چگونه شهروندان میتوانند به رونق تولید کمک کنند؟
۴ بسته پیشنهادی به گروههای مردمی در جهت «رونق تولید»
رونق تولید ابعاد مختلفی دارد که در این سالها زیاد از آن گفتهشده است، مهم کاری است که از مجموعههای مردمی، دانشجویی، ائمه جمعه و جماعات و روحانیت و طلاب، فعالان جبهه فرهنگی انقلاب و... انتظار است؛ آنهم صرفاً تکرار توصیه رهبری در ضرورت رونق تولید، تبلیغ خرید کالای داخلی یا راهاندازی مرغداری و... در مناطق محروم نیست.
محمدصادق شهبازی: رونق تولید ابعاد مختلفی دارد که در این سالها زیاد از آن گفتهشده است، مهم کاری است که از مجموعههای مردمی، دانشجویی، ائمه جمعه و جماعات و روحانیت و طلاب، فعالان جبهه فرهنگی انقلاب و... انتظار است؛ آنهم صرفاً تکرار توصیه رهبری در ضرورت رونق تولید، تبلیغ خرید کالای داخلی یا راهاندازی مرغداری و... در مناطق محروم نیست.
البته درزمینهٔ رونق تولید، رویارویی جدی نگرش اسلامی-انقلابی با اقتصاد نئوکلاسیک و تکنوکراتها و بروکراتها وجود دارد؛ آنها به نام حمایت از تولید و حتی بعضاً اقتصاد مقاومتی از کوچک کردن دولت، سپردن همهچیز به بخش خصوصی، تنشزدایی با دنیا، گره زدن مسائل به خارج، مقرراتزدایی، محوریت بازار و... سخن میگویند؛ سیاستهایی که در این سالها بهویژه در مورد خصوصیسازیهای بیضابطه وضعیت را بدتر کرده است، اگر مسبب اصلی مشکلات نباشد و باید با آن سیاستها و رویکردها مقابله کرد.
۱- تأمین مالی تولیداز مهمترین علل به گل نشستن مجموعههای تولیدی کشور، تأمین مالی تولید است. در سالهای اخیر، منابع بانکها اکثراً از تولید دریغ شده و بازار سرمایه (بورس) هم نتوانسته به پشتوانه واقعی تولید تبدیل شود. سیاستهای انقباضی دولت نیز بر این آشفتگی افزوده است و نئولیبرالها و جریان رایج اقتصاد هم علیه اجبار بانکها به تأمین مالی تولید سخنپراکنی کردهاند.
باید از بانکها، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در سطح ملی و منطقهای نسبت به میزان، نحوه و شرایط ارائه تسهیلات به تولیدکنندگان پرسید و صدالبته در برابر شرکت داری و دلالی بانکها معترض شد و شفافیت تسهیلات اعطایی بانکها در سطح کلان و ابربدهکاران بانکی را مطالبه کرد.
از سوی دیگر، قریب به دو هزار هزار میلیارد تومان نقدینگی سرگردان دست مردم، بهعلت نبود جذابیت کافی برای تولید در برابر جذابیتهای زیاد بخش غیرمولد اقتصاد راهی مواردی نظیر زمین، مسکن، سکه و دلار شده است.
از یکسو باید مطالبه کرد دولت با اعطای ضمانتها، معافیتها، حمایتها و فرصتهایی به سرمایهگذاری مردم یا حمایت از مجموعههای اقتصادی مورد اعتماد مردم راه را برای مهار این نقدینگی باز کند.
از سویی باید سازوکارهای محدودکننده بخش غیرمولد اقتصاد را مطالبه کرد، نظیر مالیات گرفتن از دلالی (نظیر مالیات بر عایدی سرمایه CGT) یا اجرای کاداستر و از سوی دیگر کاهش هزینهٔ فعالیتهای تولیدی مثل کاهش مالیات فعالیتهای تولیدی را پیگیری کرد.
الگوهای جایگزین بهویژه الگوهای مردممحور در تأمین مالی تولید قابلپیگیری است؛ نظیر دادن امتیازهای تسهیلات قرضالحسنه در بعضی بانکها و مؤسسات مالی به تولید وجود دارد.
