زمینه‌سازی برای بازار سیاه انسولین!

به گزارش « نسیم آنلاین »، «احداث مدرن‌ترین کارخانه انسولین خاورمیانه در ایران»؛ این خبر روز گذشته در حالی روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت که چند روزی می‌شود با تصمیم تازه سازمان بیمه سلامت ایرانیان بیماران دیابتی در صف‌های طولانی و با حال و روز بد پشت درهای سه داروخانه پایتخت در به در تأیید نسخه برای دریافت نیاز روزانه‌شان به تزریق انسولین هستند؛‌تصمیمی که در پی آن هر شش ماه یکبار، پزشکان متخصص داخلی یا فوق‌تخصص غدد با بررسی آزمایشات بیماران باید نیاز آنهارا به انسولین تأیید کنند. دلیل این تصمیم هم جلوگیری از سوء‌استفاده‌ها عنوان شده در حالی که رئیس انجمن دیابت کشور معتقد است در حال حاضر بازار سیاهی برای داروی انسولین وجود ندارد، اما در پی این تصمیم اشتباه ممکن است چنین بازار سیاهی درست شود. در حالی که چندی است با سرمایه‌گذاری شرکت دارویی در حوزه تولید انسولین قرار است به جای واردات داروهای مورد نیاز بیماران دیابتی، ایران به جمع کشورهای صادرکننده داروهای جدید مورد نیاز این بیماران در سطح منطقه تبدیل شود، چند روزی می‌شود که بیماران دیابتی کشورمان با مشکل جدی برای تأمین انسولین مورد نیازشان مواجه شده‌اند. کافی است تا به داروخانه‌های هلال احمر و 13 آبان سری بزنید تا با صفی طولانی از بیماران دیابتی مواجه شوید که کلافه در صفی طولانی منتظرند تا نماینده بیمه نسخه‌شان را تأیید کند و اکسیر سلامت و ادامه زندگی را که برای آنها نام دیگر انسولین است، در اختیارشان قرار دهند. این صف طولانی و فرایند پیچیده که حتی اطلاع‌رسانی مناسبی هم درباره آن صورت نگرفته، تلخی مرض شیرین را در کام بیماران دوچندان کرده است.

ماجرا به تصمیم تازه سازمان بیمه سلامت باز می‌گردد. دکتر حنان حاج محمودی، مدیر کل دفتر مدیریت خدمات بیمه سلامت تخصصی و فوق تخصصی سازمان بیمه سلامت ایران درباره این تصمیم اینگونه توضیح می‌دهد: در راستای مدیریت منابع و بهینه‌سازی هزینه‌های دارویی، سازمان بیمه سلامت ایران بر اساس نتایج بررسی گزارشات هزینه‌ای و سوابق مصرف داروی بیمه‌شدگان تعدادی از داروهای پر هزینه و پرمصرف را از تاریخ ۱‏/۹‏/۹۵ مشمول تشکیل پرونده (کنترل مدارک بیماری و ثبت در پرونده بیمه شده توسط نمایندگان بیمه) کرد که داروهای انسولین‌های قلمی نیز شامل این داروها است.

به گفته وی از آنجا که شواهد متعددی از درمان بیماران دیابتی با انسولین قلمی بدون اندیکاسیون مشاهده شده است و نیز موارد متعدد سوء استفاده از این دارو در سطح کشور به علت قیمت بالای آن وجود دارد که بعضاً پزشکان عمومی برای بیماران غیر دیابتی انسولین قلمی را تجویز کرده‌اند، همچنین با توجه به اهمیت و حساسیت تعیین میزان مصرف انسولین‌های قلمی بر حسب شدت بیماری، به منظور جلوگیری از بروز عوارض ناشی از تنظیم نشدن دوز انسولین و تجویز غیر‌ضروری آن که هزینه‌های زیادی برای سازمان‌های بیمه گر به همراه دارد، شروع مصرف و کنترل دوز در فواصل هر شش ماه یکبار، بر عهده پزشکان متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد است که با بررسی آزمایشات بیماران، پزشکان عمومی می‌توانند در این فواصل زمانی نسبت به تجویز دارو و ارائه خدمت به بیماران دیابتی اقدام کنند.

این در حالی است که تصمیم بیمه سلامت موجب شده تا صف طویلی از بیماران دیابتی در مقابل داروخانه‌های هلال احمر و 13 آبان شکل بگیرد و مبتلایان به مرض قند مجبور شوند از نقاط دور و نزدیک خودشان را به این دو داروخانه برسانند در حالی که قبلاً می‌توانستند انسولین خود را از داروخانه‌ها در سطح شهر تهیه کنند.

