باغ اروپا در آتش تبعیض

نسیم‌آنلاین؛ پویا جادی: گل رز، عطر، برندهای لوکس، فضای رمانتیک، نمادهای لیبرالیسم، برج ایفل و خیابان‌هایی سرسبز مانند شانزلیزه برای مدت‌ها تمام چیزی بود که پس از شنیدن نام فرانسه در ذهن مخاطب تداعی می‌شد اما چند سالی است که واژه جدیدی به آنها اضافه شده است. اعتراض!

اعتراضات صنفی و سیاسی تقریبا از 2018 به بعد تبدیل به اخبار هفتگی این کشور اروپای غربی شده است و این روند از آغاز سال 2023 میلادی و افزایش سن بازنشستگی توسط دولت اوج گرفته است. در روزهای اخیر اما شاهد خشونت افسار گسیخته‌ای در این کشور بودیم که شباهت به نوعی جنگ داخلی داشت. جنگی میان پلیس و معترضان جوان که از قتل ناهل مزروق، نوجوان الجزایری_فرانسوی عصبانی هستند. در روز سه‌شنبه 6 تیرماه ویدئویی از توقف یک خودروی زرد رنگ و شلیک پلیس به سمت راننده آن در حالی که به دستور توقف پلیس بی توجهی کرد در فضای مجازی فرانسه دست به دست شد. چند ساعت بعد مشخص شد که پلیس نوجوانی 17 ساله و رنگین پوست به نام ناهل را به قتل رسانده است. همان روز در شهر نانتر در حومه پاریس که محل این اتفاق بود اعتراضاتی در مقابل مقر پلیس رخ داد که به آشوب انجامید و به سرعت در چند روز گذشته به سرتاسر این کشور سرایت کرد.

پلیس اعلام کرد که افسری که ناهل را به قتل رسانده را بازداشت کرده است اما این خبر اقدام تاثیری در خشم انباشته جوانان فرانسوی و به خصوص جوانان خانواده‌های مهاجر و رنگین پوست نداشت و آنها به خیابان‌ها آمدند تا خشم و نفرت خود را از سالها تبعیض و خشونت پلیس بروز دهند. خشونتی که در سالیان اخیر و به خصوص در تقابل با طبقه کارگر افزایش یافته و از آغاز سال 2023 و با پافشاری دولت مکرون بر افزایش سن بازنشستگی در این کشور اوج گرفته است.

آشوبی متفاوت

این دور از اعتراضات فرانسوی‌ها دیگر در مورد مسائل صنفی یا حتی سیاسی نیست بلکه ریشه عمیق‌تری دارد. بحث بر سر خشونت سازمان‌یافته پلیس این کشور در سرکوب مهاجران غیربومی و طبقات ضعیف جامعه است. به همین دلیل در دور جدید اعتراضات سراسری این کشور شاهد خشونت و آشوب بی‌سابقه‌ای در محلات حومه‌ای و کارگر نشین فرانسوی هستیم.

تصاویری از استفاده معترضان از نارنجک جنگی، تسلیحات ساچمه‌ای و حتی جنگی و سلاح تک تیرانداز بر علیه پلیس این کشور در شب‌های گذشته در فضای مجازی منتشر شد. همچنین تصاویری که در آن معترضان با سلاح به دوربین‌های امنیتی شلیک می‌کردند و به تجمع نیروهای ضد شورش تیراندازی می‌کردند. این حجم از خشونت و شورش در شهرهای فرانسه بی سابقه است. اوج درگیری‌ها اما در شهر بندری مارسی رخ داد. شهردار مارسی پس از گسترش آشوب و ناتوانی پلیس این شهر در کنترل و سرکوب اعتراضات درخواست نیروی کمکی کرد و پس از آن نیروهای ویژه پلیس و ارتش فرانسه به این شهر ستون کشی کردند. در شب‌های گذشته تصاویری از افزایش خشونت پلیس فرانسه و حضور نیروهای RAID و GIGN در سطح شهرهای بزرگ فرانسه که در آنها آشوب رخ داده است، منتشر شد. حضور این نیروها نشان دهنده بالا بودن سطح تهدیدات امنیتی برای رژیم فرانسه است. در برخی از مستعمرات فرانسه مانند گویان در آمریکای جنوبی نیز اخباری از اعتراضات و کشته شدن معترضان توسط پلیس محلی به گوش می‌رسد که اوضاع را برای دولت فرانسه وخیم‌تر کرده است و مقامات ارتش و پلیس این کشور اقدام به ارسال نیروی کمکی بیشتر برای سرکوب تظاهرات در مستعمرات خود کردند.

