عملیات‌های اطلاعاتی اعراب به روایت دانشگاه جورج تاون
کمپین‌های تولید اخبار فیک و گمراه‌کننده عربی چگونه فعالیت می‌کنند؟
عملیات‌های اطلاعاتی اکنون در منطقه خلیج فارس به یک تجارت بزرگ تبدیل شده است. سعودی‌ها و دیگر کشورهای عربی برای جمع‌آوری اطلاعات افراد و دولت‌ها و انجام عملیات‌های اطلاعاتی مانند تولید فیک‌نیوز با هدف گمراه‌سازی افکار عمومی به این تجارت روی آورده‌اند.
نسیم انلاین: عملیات‌های اطلاعاتی اکنون در منطقه خلیج فارس به یک تجارت بزرگ تبدیل شده است. سعودی‌ها و دیگر کشورهای عربی برای جمع‌آوری اطلاعات افراد و دولت‌ها و انجام عملیات‌های اطلاعاتی مانند تولید فیک‌نیوز با هدف گمراه‌سازی افکار عمومی به این تجارت روی آورده‌اند.
چهارشنبه هفته پیش مقامات امنیتی و مدیران قضایی ایالات متحده اعلام کردند ایران و روسیه به اطلاعات رأی‌دهندگان آمریکایی دست یافته‌اند و ایران، در یک عملیات اطلاعاتی دموکرات‌ها را مورد هدف قرار داده است. براساس اظهار این مقامات، ایرانی‌ها خود را در قالب گروه «پرود بویز» ( Proud Boys ) که یک گروه مرتبط با سفیدپوستان افراطی طرفدار ترامپ است، جا زده‌اند و ایمیل‌های تهدیدآمیزی به دموکرات‌ها فرستاده و از آنان خواسته‌اند به ترامپ رأی بدهند.
هفته پیش نیز ایالات متحده آمریکا شش روس را به مجموعه‌ای از حملات سایبری مخرب از جمله حمله به شبکه برق اکراین و هک و نشر ایمیل‌های مشاوران امانول ماکرون در مبارزات انتخاباتی سال 2017 متهم کرد. هر شش نفر از اعضای اداره اطلاعات نظامی ستاد کل نیروهای مسلح روسیه هستند که در ماجرای نفوذ سایبری سال 2016 نیز نقش داشت.
دموکراسی در همه جای جهان در تهدید است
انتشار چنین اخباری و اخبار مشابهی در آینده به هیچ وجه جای تعجب ندارد. مقامات آمریکایی سعی کرده‌اند این موضوع را برجسته کنند که روس‌ها همچنان از ترفندهای قدیمی‌شان برای نفوذ سایبری استفاده می‌کنند و از ابتدای شیوع ویروس کرونا سرعت خود را بیشتر کرده‌اند. اکنون نیز تحلیلگران آمریکایی که کمپین‌های تولید اطلاعات گمراه‌کننده را دنبال می‌کنند، تصریح می‌کنند چین با توجه به همه‌گیری کووید-19 شکل کار خود را تغییر داده و در تلاش است مانند روسیه رفتار کند. اگرچه هنوز جزئیات عملیات ایرانی‌ها در نفوذ اطلاعاتی در قالب «پرود بویز» آشکار نیست و عملیات‌های ایرانی‌ها به اندازه روس‌ها پیچیده نیست، اما نشان می‌دهد اهمیت عملیات‌های اطلاعاتی روز به روز در حال افزایش است.
کارشناسان سیاست خارجی، تحلیلگران امنیتی، چهره‌های رسانه‌ای و مقامات دولتی به درستی به روش‌هایی که ایران، روسیه و چین اطلاعات نادرست و اطلاعات گمراه‌کننده تولید و منتشر می‌کنند و سبب آشفتگی و ضعف در دموکراسی می‌شوند، اشاره دارند. این یک تهدید برای دموکراسی است. اما نباید از یاد برد که این کشورها و بازیگران وابسته‌شان تنها دولت‌ها و نیروهایی نیستند که عملیات‌های اطلاعاتی تعریف و اجرا می‌کنند. ممکن است همه عملیات‌ها برای تخریب و تهدید دموکراسی آمریکا تعریف و اجرا نشده باشند اما این دلیل نمی‌شود که در نوع خود خطرناک نباشند. گزارش جدید مؤسسه مطالعات دیپلماسی دانشگاه جورج تاون به این موضوع می‌پردازد.
امارات در حال تبدیل به یک بازیگر شرور سایبری
در می 2017، شرکت دولتی رسانه‌ای قطر ( QNA ) گزارش داد امیر تمیم بن حمد آل ثانی، در یک سخنرانی «حماس، حزب‌الله لبنان و اخوان‌المسلمین» را ستایش کرده است. حتی متن سخنرانی حمد در شبکه‌های اجتماعی QNA نیز بازتاب یافت. این خبر بسیار بزرگی بود، چون متحدان قطر در شورای همکاری خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی به شدت با گروه‌های اسلامی مانند اخوان‌المسلمین و حزب‌الله مخالف بودند و به ویژه با ایران ضدیت داشتند. اما در حقیقت حمد هرگز چنین سخنانی نگفته بود. در واقع نیروهای سایبری اماراتی وب‌سایت شرکت دولتی رسانه‌ای قطر را هک کرده بودند تا این سخنرانی را روی وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی این شرکت ارسال کنند. همین «ناواقعه» مهم‌ترین دلیل محاصره اقتصادی امارات و هفت کشور دیگر شد تا به گفته وزیر خارجه عربستان «قطر را گوشه رینگ بفرستند».
