عملیات فریب نتانیاهو جواب می‌دهد؟

نسیم‌آنلاین؛ فاطمه علیزادنیا: تجمع هفتصد هزارنفری معترضان به طرح اصلاحات قضایی نتانیاهو، در چند هفته گذشته درحالی برگزار شد که در تاریخ رژیم صهوینیستی بی‌سابقه گزارش شده است. اعتراضاتی که در صورت تداوم، گزینه‌های سقوط کابینه یا جنگ داخلی را محتمل‌تر از همیشه روی میز قرار می‌دهد.

مسجدالاقصی این روزها به صحنه درگیری بین فلسطینیان و اشغالگران صهیونیستی تبدیل شده است. سرخط اتفاقات را اما شاید بتوان از رسوم عهد عتیق صهیونیست‌ها ردگیری کرد. روزهای پنجم تا سیزدهم آوریل که در اراضی اشغالی به عید پسح معروف است، امسال با هفته سوم رمضان همزمان شده است. در سال‌های اخیر این عید به بهانه‌ای برای یهودی‌سازی مسجدالاقصی شده است. چیزی که فلسطینی‌ها آن‌ را تلاش برای تغییر هویت قبله اول مسلمین می‌دانند و در مقابل آن ایستادگی می‌کنند.

طی روزهای اخیر یک گروه یهودی با نام بازگشت به معبد هیکل با صدور بیانیه ای اعلام کرده است که هرکس بتواند در محدوده مسجدالاقصی مراسم قربانی کردن عید را با موفقیت انجام دهد، جایزه هنگفتی را خواهد برد.

بلافاصله بعد از آن، موج اعتراضات مردمی در فلسطین اشغالی و درخواست گروه‌های مقاومت به حضور گسترده مسلمانان در مسجدالاقصی شد تا جایی‌ که نگرانی‌های تل آویو پیرامون امنیت مسجدالاقصی در رسانه‌های عبری زبان به آزمون سخت دستگاه امنیتی رژیم صهیونیستی تعبیر شد.

در واکنش به این اقدامات و به گواه اعلام رسمی شبکه 14، بیش از 100 موشک در مدت زمان کمتر از 10 دقیقه از جنوب لبنان به سمت شهرک‌های صهیونیستی شمال اراضی اشغالی نشانه می‌رود و علی‌رغم تدابیر شدید امنیتی اشغالگران، 130 هزار نفر از فلسطینیان برای برگزاری نمازجمعه در مسجدالاقصی حاضر شدند.

ناظران سیاسی اما موج جدید حملات را اقدام دفاعی نخست‌وزیری می‌دانند که حاضر است برای آرام کردن اعتراضات هفتصد هزار نفری تل آویو به اقدامات تحریک آمیز دست بزند تا شاید بتواند در سایه موشک باران، لکه ننگین پرونده‌های فساد خود و کابینه‌اش را از حافظه دیوان عالی پاک کند.

بازگشت پرماجرای بی‌بی به قدرت

سی و هفتمین دولت رژیم صهیونیستی با بازگشت حزب لیکود به رهبری نتانیاهو و ائتلافی از راست‌گرایان سکولار و مذهبی و با همراهی احزاب الترا ارتدکس در تاریخ 29 دسامبر2022 آغاز بکار کرد.

کارشکنی‌های متعدد نتانیاهو اما در کنست که در نهایت به عدم تصویب لایحه شهرک نشینان کرانه باختری انجامید، باعث ازهم‌ گسیختگی درونی دولت نفتالی بنت شد و با خروج اعضا از ائتلاف، عملا توانایی تصویب قانون و در نتیجه ادامه اداره دولت به رهبری بنت ممکن نبود و یائیر لاپید اداره دولت موقت را تا برگزاری انتخابات زودهنگام برعهده گرفت.

با فروپاشی ائتلاف و شکست اپوزوسیون برای تشکیل دولت در کنست بیست و‌چهارم، انتخابات زودهنگام برای خروج از بن‌بست سیاسی در تاریخ 1 نوامبر 2022 برگزار شد. با برگزاری انتخابات که برای پنجمین بار در سه سال و نیم اخیر، بلوک متحدان نتانیاهو بار دیگر به سپهر سیاسی رژیم صهیونیستی بازگردانده شدند و پس از چند هفته رایزنی، نتانیاهو موفق شد با سهم‌دهی قابل توجه به احزاب مذهبی، آغاز به کار سی‌و‌هفتمین دولت رژیم صهیونیستی را اعلام دارد.

مسائل سیاسی داخلی رژیم صهیونیستی در دو سال گذشته متاثر از شکاف بین احزاب در مورد پذیرش یا عدم پذیرش نتانیاهو به عنوان نخست وزیر این دولت بوده است. در واقع کنست فعلی را می‌توان با وجود دیگر متغیرهای تفاوت بخش، به دو بلوک طرفداران نتانیاهو و مخالفان حضور او در قدرت به علت پرونده‌های فساد تقسیم کرد.

سقوط دولت نتانیاهو و اجماع هشت حزب از طیف‌های متنوع برای تشکیل دولت با شعار عبور از نتانیاهو، نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در فضای سیاست داخلی رژیم صهیونیستی است.

اکنون با وجود موفقیت نتانیاهو در بازگشت به قدرت، همچنان سایه تهدید پرونده‌های فساد بر ادامه کار این سیاست‌مدار 73 ساله سنگینی می‌کند. نتانیاهو در شرایطی قادر به اتمام دوره سیاسی خود است که بتواند از مسائل مربوط به اتهام فساد خاطرجمع شود. با وجود اکثریت دست راستی در کنست که طرفدار او هستند، بزرگترین تهدید برای به جریان انداختن این پرونده‌ها، دیوان عالی این رژیم است که تا حد زیادی بصورت مستقل عمل می‌کند.

