محمد صلاح و فینال‌ها؛ روایتی از افت‌وخیز در لحظات بزرگ
وقتی یک ستاره در بالاترین سطح فوتبال بازی می‌کند، انتظار می‌رود در بزرگ‌ترین صحنه‌ها بدرخشد. اما برای محمد صلاح، مهاجم مصری لیورپول، آمار نشان می‌دهد که مسیر او در فینال‌ها همیشه هم هموار نبوده است. شکست اخیر لیورپول در سوپرجام انگلیس (Community Shield) برابر کریستال پالاس، بار دیگر این بحث را زنده کرد که چرا یکی از برترین گلزنان لیگ برتر انگلیس، در بازی‌های سرنوشت‌ساز کمتر از حد انتظار ظاهر می‌شود.
وقتی یک ستاره در بالاترین سطح فوتبال بازی می‌کند، انتظار می‌رود در بزرگ‌ترین صحنه‌ها بدرخشد. اما برای محمد صلاح، مهاجم مصری لیورپول، آمار نشان می‌دهد که مسیر او در فینال‌ها همیشه هم هموار نبوده است. شکست اخیر لیورپول در سوپرجام انگلیس (Community Shield) برابر کریستال پالاس، بار دیگر این بحث را زنده کرد که چرا یکی از برترین گلزنان لیگ برتر انگلیس، در بازی‌های سرنوشت‌ساز کمتر از حد انتظار ظاهر می‌شود.
آغاز یک شب ناامیدکننده در ومبلی
بازی در ومبلی با حضور پرشور هواداران آغاز شد. لیورپول با هدایت آرنه اسلات، سرمربی جدید خود، چهره‌ای تازه پیدا کرده بود. خریدهای تابستانی همچون فلوریان ویرتس و هوگو اکیتیکه خیلی زود با یک همکاری دیدنی، دروازه کریستال پالاس را باز کردند. حتی جرمی فریمپونگ، مدافع-هافبک هجومی تازه‌وارد، با یک سانتر-شوت غافلگیرکننده موفق شد گل دوم را برای قرمزها به ثمر برساند.
با این حال، کریستال پالاس هم بیکار ننشست. ژان-فیلیپ ماتتا از روی نقطه پنالتی و سپس ایسماعیلا سار با یک ضربه دقیق، کار را به تساوی کشاندند. مسابقه در نهایت به ضربات پنالتی کشید و صلاح که یکی از امیدهای اصلی لیورپول بود، ضربه‌اش را از دست داد.
این تنها یک نتیجه منفی در یک مسابقه پیش‌فصلی نیست؛ بلکه بخشی از الگوی تکرارشونده‌ای است که می‌توان آن را با بررسی کارنامه صلاح در فینال‌ها مشاهده کرد. چنین تحلیل‌هایی معمولاً در منابع تخصصی فوتبال که اخبار و آمار را با جزئیات دنبال می‌کنند، بازتاب زیادی پیدا می‌کند.
رکورد کلی صلاح در فینال‌ها
بر اساس آمار، محمد صلاح تاکنون در ۱۳ فینال (شامل سوپرجام) به میدان رفته است:
- گل زده: ۲ (هر دو از روی نقطه پنالتی)
- پاس گل: ۲
- میانگین دقایق برای هر گل یا پاس گل: ۲۹۳ دقیقه
- فینال‌های برده: ۵
- فینال‌های باخته: ۸
جالب اینکه او در هیچ‌یک از فینال‌هایی که برای لیورپول از ابتدا بازی کرده، پاس گل نداده و از جریان بازی هم گل نزده است. این موضوع پرسش‌های زیادی را درباره نقش واقعی او در روزهای بزرگ ایجاد می‌کند.
فینال‌هایی که از دست رفتند
بخشی از این آمار ضعیف، به بدشانسی هم مربوط است. فینال لیگ قهرمانان ۲۰۱۸ مقابل رئال مادرید نمونه بارزی است؛ جایی که صلاح پس از خطای سرخیو راموس از ناحیه کتف مصدوم شد و تنها در نیمه اول بازی حضور داشت. در فینال جام حذفی ۲۰۲۲ هم مصدومیت باعث شد او پیش از پایان نیمه اول زمین را ترک کند. او حتی فینال جام اتحادیه ۲۰۲۴ را به دلیل آسیب‌دیدگی از دست داد.