پلیس پاریس همچنین مجوز استفاده از پهپاد برای شناسایی معترضان و کنترل آشوب را صادر کرد. هزاران نفر در وقایع شب‌های گذشته بازداشت شده‌ و بیش از 250 شعبه بانک و 200 فروشگاه در سرتاسر فرانسه غارت شده‌اند. نزدیک به 4 هزار خودرو در آتش سوخته و بیش از 6 هزار مورد آتش سوزی مختلف در خیابان‌های فرانسه در روزهای اخیر به ثبت رسیده است. پلیس فرانسه 45 هزار افسر ضد شورش را به حالت آماده باش در آورده و در کنار آن وزارت دادگستری فرانسه اقدامات تنبیهی برای بازداشت شدگان را افزایش داده است. والدین نوجوانانی که در تظاهرات حضور داشته و بازداشت شده‌اند به پرداخت 30 هزار یورو و دو سال زندان تهدید شدند. با وجود افزایش اختیارات پلیس و حضور احزاب دست راستی و طرفداران آنها در خیابان بر علیه معترضان احتمالا موج اخیر اعتراضات سرکوب خواهد شد اما  نفرت معترضان فروکش نخواهد کرد!

نژادپرستی و تبعیض

مادر نوجوان کشته شده در گفتگو با رسانه‌ها پلیس را به نژادپرستی متهم کرد و گفت که او یک جوان سیاه پوست را دید و فقط خواست که به او شلیک کند. اتهام نژادپرستی به پلیس فرانسه ادعای سایر معتضان نیز می‌باشد و آنها پلیس این کشور را به رفتار تبعیض آمیز و استاندارد دوگانه در مواجهه به رنگین پوستان و افراد محلات فقیرنشین با سفیدپوستان فرانسوی و ثروتمندان می‌کنند. مقامات و احزاب دست راستی اما با استناد به آمار بالای جرم و جنایت در محلات حومه‌ای و فقیرنشین این ادعا را رد می‌کنند و از اقدامات پلیس دفاع می‌کنند.

وضعیت امروز فرانسه را می‌توان تاوان سالها سرمایه‌داری و استعمار و استثمار مهارجران آفریقایی‌تبار دانست. مهاجرانی که امروزه درصد قابل توجهی از جمعیت این کشور اروپای غربی را تشکیل می‌دهند و در این کشور ریشه دوانده‌اند اما فرهنگ و نژاد فرانسوی مغرور حاضر به پذیرش فرهنگ آنها نیست. حتی اگر فرانسوی صحبت کنند و درصد قابل توجهی از تیم ملی فوتبال فرانسه را تشکیل دهند همچنان نسبت به آنها به دید شهروند درجه دوم نگاه می‌شود و در مقابل پذیرش فرهنگ آنها مقاومت می‌شود. در سالیان اخیر بارها بر علیه حجاب مسلمانان فرانسه قوانین مختلفی در مدارس، دانشگاه‌ها و حتی اماکن عمومی وضع شد و حتی عده‌ای از ژنرال‌های بازنشسته فرانسه خواستار برخورد با تمامی نمادها و نشانه‌های فرهنگ اسلامی، عربی و آفریقایی در این کشور شدند و گسترش کباب ترکی در این کشور را حمله به فرهنگ فرانسوی و لیبرالیسم و دموکراسی آن نامیدند.

