‌حالی در زندگی روزمره و فعالیت‌های روزانه.
-
اختلال در عملکرد سیستم ایمنی: کمبود آهن باعث کاهش توان دفاعی بدن می‌شود.
-
خطر بیشتر عوارض در بارداری‌های آینده: کمبود آهن در زنان باردار با خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد همراه است.
عوارض جانبی مصرف آهن و راهکارهای کاهش آن‌ها
مصرف قرص‌های آهن در دوران قاعدگی ممکن است عوارضی مانند موارد زیر ایجاد کند:
-
تهوع
-
دل‌درد
-
یبوست
-
تغییر رنگ مدفوع
برای کاهش این عوارض می‌توان نکات زیر را رعایت کرد:
-
مصرف قرص همراه با غذا (اگرچه جذب کمتر می‌شود)
-
افزایش مصرف مایعات و فیبر برای جلوگیری از یبوست
-
استفاده از فرم‌های مختلف آهن مانند فرو سولفات، فرو گلوکونات یا فرو سیترات بر اساس تجویز پزشک
-
گزارش عوارض به پزشک برای تنظیم دوز یا تعویض نوع مکمل
نتیجه گیری
مصرف قرص آهن در زمان پریودی یک راهکار مهم برای پیشگیری و درمان کم‌خونی فقر آهن است. بهترین زمان مصرف قرص آهن، شروع چند روز قبل از خونریزی، ادامه در طول دوران پریودی و چند روز بعد از پایان خونریزی است. رعایت نکات مربوط به جذب بهتر آهن، توجه به عوارض جانبی و مشورت با پزشک باعث می‌شود تا زنان بهترین نتیجه را از مصرف این مکمل بگیرند و سلامت خود را حفظ کنند.
