حاشیهای اقتصادی بر بگم بگمهای روحانی در یزد
سخنی «میلیارد دلاری» با رئیس جمهور
آقای روحانی مسئول ۱۸ میلیارد دلار پول پاشی در بازار ارز و تخصیص ۳۳ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی کیست؟ راستی چه کسی دستور حراج ۶۰ تن طلا را در شب انتخابات سال ۹۶ داد؟
نسیم آنلاین ؛ محمد نجارصادقی: حسن روحانی دیروز پس از نزدیک به شش سال اظهارات غریبی درباره مبارزه با مفاسد دانه درشت اقتصادی مطرح کرد. رئیس جمهور با مطرح کردن چند پرونده اقتصادی از قوه قضاییه خواست در کنار برخورد با فسادهای میلیونی و میلیارد تومانی به سراغ فسادهای میلیارد دلاری هم برود.
بدون در نظر داشتن درست یا غلط بودن ادعاهای روحانی که اغلب آنها هم در محکمه قضا ثابت نشده و مجموع آنها به 7 میلیارد دلار هم نمیرسد ؛ نکته اساسی اینجاست که چرا روحانی درباره موضوعات ثابت شده درباره حیف میل منابع ملی کشور در دوران ریاست جمهوری خود توضیح نمیدهد؟
18 میلیارد دلار ارز مداخلهای کجا رفت؟اولین موضوعی که حسن روحانی باید درباره آن توضیح دهد این است که چگونه رقم مداخله دولت در بازار ارز در سال 96 به رقم 18 میلیارد دلار رسید؟ در حالی که این مداخله در سال 93رقم 1.7 میلیارد دلار، سال 94 رقم 4.7 و در سال 95 رقم 11.7 بوده است.
باید توجه داشت که مداخله در بازار ارز برای کنترل قیمت صورت میگیرد به این صورت که بانک مرکزی در زمان نیاز به روشهای مختلف با مداخله در بازار مانع از افزایش قیمت میشود اما با توجه به حجم مداخله در سال 96 میتوان گفت این اقدام یک رفتار سیاسی برای پایین نگه داشتن قیمت ارز در آستانه انتخابات بوده است.
گفتنی است تزریق ارز مداخلهای در سال 96 برای کنترل قیمتها در بازار آزاد بود و عمده ارز تزریق شده توسط بانک مرکزی به جیب دلالان و واسطهگران رفت. همین انباشت ارز در اختیار سوداگران باعث شد که در سال 97 مدیریت بازار از دست بانک مرکزی به عنوان بزرگترین دارنده و عرضه کننده ارز خارج شود این یعنی شرایطی که دیگر بازیگران غیر رسمی میتوانستند برای بازار تصمیم بگیرند.
بنا بر این چند ملاحظه درباره این مداخله میتوان مطرح کرد:
یک: تزریقهای صورت گرفته تنها توانست در کوتاه مدت روی قیمت ارز تاثیر بگذارد و چند ماه بعد در سال 97 قیمت ارز روند جهشی گرفت. دو: منافع این مداخله به جیب یک عده سودجو رفت که در سال آینده مدیریت بازار به دست گرفتند. سه: مداخله بیمحابا و بدون محدودیت باعث شد که در نهایت در بهار سال 97 ذخایر ارزی کشور نزدیک به صفر شود. چهار: به دلیل نبود شفافیت در نحوه عرضه ارز مداخلهای رانت عجیبی برای صرافیها و توزیع کنندگان مرتبط با بانک مرکزی صورت گرفت که آنها با استفاده از این رانت به ثروتهای کلانی از منابع ملی رسیدند.
جالب اینجاست که حسن روحانی علاقه خاصی دارد که درباره مداخله در بازار ارز در سال 96 صحبت نکند و همواره آن را به گونهای بیان میکند که در قائله ارز 4200 تومانی گم میشود. ارز 4200 تومانی در سال 97 و پس از تصمیم جلسه محرمانه 20 فروردین به وجود آمد و هیچ ارتباطی با تزریق 18 میلیارد دلار در بازار ارز ندارد.