با این حال، در فینال‌های سالمی که بازی کرده نیز چندان درخشان نبوده است. فینال جام باشگاه‌های جهان ۲۰۱۹، جام حذفی ۲۰۲۲، و لیگ قهرمانان ۲۰۲۲ نمونه‌هایی هستند که صلاح در آن‌ها نه گل زد و نه پاس گل داد.
مقایسه با دیگر ستاره‌ها
صلاح تنها بازیکنی نیست که در فینال‌ها عملکردی کمتر از انتظار داشته است. تیری آنری، اسطوره آرسنال و فرانسه، نیز در دوران اوجش نتوانست در برخی فینال‌ها بدرخشد. حتی ارلینگ هالند، مهاجم نروژی منچسترسیتی، با وجود آمار خارق‌العاده‌اش در لیگ، در برخی بازی‌های حساس کارایی کمتری نشان داده است. این موضوع یادآور این نکته است که فشار روانی و شرایط ویژه فینال‌ها می‌تواند حتی بهترین بازیکنان را تحت تأثیر قرار دهد.
چنین مقایسه‌هایی زمانی دقیق‌تر می‌شوند که به تحلیل‌های تخصصی نویسندگان فوتبال رجوع کنیم. در بخش مجموعه‌ای از تحلیلگران و گزارشگران ورزشی فعالیت دارند که می‌توانند با نگاه آماری و تاکتیکی، نقاط ضعف و قوت بازیکنان در چنین مسابقاتی را روشن کنند.
تاکتیک‌ها و نقش صلاح در سیستم تیم
با ورود آرنه اسلات به لیورپول، سبک بازی تیم در حال تغییر است. سیستم جدید او بر پاس‌های سریع و جابه‌جایی مداوم بازیکنان در حمله تکیه دارد. اما در این سبک، گاهی مهاجمانی مانند صلاح که به حرکات عمقی و تک‌به‌تک عادت دارند، فرصت کمتری برای تاثیرگذاری پیدا می‌کنند.
در بازی مقابل کریستال پالاس، بسیاری از حملات لیورپول از جناح چپ و توسط ویرتس آغاز شد، در حالی که صلاح در سمت راست کمتر صاحب توپ شد. این تغییر نقش شاید بخشی از توضیح عملکرد کم‌اثر او باشد، هرچند انتظار می‌رود یک مهاجم طراز اول بتواند خود را با شرایط جدید وفق دهد.
روان‌شناسی فینال‌ها
علاوه بر تاکتیک، عامل روانی نیز بسیار مهم است. فینال‌ها اغلب فشار مضاعفی به بازیکنان وارد می‌کنند. برای بازیکنانی که تیم‌شان روی آن‌ها به‌عنوان چهره اصلی حساب می‌کند، این فشار حتی بیشتر است. برخی روانشناسان ورزشی معتقدند که موفقیت در چنین صحنه‌هایی بیش از آنکه به مهارت فنی وابسته باشد، به آمادگی ذهنی و تجربه مدیریت استرس بستگی دارد.
صلاح در لیگ برتر بارها نشان داده که می‌تواند تحت فشار گل بزند، اما شاید فضای متفاوت فینال‌ها، همراه با انتظارات سنگین، باعث می‌شود از سطح معمولش فاصله بگیرد.
پیش‌بینی آینده
با توجه به تغییرات تاکتیکی لیورپول و ورود بازیکنان جدید، ممکن است نقش صلاح در تیم کمی متفاوت شود. او همچنان یکی از مهم‌ترین چهره‌های باشگاه است و هر فصل گل‌های زیادی می‌زند، اما برای بهبود کارنامه‌اش در فینال‌ها باید راهی پیدا کند که در لحظات بزرگ نیز بدرخشد.
هواداران، کارشناسان و حتی هم‌تیمی‌هایش می‌دانند که کیفیت او بالاست، اما رکورد فعلی‌اش در فینال‌ها نمی‌تواند درخور جایگاه یک مهاجم طراز اول باشد. بررسی این موضوع از منظر آماری و فنی، مانند آنچه در بخش تحلیل فوتبالی ارائه می‌شود، می‌تواند بینش دقیق‌تری درباره علل این افت و خیزها به دست دهد.
