تعویق، لغو یا برگزاری؟

نسیم آنلاین ؛ مهدی مقدسی: پس از تعویق چندباره برگزاری کنکورهای سراسری سال 99 با توجه به شیوع بیش از پیش بیماری کرونا و افزایش بی­سابقه مرگ و میر در کشور، با نزدیک­شدن موعد برگزاری این آزمونها زمزمه­های دوباره­ای مبنی بر تعویق یا لغو کلی آزمون­های سراسری شنیده می­شود. زمزمه­هایی که مبتنی بر نگرانی های بر حقِ ناشی از شیوع بیماری در میان داوطلبان است و هر کدام حامیان و مخالفانی دارد.

از یک سو برخی در پی برگزاری کنکورها در هر شرایطی و هر حالتی، بدون در نظر گرفتن عواقب آن هستند. در صدر این دسته همچنان که همواره از آن یاد می شود «مافیای کنکور» است که در دو دهه گذشته نامی آشنا در میان ایرانیان هستند و هیچگاه هم مورد مبارزه و مقابله جدی قرار نگرفته­اند. از دهه هشتاد تا کنون هر ساله وعده­های حذف کنکور شنیده می شود.

از سوی دیگر، برخی به دنبال تعویق یا لغو کامل کنکورهای سراسری با هر شرایطی هستند. غلامی، وزیر علوم در مورد لیدرهای این دسته گفت: «بررسی‌های ما نشان می‌دهد برخی افراد که این موضوع را مطرح می کنند اصلاً داوطلب کنکور نیستند». غلامی در جای دیگری با اشاره به اینکه برخی ممکن است بخواهند شرایط را به هم بریزند، بیان داشت: «فردی اصلا داوطلب کنکور نیست و به دلایل اهداف و برنامه های خود اصلا نمی­خواهد در کشور ما آزمونی برگزار شود، باید مراقب اینگونه افراد باشیم». واکنش­های این دسته به هر نوع پیشنهادی برای برگزاری کنکورها نشان­دهنده نوع مواجهه آنها با موضوع است. روز گذشته پس از پخش سخنان وزیر بهداشت خطاب به زالی، رئیس ستاد مبارزه با کرونای تهران، مبنی بر بررسی امکان برگزاری آزمون در فضای باز یا در شب یا در زمین چمن، کانال گرداننده کمپینهای دانشجوییِ لغو کنکور با دلایلی چون «وجود پشه در فضای باز موجب عدم تمرکز داوطلبان می­شود» یا «شب ها به دلیل ترافیک امکان مبتلا شدن داوطلب در مسیر وجود دارد» یا «زمین چمن شهرستانها کوچک است» به استقبال این سخنان رفت.

اما به واقع با این آزمون­ها چه می­توان کرد؟ آنچه امروز در اولین واکنش به ذهن خطور می­کند، تعویق مجدد آزمون­هاست. اما آیا بر فرض که سال تحصیلی را هم با چند ماه تاخیر آغاز کردیم، از کجا معلوم که بتوان در چند ماه آتی کنکور را برگزار کرد؟ مگر نه گفته می­شود که کرونا حداقل دوازده ماه دیگر مهمان ماست؟

لغو آزمون و جایگزینی سابقه تحصیلی به جای برگزاری کنکور نیز جفا در حق دانشجویان شهرستانی و دانشگاه­های ضعیف است. بررسی نتایج آزمون­های دکتری در دانشگاه­های برجسته کشور کار دشواری نیست. یکی از انتقادات داوطلبان شهرستانی به کنکور دکتری که با تاثیر قابل توجه نمره مصاحبه در قبولی نهایی دانشجویان همراه است، این امر می­باشد که اعضای هیئت داوری در دانشگاه­های برجسته تنها دانشجویان درس­خوانده همان دانشگاه­ها را با نمره خوب بدرقه میکنند و از این رو اکثر قبولی­ها از دانشجویان همان دانشگاه­هاست. با تسریِ ساز و کار سابقه تحصیلی به آزمون کارشناسی ارشد، در حقیقت امکان تحرک برای دانشجویی که با انگیزه طی چند ماه یا سال گذشته برای شرکت در آزمون آتی تلاش کرده­اند از بین می­رود. دانشجویانی که اتفاقا معدود داوطلبان جدی آزمون­ها را تشکیل می­دهند و بر خلاف اکثریت داوطلبان که در هر شرایطی تعویق آزمون را راهی برای برطرف­کردن اهمال خود می­بینند، به جد خواستار برگزاری آنها در موعد مقررند. تجربه نیز نشان داده است که در حوزه­های امتحانی اکثریت قریب به اتفاق داوطلبان پس از گذشت سی دقیقه پاسخنامه را تحویل داده و از حوزه برگزاری آزمون خارج می­شوند.

با همه این شرایط و با درنظر گرفتن حق این داوطلبان و نیز شیوع بیماری کرونا، به نظر می­رسد برگزاری آزمون کارشناسی ارشد به گونه­ای دیگر و با پیشنهادی که در ادامه می­آید، حتما شدنی است. آزمونهای دکترا و کارشناسی ارشد، در تعداد اندکی از شهرستانهای هر استان برگزار می­شود. حال اگر در همه شهرستانها برگزار شود، از تجمع داوطلبین جلوگیری نخواهد شد؟ در عین حال اگر آزمون کارشناسی ارشد نه در دو روز بلکه در ده تا بیست روز برگزار شود، باز هم از این تراکم کمتر می­شود. می­توان هر روز آزمون کارشناسی ارشد را در سه زمان اخذ کرد؛ به طوریکه هر زمان فقط آزمون یک رشته در سراسر کشور برگزار شود. به طور مثال در ساعت 15 سوم مرداد فقط آزمون گروه علوم اجتماعی در سراسر کشور و در همه شهرستانها برگزار شود. اینگونه هر رشته ساعت مشخص داشته و تراکم افراد حاضر در حوزه های برگزاری آزمون به شدت کاهش می­یابد؛ به­طوری­ که حتی در برخی شهرستانها و برخی رشته­ها داوطلبین به اندازه انگشتان دو دست نخواهند شد. در عین حال می­توان بر اساس خوداظهاری داوطلبان، افراد دارای بیماری زمینه­ای را نیز شناسایی کرد و آزمون را در مکانی مناسب با مراقبت­های خاص در هر شهرستان برای آنها برگزار نمود.

اینگونه می­توان با برگزاری آزمون، هم عدالت آموزشی را رعایت کرد و به تلاش­های داوطلبینی که در ماه­های گذشته این آزمون را هدفگذاری کرده­اند پاسخ گفت و هم از اضطراب داوطلبین در قبال بیماری کاست.