لایحه جدید مهاجرت و شکست جلب نظر حداکثری

اخیرا لایحه مهاجرت جدید توسط دولت مکرون به مجلس این کشور ارسال شد. این لایحه دولت تلاش داشت تا نظر همزمان احزاب راست افراطی و چپ را در پارلمان این کشور جلب کند اما در جلب نظر هر دو گروه شکست خورد زیرا چپگرایان آن را تسهیل کننده اخراج مهاجران و تندروی نامیدند و راست افراطی نیز آن را ناکافی دانست!

مسئله مهاجرت برای فرانسه تازگی ندارد و این کشور در زمانی که شهروندان اکثر کشورهای اروپای غربی در قرون قبل به ایالات متحده آمریکا مهاجرت می‌کردند شرایطی مهاجر پذیر داشت. ایتالیایی‌ها در تاکستان‌های فرانسه مشغول به کار بودند و بلژیکی‌ها نیز در صنایع این کشور مشغول به کارگری بودند. در قرون 19 و 20 نیز این روند ادامه داشت و فرانسه علاوه بر کشورهای اروپایی میزبان مهاجران از آفریقا و به خصوص مستعمرات خود در شمال آفریقا بود و با مهاجرت بیگانه نیست. اما شرایط در حال حاضر اندکی متفاوت است. پس از بحران انرژی در اوایل دهه هفتاد و گران شدن نفت فرانسه با مشکل بیکاری و بحران اقتصادی درگیر شد و راست افراطی در این برهه از تاریخ فرانسه قدرت گرفت و بروز کرد. در دهه هشتاد نیز به فعالیت خود ادامه داد و در سالیان اخیر و افزایش موج مهاجران به اروپا دوباره این راست افراطی است که در فرانسه قدرت می‌گیرد و در انتخابات قبلی نیز رهبر راست افراطی با اختلاف کمی نتیجه را به مکرون واگذار کرد. مکرونی که در حال حاضر محبوبیت مناسبی در میان اکثریت فرانسوی‌ها ندارد و احتمالا در حال حاضر آخرین دوره ریاست جمهوری خود را تجربه می‌کند!

لایحه اخیر مهاجران نیز دومین تلاش مکرون برای ورود به بحث مهاجران بود که در آن تلاش داشت تا همزمان نظر راست افراطی و چپگرایان را تا حدی به دست آورد اما موفق نشد و نقشه او نتیجه معکوس داشت. منتقدان چپگرا معتقدند که لایحه می‌تواند در جهت تسهیل اخراج مهاجران و سخت شدن شرایط پناهندگی قرار بگیرد و منتقدان راستگرای لایحه نیز اقدامات ضد مهاجرتی در لایحه را ناکافی می‌دانند. طبق این لایحه شرایط برای کارگران ماهری که از حداقل سطح زبان برخوردار باشند شرایط گرفتن اقامت تسهیل خواهد شد اما از طرفی شرایط شناسایی و اخراج آنها با اقداماتی مثل انگشت نگاری اجباری آنها راحت‌تر خواهد بود. در هفته‌های گذشته صدها نفر از مهاجران غیرقانونی در شهرهای فرانسه بر علیه این قوانین دست به تظاهرات زدند.

وضعیت فعلی تناقضات زیادی را برای کشور فرانسه که ادعای لیبرالیسم دارد ایجاد کرده است و این تناقضات با بیانیه کیلیان امباپه نیز حل نخواهد شد و در آینده نزدیک به احتمال زیاد شاهد افزایش خشونت‌ها و شورش‌ها بر علیه دولت فرانسه باشیم. آن چیزی که می‌توان در مورد آن مطمئن بود این است که فرانسه، این باغ زیبا و رمانتیک اروپا در آتش تبعیض و نژادپرستی گرفتار شده است.