فاجعه ارز 4200 تومانیاما توضیح قائله ارز 4200 تومانی که آقای روحانی در این سخنرانی به آن پرداختند پرده از موضوعات فراوانی بر میدارد. اولا باید توجه داشت که میزان هزینهای که این ارز به کشور وارد کرد طبق آخرین آمار اعلامی بانک مرکزی 33 میلیارد دلار بوده است.
در کنار این باید توجه داشت که ارز 4200 تومانی صرفا برای واردات کالا و ممانعت از افزایش قیمت کالاها به بخشی از وارد کنندگان و تولید کنندگان تعلق گرفت اما به دلیل نبود نظارت به مقصد خود نرسید. در ادامه بخشی از این موارد را مرور میکنیم:
گم شدن یک میلیارد دلار ارز دولتیچندی پیش، رییس کل بانک مرکزی با ارسال نامهای به رییس جمهور از تخلفات گسترده در حوزه واردات کالاهای اساسی خبر داد. در پیوست نامه نام بیست شرکت متخلف که ارز دولتی دریفات نموده و جنسی وارد نکردهاند، ضمیمه شد. رییس جمهور پس از مشاهده این نامه، دستور داد تا وزرای مربوطه پاسخگوی عملکرد خود باشند که هیچ نتیجهای تاکنون حاصل نشده است.
انحراف تخصیص یک میلیارد و سیصد میلیون ارز دلارسعید نمکی، وزیر بهداشت در جمع نمایندگان مجلس گفت: یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار ارز به حوزه تجهیزات پزشکی اختصاص یافته است اما هنوز دقیقا معلوم نیست چه کسی این ارزها را برده و چه چیزی آورده و به چه کسانی داده است .
وی با بیان اینکه در برخی موارد داروهای تاریخ مصرف گذشته با ارز 4200 تومانی وارد شده، گفت: با ۲ میلیون یورو ارز دریافتی به جای استنت قلب، کابل برق وارد شده است. مواردی نیز وجود دارد که با دریافت ارز دولتی، تجهیزات وارد شده و به بخش خصوصی منتقل شده است .
مش قربونعلی و دریافت 320 میلیون دلار ارزپیرمرد کم سوادی که در مدت 5 ماه 320 میلیون دلار ارز 4200 تومانی برای واردات کالاهای اساسی از سیستم بانکی کشور دریافت و بدون وارد کردن کالا آن را در بازار آزاد به فروش رساند.
فرخزاد، تنها در یک روز توانسته بود 14.5 هزار میلیارد تومان را در در نظام بانکی کشور جابهجا کند.
خروج 70 میلیون یورو ارز دولتی از کشورحمیدرضا رنود، نام رییس شبکه 14 نفره فساد ارز دولتی در استان سیستان و بلوچستان بود. رنود، با قاچاق عمده ارز از طریق اخذ حوالههای ارزی به نرخ دولتی و فروش آن در بازار آزاد بیشترین میزان فساد را در این شبکه انجام دادهبود.
خلاءهای متعدد و عدم نظارت دقیق بر روند اجرای سیاست اختصاص ارز 4200 تومانی به واردات کالاهای اساسی بویژه در استان سیستان و بلوچستان باعث بوجود آمدن این باند بزرگ فساد شد. باندی که با استفاده از جعل مدارک و ایجاد شرکتهای صوری توانست بیش از 70 میلیون یورو ارز دولتی را از کشور خارج نماید.
تمام موارد بیان شده تنها گوشهای از فسادهای ارز 4200 تومانی بوده و با گذشت زمان موارد متعدد دیگری هم مطرح میشود اما آنچه میتوان نتیجه گرفت این است که هیچکس مسئولیت فاجعه بر باد رفتن 18 میلیارد دلار ارز مداخلهای و 33 میلیارد دلار دلار 4200 را به گردن نمیگیرد و رئیس جمهوری که باید درباره آنها توضیح دهد فعلا مشغول کارهای دیگر است.