با شروع به کار کابینه، یاریو لوین به عنوان وزیر دادگستری از حزب لیکود انتخاب شد. وی در این زمینه معتقد بود: «دیوان عالی یک نهاد چپ‌گرای نخبه است که برخلاف میل اکثریت عمل می‌کند.»

لوین موافق با قدرت گرفتن بیشتر کنست برای محدود کردن تصمیمات دیوان عالی و تغییر شیوه انتخابات قضات بود.

معمولا در اکثر کشورهای دنیا قوه قضاییه در دو حوزه اصلی عملکردی وارد عمل می‌شود. حوزه اول رسیدگی به سطوح مختلف دعاوی و حوزه دوم دادگاه قانون اساسی که وظیفه مطابقت سیر رفتارهای سیاسیون با قانون اساسی را برعهده دارد. در ایران این پایش برعهده شورای نگهبان و در اراضی اشغالی بر عهده دیوان عالی قضایی است.

قوانین کنست باید ابتدا با قوانین پایه مقایسه شوند و تنها پس از تایید دیوان عالی است که این قوانین مجوز اجرایی شدن خواهند داشت. علاوه بر آن اعضای مورد تایید این دیوان در ادارات مختلف از حق وتو برخوردارند و می‌توانند متناسب با صلاحدید خود، تصمیمات و اقدامات راهبردی کلان را تحت تاثیر رای خود قرار دهند.

نتانیاهو در دو سال گذشته و پس از برکناری، با توجه به همین مشکلات و با کمک لوین، طرح اصلاحات قضایی را تدوین کرد. به عبارت دیگر لوین قصد داشت تا دیوان عالی را از یک نهاد مستقل قضایی به نهادی سیاسی و تحت تسلط کنست تبدیل کند.

طرح لوین پیشنهاد داده بود تا پارلمان این اختیار را داشته باشد تا با اکثریت 61 رای، تصمیمات دیوان عالی را لغو کند و همچنین سیاست مداران نفوذ بیشتری برای انتخاب قضات داشته باشند. این طرح دولت برای تحولات در توزیع قدرت سبب شده است منتقدان نتانیاهو هدف برنامه‌های او را فلج کردن قوه قضاییه و مهندسی لغو پرونده‌های فساد تلقی کنند.

مخالفان وی شامل احزاب سکولار میانه و چپ‌گرا از دیوان عالی به عنوان نهادی برای تضمین حقوق اقلیت‌ها و جدایی نهاد دین و دولت استفاده می‌کنند و معتقدند که با محدود کردن اختیارات دیوان عالی، آنچه آنها دموکراسی در نظام سیاسی رژیم صهیونیستی می‌دانند، آسیب خواهد دید.

به نظر می‌رسد که با عملی شدن این اقدام، کشاکش احزاب سکولار میانه و چپ با احزاب راستگرای سکولار و مذهبی در کنست افزایش یابد.

تظاهرات چند صد هزار نفری مخالفان نتانیاهو که بطور هفتگی و مداوم در تل آویو برگزار می‌شود نشان از آن دارد که کشاکش در کنست رژیم، به جامعه یهودیان ساکن در سرزمین های اشغالی سرایت کرده است. به عبارت دیگر دو جناح رقیب راه‌حلی برای مشکلات خود در صحنه سیاسی ندیده و روی به عرصه تقابل‌های خیابانی آورده‌اند.

گفتنی است که این دست تظاهرات پیشتر نیز حتی با وسعت‌های بزرگتری رخ داده بود. اما آنچه این اعتراضات سراسری را نسبت اعتراضات مشابه دیگر متمایز می‌سازد، موضوعی است که شاید در نگاه اول دعوای بین احزاب آن هم در لایه نخبگانی جامعه باشد. تا پیش از همراهی مردم، کابینه احتمال نمی‌داد که موضوعی انتزاعی و کلان اینطور به خرده موضوعات کوچکتر شکسته شود و به تظاهرات هفتگی و حتی روزانه با حضور چند صدهزار نفری از معترضان منجر شود .

نتانیاهو و نمایش‌های نخ نما

تظاهراتی که نتانیاهو را مجاب کرد تا با استفاده از راهکار نخ‌نما شده سال‌های گذشته خود و علی‌رغم هشدارهای تحلیلگران، مقاومت منطقه را آنقدر تحت فشار قراردهد تا دیگر سکوت جایز نباشد و در سایه این تک‌و‌پاتک‌های موشکی، معترضان به این نتیجه برسند که اصل بقای رژیم مورد تهدید قرار گرفته است و بهتر است روند رسیدگی به اصلاحات قضایی و پرونده‌های فساد به زمانی دیگر موکول شوند.

فکری که در نگاه اول می‌توانست برای کابینه لرزان نتانیاهو همان فرصتی باشد که انسجام از دست رفته را تا حد زیادی به حالت اولیه برگرداند.

تداوم حملات اما بیم شروع انتفاضه سوم را بیش از هر زمان دیگری، تقویت می‌کند و تحلیلگران را به این نتیجه رسانده است که مشکلات اقتصادی اخیر و تورم افسارگسیخته سه‌ماهه اخیر، آنقدر معترضین را مستاصل کرده است که با موشک باران عقب نشینی نکنند و برخلاف تصور نخست وزیر، اقدامات تحریک آمیز مانند بمباران‌های اخیر شامات و حمله به مسجد الاقصی، نمی‌تواند ساعت شنی را به نفع دولت برگرداند .