تقلید از الگوی اسرائیلی در راه‌اندازی شرکت سایبری
عملیات‌های اطلاعاتی اکنون در منطقه خلیج فارس به یک تجارت بزرگ تبدیل شده است. سعودی‌ها و دیگر کشورهای عربی تاکنون از یک شرکت اسرائیلی به نام گروه ان.اس.او ( NSO Group ) که همچون یک تفنگ اجاره‌ای فراتر از خاورمیانه عمل می‌کند، برای جمع‌آوری اطلاعات افراد و دولت‌ها و انجام عملیات‌های اطلاعاتی استفاده می‌کردند. اما اکنون کشورهای حاشیه خلیج فارس به دنبال تأسیس شرکت‌های خود هستند مانند دارک‌متر ( DarkMatter ) در امارات.
در ژوئن 2019، یک شرکت بازاریابی دیجیتال ناشناس در قاهره لشکری از نیروهای سایبری را با هدف تحسین ارتش سودان روانه فضای مجازی کرد. این کار بخشی از یک اقدام هماهنگ برای ترویج اصول استبداد در منطقه بود. یک شرکت مصری به نام «امواج نو» این کمپین را اجرا کرد و فیس‌بوک در اگوست 2019 حساب‌های این شرکت را همراه با حساب‌های یک شرکت اماراتی به همین نام مسدود ساخت. نیویورک‌تایمز همان زمان گزارش داد این دو شرکت در یک کار مشترک با استفاده از پول، فریب و حساب‌های فیک توانسته‌اند در فیس‌بوک، 14 میلیون فالوئر و در اینستاگرام هزاران حساب بیشتر از این عدد جذب کنند.
اوایل سال 2020، رویترز گزارش داد در حال بررسی نقش گروه اسرائیلی ان.اس.او در هک حساب‌ها و ایمیل‌های آمریکایی‌ها و جمع‌آوری اطلاعات دولت‌هاست. ممکن است ان.اس.او نرم‌افزاری که گوشی جف بزوس، مالک آمازون و واشنگتن‌پست را هک کرد و به قتل جمال خاشقچی انجامید، فراهم کرده باشد.
براساس گزارش دیلی‌بیست، اخیراً در یک کمپین تبلیغاتی با تأمین مالی اماراتی‌ها که رسانه‌های محافظه‌کار آمریکایی اجرا کردند، امارات متحده عربی مورد تحسین و تمجید قرار گرفت و خط فشار بر قطر، ترکیه، ایران و نهادهای نیابتی آن در عراق و لبنان ترویج و تقویت شد. در این کمپین، نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا، افراد فیکی با آواتارهای غیرمعتبر و پروفایل‌های ناشناس توئیتری و لینکدینی بودند که موضع امارات را در مسائل امنیتی منطقه ستایش می‌کردند.
تبعات و پیامدهای گسترش فیک‌نیوز
ایالات متحده باید بخشی از سیاست‌ها و ارتباطاتش در منطقه خلیج فارس را بازطراحی و بازتنظیم کند و در این بازنگری باید به صورت جدی با بازیگران مستبد منطقه در مورد انتشار بی‌رویه اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده گفتگو کند. اگرچه ما هیچ شواهد قابل اتکایی مبنی بر دخالت کشورهای عربی خلیج فارس، اسرائیل و شرکت‌های وابسته به آنها در انتخابات آمریکا مانند آنچه ایران، روسیه و چین انجام می‌دهند، نیافتیم اما عملیات‌های اطلاعاتی آنان آسیب‌زاست.
اولاً انتشار اخبار نادرست و اطلاعات گمراه‌کننده، چشمه حقیقت را گل‌آلود می‌کند و تشخیص اینکه چه چیزی واقعی است و چه چیزی نه، برای مردم دشوارتر می‌شود و سبب می‌شود مردم گمان کنند هیچ چیز، واقعی نیست یا حقیقت، «قابل شناخت» نیست. در نتیجه بدبینی و بی‌علاقگی و بی‌میلی به رخدادها تشدید می‌شود و مشارکت جامعه مدنی کاهش می‌یابد. ثانیاً ظهور صنعت اطلاعات گمراه‌کننده که توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس و با تمرکز بر ایران و نهادهای نیابتی آن رشد کرده، یک خطر بالقوه برای وضعیت سیاسی قابل احتراق منطقه است و تنش را صرف نظر از درستی یا نادرستی اطلاعات افزایش می‌دهد.
علاقمندان به دموکراسی باید در ردیابی، پاسخگویی و افشاگری دست‌های پشت پرده هماهنگی و برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشند. اشتراک‌گذاری روش‌ها، هماهنگی اطلاعاتی در صورت امکان و نهادسازی برای مقابله مستحکم با چنین تلاش‌هایی، از توصیه‌هایی است که باید بدان فکر کرد. فشار بر دولت‌های متحد آمریکا در منطقه و جرم‌انگاری شرکت‌ها یا بانک‌های پشتیبان دولت‌هایی که به تولید اخبار فیک علاقه دارند، گام‌های بعدی است.
