انتصاب فرستاده ویژه ترامپ به عراق هم‌زمان با انتخابات؛ واکنش تند جریان صدر

نسیم‌آنلاین: دخالت دولت‌های خارجی، به‌ویژه ایالات متحده، در امور داخلی عراق و تأثیرگذاری بر روندهای سیاسی آن، از جمله انتخابات، همواره موضوعی حساس و بحث‌برانگیز بوده است. این دخالت‌ها اغلب در پوشش "تقویت ثبات"، "مبارزه با فساد" یا "تضمین شراکت استراتژیک" انجام می‌شود، اما از دید بسیاری از گروه‌های داخلی، نوعی نقض حاکمیت ملی است.

 ابعاد دخالت آمریکا در امور عراق

نفوذ آمریکا در عراق ابعاد گوناگونی دارد که فراتر از حضور نظامی محدود است:

• نفوذ سیاسی و دیپلماتیک: آمریکا از طریق سفارت خود در بغداد و نمایندگان ویژه، بر تصمیم‌گیری‌های کلان دولتی، از جمله انتصاب مقامات ارشد و شکل‌گیری ائتلاف‌ها، تأثیر می‌گذارد.

• نفوذ اقتصادی: واشنگتن از اهرم‌های مالی و اقتصادی، به‌ویژه در زمینه نظارت بر ذخایر ارزی عراق (که بخشی از آن در آمریکا نگهداری می‌شود) و روابط بانکی بین‌المللی، برای فشار بر دولت بغداد استفاده می‌کند.

• دخالت در انتخابات: اگرچه آمریکا مستقیماً در رأی‌گیری دخالت نمی‌کند، اما حضور پررنگ فرستادگان ویژه، دیدار با رهبران سیاسی اصلی، و تعیین خطوط قرمز در آستانه انتخابات، به شدت بر فضای رقابت و نتایج احتمالی تأثیر می‌گذارد. هدف این اقدامات اغلب تضمین روی کار آمدن دولتی است که منافع استراتژیک آمریکا را تأمین کند.

 انتصاب مارک ساوایا، فرستاده جدید ترامپ

انتصاب مارک ساوایا به عنوان فرستاده ویژه رئیس‌جمهور (دونالد ترامپ) در امور عراق، آخرین نمونه از تلاش‌های آمریکا برای بازتعریف و تقویت نفوذ خود در این کشور بود.

سوابق مارک ساوایا

انتخاب ساوایا به دلیل پیشینه غیرسیاسی او، جنجال بسیاری به پا کرد:

• تبار عراقی-کلدانی: او متولد عراق و از جامعه مسیحیان کلدانی-آمریکایی در منطقه دیترویت است. این تبار برای ایجاد ارتباط فرهنگی و تسهیل دسترسی به طیف‌های مختلف جامعه عراق به کار گرفته می‌شود.

• پیشینه تجاری: ساوایا یک چهره سیاسی سنتی نیست، بلکه بیشتر به عنوان یک تاجر و کارآفرین شناخته می‌شود. بارزترین سابقه او، مالکیت و مدیریت زنجیره‌ای از فروشگاه‌های محصولات تفننی و دارویی کانابیس (ماری‌جوانا) به نام "Leaf & Bud" در آمریکا است که همین امر انتقادات زیادی را در عراق به دنبال داشت.

• نقش در کارزار ترامپ: ساوایا یکی از بازیگران کلیدی در کارزار انتخاباتی ترامپ در ایالت میشیگان بوده و در جلب آرای جامعه مسلمان-آمریکایی در آنجا نقش داشته است. این انتصاب تا حدودی به عنوان پاداشی برای تلاش‌های او در انتخابات آمریکا تلقی می‌شود.

 مأموریت جدید

ساوایا هدف رسمی مأموریت خود را بر موارد زیر متمرکز کرده است:

• تقویت شراکت استراتژیک و بازسازی اعتماد بین بغداد و واشنگتن.

• حمایت از یک عراقِ کاملاً صاحبِ حاکمیت و دور از مداخلات خارجی.

• تأکید بر لزوم کنترل گروه‌های مسلح خارج از چارچوب دولت (اشاره‌ای غیرمستقیم به گروه‌های تحت حمایت ایران).

 واکنش‌های شخصیت‌های اثرگذار عراق

انتصاب ساوایا و لحن اظهارات او، به‌ویژه در آستانه انتخابات، واکنش‌های تندی را از سوی طیف‌های مختلف سیاسی در عراق به دنبال داشت:

• مقتدی الصدر (رهبر جریان صدر و شخصیت ملی‌گرا):

  • اتهام دخالت و تحمیل: الصدر به شدیدترین شکل ممکن به این انتصاب حمله کرد و آن را نشانه دخالت مستقیم آمریکا دانست.

  • تحمیل خواسته‌ها: او ساوایا را "نماینده ترامپ که برای تحمیل خواسته‌هایش" بر سیاستمداران فاسد آمده است، نامید.

  • توجیه تحریم انتخابات: الصدر از این انتصاب و نفوذ آمریکا استفاده کرد تا تصمیم خود مبنی بر تحریم انتخابات را توجیه کند، با این استدلال که رأی دادن در کنار سیاستمدارانی که تابع فرستاده ترامپ هستند، بی‌معنی است.

• گروه‌های مقاومت:

• اخطار دخالت: این گروه‌ها و چهره‌های وابسته، اظهارات ساوایا (مبنی بر لزوم مهار گروه‌های مسلح) را "اظهارات مداخله‌جویانه" و تلاشی برای حذف بازیگران سیاسی و نظامی قدرتمند در عراق تفسیر کردند.

• تهدید حاکمیت: آن‌ها معتقدند که مأموریت ساوایا نه تنها به معنای کمک به عراق نیست، بلکه تلاش برای کنترل تصمیم‌سازی در بغداد از طریق ابزارهای اقتصادی و سیاسی به جای نیروی نظامی است، که به معنی بازتعریف نفوذ آمریکا در جهت منافع واشنگتن است.

این گزارش نشان می‌دهد که انتصاب مارک ساوایا با سابقه بحث‌برانگیز و در زمان حساس انتخابات، به تشدید جدال میان جناح‌های عراقی بر سر میزان پذیرش نفوذ خارجی در کشور منجر شده است.