انحصارطلبی قطعهسازان و کاهش عرضه، علت اصلی گرانی خودرو
شرکتهای قطعهساز با انحصار ایجاد شده، عملا صنعت خودروسازی را به گروگان خود درآوردهاند و هر زمانی که اراده کنند با عدم تامین به موقع قطعات، میتوانند التهاب در بازار داخلی خودرو را رقم بزنند.
نسیم آنلاین ؛ حمیدرضا اکبری: در دو ماه اخیر به علت شیوع کرونا رکود در بازار خودرو افزایش یافته بود و حتی در برخی از مدلها قیمت خودرو رو به کاهش بوده است . اما در چند روزه گذشته قیمت خودرو در بازار با شیب نسبتا تندی افزایش یافت. این موضوع موجب افزایش التهاب در بازار خودرو شد که واکنشهای مختلفی از سوی کارشناسان و مسئولین را به همراه داشت. هر چند حسن روحانی افزایش قیمت خودرو را خلاف مصوبه ستاد اقتصادی دولت خوانده و به وزارت صمت دستور کنترل قیمت و برخورد با اقدامات متخلفانه را داده است. اما سعید عمرانی معاون قضایی دادستان کل کشور تفاوت قیمت خودرو بین کارخانه و بازار را ناشی از وجود رانت در بازار خودرو دانسته است. عمرانی معتقد است وجود دلالها، نوع ثبت نام خرید خودرو و دیگر موارد در این بازار باید اصلاح شود .
انحصارطلبی قطعهسازان و التهابآفرینی در بازار
افزایش قیمت خودرو در بازار دلایل مختلفی از جمله بالا رفتن نرخ ارز و هزینههای مواد اولیه را دارد. اما علت اصلی این افزایش قیمت عدم عرضه خودرو توسط خودروسازان است. زیرا در سه ماه گذشته فروشهای فوری خودرو متوقف بوده و تنها فروش یکساله و دو ساله صورت پذیرفته است. خودروسازان در سال 98 افت تولید داشتهاند و بعنوان مثال مجموع تولید ایران خودرو در ده ماه اول سال ۹۸، ۱۲۶ هزار دستگاه بود که نسبت به ده ماهه اول سال ۱۳۹۷ حدود ۲۴.۵درصد کاهش نشان میدهد . همین به هم ریختگی در عرضه و تقاضا موجب شد در بهمن ماه سال گذشته قیمت خودرو افزایش یابد. وزارت صنعت، معدن و تجارت اخیرا آمار تولید خودرو در ایران را منتشر کرد که کاهش تولید خودرو را اثبات میکند . بر اساس این آمار در سال ۹۸ در مجموع ۸۳۱ هزار و ۳۳۴ دستگاه انواع خودرو در ایران تولید شد که در مقایسه با سال ۹۷ افت ۱۳ درصدی نشان میدهد . ایران خودرو سال ۹۸، ۳۷۲ هزار و ۵۹۱ دستگاه خودرو تولید کرد؛ سال ۹۷ میزان تولید این خودروسازی ۴۲۵ هزار و ۸۲۵ دستگاه بوده است.
علی خضریان منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم در صفحه اینستاگرام خود به شرکتهای انحصار طلب در تامین قطعات خودرو و نقش آنها در کاهش عرضه خودرو و التهاب آفرینی در این بازار اشاره کرده و نوشته است؛ طبق گزارش تحقیق و تفحص مجلس در ۲۹ تیر سال ۹۴ از صنایع خودروسازی کشور، شرکتهای «کروز، عظام و صنایع سندان ایرانیان» تامینکننده بیش از ۳۰ درصد قطعات و سیستمهای خودروهای پرتیراژ ایرانی هستند که در ۲۳۰۰ قطعه به صورت تک منبع یا انحصاری تامین این قطعات فعالیت میکنند ! وی معتقد است انحصار ایجاد شده برای این غولهای قطعهساز ضمن اینکه توانسته بسیاری از قطعهسازان خرد را در گذر زمان حذف کند، عملا صنعت خودروسازی کشور را به گروگان این شرکتها درآورده و هر زمانی که اراده کنند با عدم تامین به موقع قطعات، میتوانند التهاب در بازار داخلی خودرو را رقم بزنند .
اخذ مالیات راهکاری برای مقابله با سوداگران بازار خودرو
یکی از راهکارهای موثر در کاهش حاشیه سود خرید و فروش سرمایهای و کاهش انگیزه دلالی در بازار خودرو و جلوگیری از افزایش بی ضابطه قیمت خودرو، استفاده از مالیات بر خرید و فروشهای سرمایهای در بازار است. در حال حاضر در نقل و انتقال خودرو براساس ماده ۴ قانون مالیات بر ارزش افزوده معادل یک درصد ارزش خودرو مالیات دریافت میشود همچنین طبق ماده ۹۳ قانون مالیاتهای مستقیم مشاغل باید مالیات خود را پرداخت کنند که میتوان مشاغل مربوط به خرید و فروش خودرو را نیز به این موضوع افزود. افزایش ضرایب مربوط به این دو سقف مابه تفاوت قیمت بازار و قیمت درب کارخانه میتواند به کاهش سود دلال در بازار خودرو کمک کند .
این موضوع مورد نظر رحمانی وزیر عزل شده صنعت نیز بوده است وی در اینباره گفته است: یکی از راهکارهای پیشنهادی ما برای کنترل حاشیه بازار خودرو، اخذ مالیات از مابه التفاوت قیمت خودرو از درب کارخانه تا بازار آزاد خودرو است.
اصلاح فرمول قیمتگذاری خودرو
قبل از اجرای مالیات بر خرید و فروشهای سرمایهای در بازار خودرو، فرایند قیمتگذاری خودرو باید اصلاح شود. در چند سال گذشته تعیین فرمول قیمتگذاری میان شورای رقابت و سازمان حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان و وزارت صمت، در گردش بوده و هر زمان یک نهاد برای تعیین قیمت خودرو تصمیم میگرفت. این موضوع بیثباتی در نحوه قیمتگذاری را نشان میدهد که خود عاملی در افزایش قیمت در بازار خودرو است. همچنین تا زمانی که فرایند قیمتگذاری اصلاح نشود امکان اجرای روشهای مالیاتی برای کنترل قیمت خودرو وجود ندارد .