دکتر کامران نیکو سخن، مدیر عامل انجمن دیابت ایران درباره این ماجرا و مشکلاتی که در پی آن برای بیماران دیابتی به‌وجود آمده به می‌گوید: بیمه سلامت ایرانیان تصمیم گرفته تا قلم‌های انسولین را که قبلاً پزشکان عمومی هم می‌توانستند برای بیماران تجویز کنند به صورت شش ماهه و با تأیید متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد و در صورت تأیید نماینده بیمه که تنها در سه داروخانه در تهران حضور دارند، با وارد شدن نام بیمار در فهرست بیمه به او بدهند. این فرآیند اما شش ماه بعد دوباره باید تکرار شود و بیماران باید دوباره تأییدیه بگیرند که این مسئله هم برای بیماران و هم برای پزشکان دردسرساز شده است. به گفته وی از یک سو پیچیدن نسخه انسولین فقط به سه داروخانه در تهران محدود شده و از سوی دیگر بیماران ناگزیرند نسخه‌ای را که تاکنون توسط پزشک عمومی هم تجویز می‌شد، حالا با مراجعه به فوق تخصص غدد یا متخصص داخلی تجدید کنند. نیکو سخن تصریح می‌کند: ‌طی روزهای اخیر روزی 10 بیمار به خود من مراجعه می‌کنند فقط برای اینکه نسخه‌شان تأیید شود. وی می‌افزاید: ما طی مراحلی در انجمن، تجویز انسولین را به عهده پزشکان عمومی گذاشتیم، اما با این تصمیم بیماران ناچارند به پزشکان متخصص و فوق تخصص مراجعه کنند.

مدیر عامل انجمن دیابت ایران در پاسخ به این سؤال که آیا تخلفانی درباره داروی انسولین انجام می‌شد یا این دارو بازار سیاه داشت، می‌گوید: انسولین دارویی است که بیماران باید دوز مشخصی از آن را مصرف کنند و هیچ تخلفی در حوزه این دارو صورت نمی‌گیرد و تاکنون هم بازار سیاهی نداشته اما با این تصمیمات اشتباه ممکن است برای این دارو بازار سیاه درست شود. نیکو سخن همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا ممکن است نیاز بیمار به انسولین پس از یک دوره شش ماهه مصرف رفع شود، تصریح می‌کند: خیر چنین چیزی غیر ممکن است. تأیید تجویز انسولین برای بار اول شاید منطقی باشد، اما برای بیماری که 20 سال انسولین می‌زند، این کار معنایی ندارد. بنا به تأکید وی با علم امروز امکان ندارد بیماری که دیابت می‌گیرد، درمان شود و مرض قندی‌ها باید تا آخر عمر انسولین مصرف کنند. به باور این پزشک متخصص در فرم‌های تأیید نسخه سؤال شده «بیمار باید چند وقت انسولین بزند؟» در حالی که این بی‌معنی‌ترین سؤال ممکن است. وی درباره اختلاف قیمت انسولین در بازار آزاد و دولتی می‌گوید: هر قلم انسولین حدود 37 هزار تومان قیمت دارد که بیمه 90 درصد آن را می‌پردازد.

مدیر کل دفتر مدیریت خدمات بیمه سلامت تخصصی و فوق تخصصی سازمان بیمه سلامت اما در برابر دردسرهای درست شده برای بیماران و پزشکان معتقد است: سازمان بیمه سلامت ایران برنامه‌های مدونی برای شناسایی بیماران دیابتی در مراکز تحت پوشش پزشک خانواده، نشان‌دار کردن و تشکیل پرونده برای آنان انجام داده و نیز برنامه‌های پرداخت مبتنی بر سرانه وزن‌دهی شده، سطح‌بندی خدمات قابل ارائه به آنها به تفکیک پزشکان عمومی و متخصص و تهیه گایدلاین را در دست اقدام دارد. به گفته حاج محمودی در خصوص مدیریت درمان بیماران دیابتی با رعایت گایدلاین توسط پزشکان عمومی دوره دیده شاغل در درمانگاه‌های دیابت، تمهیداتی از سوی سازمان بیمه سلامت ایران در حال اتخاذ و تصمیم‌گیری است.

با تمام اینها تا به سرانجام رسیدن این برنامه‌ها بیماران دیابتی میان سه داروخانه تهران سرگردانند؛ ‌بیمارانی که سلامتی و زندگیشان با انسولین گره خورده است.