بسیاری از این الگوها احتیاج به نهادهای حکومتی ندارد و در سطح ملی و منطقهای از طریق خود مردم یا نهادهایی نظیر مسجد و صندوقهای قرضالحسنه و مؤسسات فرهنگی و اجتماعی برای صنایع متوسط و کوچک قابل انجام است.
بسیاری از این نهادها علاوه بر جمعکردن سرمایههای مردم از امکاناتی نظیر مکان، اعتبار نام و محیط و... برخوردارند که میتواند بهویژه برای کسبوکارهای کوچک و نو زمینه مساعد فراهم کند.
در مورد کارخانهها و بنگاههای اقتصادی بهگلنشسته با خصوصیسازیهای بیضابطه نیز قطعاً مشارکت کارگران در اداره این شرکتها یکی از راهحلهاست
۲- مقابله با وارداتمحوری، قاچاق و نسخههای کنوانسیونها و سازمانهای بینالمللی:یکی از کارهای مهم، بازگشت جدی محدودیتها برای واردات کالاهایی است که نمونه داخلی باکیفیت نسبی دارد. بازگشت مهر تولید داخل و ممنوعیت این کالاها ازجمله کارهای ضروری است. در این میان پیگیری موردی واردات اصلی و در حجم بالای کشور، اولویت دوچندان دارد.
ایجاد محدودیت نیز در این زمینه مهم است، نظیر اخذ مالیاتهای بالا از واردات، توزیع، خرید و مصرف کالاهای خارجی.
کمپین ملی مبارزه با واردات و مصرف کالاهای دارای تولید داخلی مشابه ضروری است که بیش از همه باید عملکرد نهادها و مسئولین زیر ذرهبین قرار بگیرد.
همچنین باید در جایگزینی کشورهای متخاصم بهویژه اروپا در مبدأ واردات کشور تجدیدنظرهای جدی صورت بگیرد.
یک ضلع جدی این محدودیت، پیگیری اعمال ممنوعیت بر تبلیغات کالاهای خارجی مثل اجرایی شدن مصوبهٔ شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی در این زمینه و پیگیری تصویب قوانین مرتبط با این ابلاغ در مجلس شورای اسلامی و سایر نهادهای کشور بهویژه با تأکید بر عملکرد صداوسیما و شهرداریها و مجموعههای ورزشی است. از تبلیغات خارجی در انواع کسبوکارها نظیر فضای مجازی نیز میتوان مالیاتهای قابلتوجه گرفت.
ضمن تأیید اقدامات خوبی نظیر مکانیزه و کامپیوتری و دارای اسکن ایکسری کردن گمرکها، پیگیری و احیا و تقویت طرحهایی نظیر شبنم، برچسب اصالت و سلامت و تسری آنها به حوزههای مختلف ضروری است. نهادهایی نظیر ستاد قاچاق کالا و ارز نیز در طول این سالها از مطالبهگری برکنار ماندهاند که باید موردتوجه قرار گیرند.
از همه مهمتر باید با محوریت یافتن ذینفعان واردات یعنی وارداتچیها و خامفروشان و مشخصاً اتاق بازرگانی در سیاستگذاریهای اقتصادی کشور و سخن گفتن آنان به نام بخش خصوصی، بهعنوان امالمصائب پا نگرفتن تولید در کشور مبارزه کرد.
از سوی دیگر باید با کنوانسیونها و تعاملات بهخطر اندازنده تولید نظیر کنوانسیون پاریس، سازمان تجارت جهانی، پذیرش کپیرایت بینالمللی، منارید و ترسیب کربن و... ایستاد.
۳- رفع موانع تولید و تسهیل تولیدپیگیری اصلاح قوانین مانع راهاندازی یا تداوم کسبوکار ضمن حفظ نظارت دولت (فرایند و قوانین و انبوه مجوزهای لازم برای راهاندازی کسبوکار احتیاج به تسهیل دارد، اما این نباید چنانکه نئولیبرالها دنبال میکنند به کاهش نظارت دولت بینجامد.)
