بیگ‌دیتا، کرونا و نقض حریم خصوصی
شیوع کرونا باعث شده توجهات نسبت به نقش بیگ دیتا در رهگیری و رصد حرکت ویروس با هدف جلوگیری از انتشار آن جلب شود. اما این پتانسیل بیگ دیتا نباید آسیب‌ها و اشکالات آن را بر استفاده‌های آن اولویت بخشد.
نسیم آنلاین : آموس تاه، کارشناس ارشد هوش مصنوعی در دیده‌بان حقوق بشر در مقاله‌ای در وب‌سایت « وایرد » نوشت: شیوع کرونا باعث جلب توجهات نسبت به نقش بیگ دیتا در رهگیری و رصد حرکت ویروس با هدف جلوگیری از انتشار آن شده است. اما پتانسیل بیگ دیتا نباید موجب چشم پوشی به آسیب‌ها و اشکالات آن شود.
شرکت‌ها و کشورها در سراسر جهان از اطلاعات مکانی کاربران اینترنت استفاده می‌کنند تا بفهمند ویروس چگونه منتشر می‌شود. آیا فاصله‌گذاری اجتماعی رعایت می‌شود یا خیر؟ غیر از رصد افراد خاص، دیتا کمک می‌کند تا الگوهای حرکت جمعیت در طول دوران شیوع کرونا ارزیابی و بررسی شود. گوگل براساس داده‌های گوگل‌مپ، گزارش‌های تجمع افراد منتشر می‌کند و فیس‌بوک هم با سر هم کردن اطلاعات و آمار، الگوهایی از حرکت جمعیت ارائه می‌کند تا انتشار ویروس را پیش‌بینی کند. اگرچه این دست گزارش‌ها و تجمعات، جذاب به نظر می‌رسد، اما شرکت‌ها و کشورها باید به این پرسش جواب دهند که آیا این تلاش‌ها به بهداشت عمومی وعده داده شده می‌انجامد یا دست آنها را برای زیر پا گذاشتن حقوق و آزادی‌های فردی شهروندان که اکنون در وضعیت آسیب‌پذیری قرار دارند، باز می‌گذارد؟
استفاده از بیگ دیتا در دوران شیوع ابولا در آفریقا در سال‌های 2014 تا 2016 نکات هشدارآمیزی به ما یادآوری می‌کند. در طول این شیوع، اپیدمیولوژیست‌های محاسباتی دانشگاه هاروارد تعداد تماس‌های تلفنی در کشورهای درگیر را برای پیشگیری از شیوع کرونا و کمک به مقامات بهداشت و درمان آفریقا دریافت و رهگیری کردند. اگرچه این اقدام بر یک فرض نادرست استوار شده بود که رفت و آمد شیوع را تشدید می‌کند، در حالی که در واقع تماس با فرد بیمار و به ویژه انتقال از طریق جنازه دلیل اصلی شیوع بود. علاوه بر این، این تحقیقات در مفید بودن استخراج الگوهای رفتاری براساس تعداد تماس و شیوع تردید ایجاد کرد. چرا که دارندگان تلفن‌های همراه معمولاً چند خط مختلف برای امور کاری، شخصی و غیره دارند.
این محاسبه غلط، یک اشکال جدی‌تر را نشان می‌دهد: بیگ دیتا ممکن است واقعیت‌های پیچیده اجتماعی را بر تحلیلگران مشتبه کند و عواقب خطرناکی برای سلامت و حقوق بشر به بار آورد. برای نمونه، نرخ پایین‌تر استفاده سالمندان و ساکنان مناطق روستایی از شبکه‌های اجتماعی و به طور کلی تلفن‌های هوشمند در آمریکا ممکن است استخراج الگوهای رفتاری مردم برای فهم نحوه انتشار ویروس و چگونگی انتقال از طریق رفت و آمد را دچار اختلال کند. عوامل محیطی که دقت اطلاعات مکانی کاربران را پایین می‌آورند، مانند ساختمان‌های مرتفع نیز تحلیل برآمده از اطلاعات را تضعیف می‌سازند. در نتیجه باید گفت نقاط ضعف بیگ دیتا ممکن است مقامات بهداشت و درمان را منحرف کند و از روش‌های عینی مانند آزمایشات گسترده منصرف سازد. ضمن آنکه ممکن است به محدودیت‌های شدیدی منجر شود و حقوق افراد را نقض کند. همچنان که در اسرائیل، اشکالات سیستم رهگیری افراد بر اساس دیتای مکانی آنان باعث شده شکایات علیه این برنامه اوج بگیرد.
به رغم اینکه پتانسیل بیگ دیتا برای کمک به مهار ویروس کرونا با اما و اگرهای زیادی روبروست، خطرات و آسیب‌های آن برای حریم خصوصی و آزادی‌های فردی قطعی است. دولت‌ها و شرکت‌ها معمولاً تعهد می‌کنند از این داده‌ها سوءاستفاده‌ای صورت نگیرد اما مطالعات متعدد نشان می‌دهد در عمل چنین اتفاقی نمی‌افتد. به ویژه که داده‌های مکان‌محور می‌تواند با اطلاعات و آمار دیگر ترکیب شود و در نتیجه یک نمایه کلی از فعالیت‌های یک شخص، گروه یا انجمن ترسیم کند.
گوگل و فیس‌بوک مدعی‌اند آنان تنها الگوهای کلی رفتار مردم را منتشر می‌کنند و به جزئیات اطلاعات مکانی کار ندارند اما یک بررسی تاریخی کوتاه نشان می‌دهد الگوهای به اشتراک گذاری داده‌ها نه شفافیتی دارند و نه ضمانتی. در نتیجه بهتر است برای حفظ حریم خصوصی کاربران، استانداردها و دستورالعمل‌های سخت‌تری در دسترسی به این داده‌ها وضع شود. دسترسی به دیتا با هدف کمک به سلامت و بهداشت عمومی مجوزی برای انجام آزمایشاتی که حریم خصوصی و آزادی فردی انسان را به شکل خطرناکی هدف می‌گیرد، نیست.