بعضی قوانین در قانون یا اجرا نیز کشور را با بحران مواجه کردهاند، نظیر فرآیند خصوصیسازی افسارگسیخته که احتیاج به مطالبه جدی برای تغییر و اصلاح دارند.
مطالبه شفافیت اطلاعاتی و ارائه عمومی و بدون تبعیض آمار و ارقام موردنیاز صنعتگران و معرفی منظم فرصتهای سرمایهگذاری کشور و اعلام پیشاپیش نیازهای دستگاههای مدیریتی (بهگونهای که بخش خصوصی فرصت کافی برای تولید آن را داشته باشد) از کارهای مهم است.
بعضی صنایع احتیاج به احیای زیرساختهای تولید (نظیر احیای مراتع برای دامداری) و رفع محدودیتها (نظیر محدودیتهای اعمالی منابع طبیعی برای استفاده دامها از مراتع) دارند.
تقویت ترانزیت کالا از کشور با ایجاد زیرساختهای حملونقلی لازم و مشخصاً بهبود بهرهوری و احداث خطوط ریلی جدید برای تکمیل کریدور ترانزیتی شرق-غرب و شمال-جنوب ضرورت دارد.
مطالبه از دولت و نهادهای دولتی غیرعمومی برای ورود به پروژههای بزرگ در حوزههای پیشران اقتصادی نظیر مسکن بشوند و به حرکت درآوردن لوکوموتیوهای تولید در کشور هم جزو اولویتهاست.
مناطق مختلف کشور، ظرفیتهای متفاوت، جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، طبیعی، فرهنگی و... دارند که اولویتهای متفاوتی از فعالیت تولیدی را در این مناطق ایجاد میکند، مجموعههای مردمی در برجسته کردن اولویتها و تغییر نگاه تهرانزده و مرکزگرا در این زمینه میتوانند نقش مؤثر ایفا کنند. به ویژه برای اولویت کشاورزی و ایجاد صنایع تبدیلی در مناطق.
پیگیری گسترش مهارتآموزی و ارائه آموزشهای لازم راهاندازی و رشد کسبوکار و توسعهٔ مهارتها از طریق توسعهٔ هنرستانهای فنی و صنعتی و دانشگاههای علمیکاربردی و آموزشکدههای فنیحرفهای و افزودن کارورزی و تجربیات عملی به دورههای رسمی دانشجویی و دانشآموزی مهم هست.
همچنین میتوان کانونهای مشاوره به تولیدکنندگان بالفعل و بالقوه در سطح ملی و منطقهای راهاندازی کرد و با استفاده از اساتید دانشگاه، فعالان موفق تولید، نیروهای قدیمی جهاد و... به مشاور به تولیدکنندگان پرداخت.
۴- معرفی و تقدیر از کالا و تولید و توزیع و خریدمیتوان در سطح ملی و منطقهای تولیدکنندگان و توزیعکنندگانی که کالای باکیفیت و ایرانی تولید و توزیع میکنند تقدیر کرد، یا حتی جشنواره و نشان تولید ملی به آنان داد. کیفیت، قیمت، زیبایی، خدمات پس از فروش و... میتواند محور این سنجش باشد. در مورد توزیعکنندگان خوب، میتوان با نشانی میزان توزیع کالای ایرانی را ارائه داد، یا ارائه راهنمایی و انتخاب و قیمت نامتأثر از قیمت دلار و... را محور قرارداد. حتی میتوان از طریق نرمافزارهای موبایلی در لحظه امکان سنجش یا حتی نظرگیری از مردم را فراهم کرد.
پیگیری تقدیر از تولیدکنندگان یا آدمهای خلاق خوب یا کارگران جدی و ماهر و سایر پرسنل تولید هر منطقه از طرف نهادهای رسمی، امامان جمعه و جماعت، دانشگاهها و….
از کارهای خوب راه افتادن گروههای مردمی برای رتبهبندی و تقدیر از خانوادههایی است که مصرف ایرانی دارند. حتی میتوان نشان و لوح و درصد میزان ایرانی بودن را ارائه کرد. این نشان میتواند بهعنوان نمادهای تولید ملی مثل شرکت اسلامیه علمای اصفهان نظیر حاجآقا نورالله باشد.