نگاهی به چهل دوره مسابقات بین‌المللی قرآن در ایران
چهلمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم تهران هفته گذشته به پایان رسید. نگاهی به آمارهای این چهل دوره جالب توجه خواهد بود.
نسیم‌آنلاین: از همان زمان که اولین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در مالزی آغاز به کار کرد، یعنی سال 1339 شمسی، کشورهای اسلامی دیگر نیز کم‌کم از این ایده استقبال کردند. «فردوسی عبدالرحمن» اولین نخست‌وزیر مالزی بانی برگزاری این مسابقات شد. در دوازده سال ابتدایی برگزاری این مسابقات، قاریان مالزیایی جایزه قرائت را درو کردند. اما در سال 1352 «محمدتقی مروت» اولین ایرانی بود که در این مسابقات مقام اول را کسب کرد. اما از زمان وقوع انقلاب اسلامی در ایران، حضور ایرانیان در این مسابقات کمابیش پررنگ‌تر شد. نکته جالب توجه رکوردشکنی شهید حادثه منا، «محسن حاجی‌حسنی» از ایران در این مسابقات است که با نمره 95.5 بیشترین امتیاز را در میان قاریان این مسابقات کسب کرده بود.
بعد از این مسابقات بود که دیگرکشورهای جهان نیز از این ایده استقبال کردند. عربستان سعودی دومین کشوری بود که بعد از مالزی چنین رویدادی را برگزار می‌کرد که البته بر خلاف مسابقات مالزی، تنها در رشته قرائت نبود و بخش‌های حفظ با تجوید، حفظ بیست، ده و پنج جزء و چند بخش دیگر نیز به آن اضافه شده بود.
اما در ایران انقلاب اسلامی یک نتیجه مهم‌تر نیز برای مسابقات قرآنی داشت و آن پایه‌گذاری مسابقات بین‌المللی قرآن کریم در تهران بود. این اتفاق گرچه در سال 1360 یعنی بحبوحه جنگ تحمیلی افتاد اما بجز سه دوره یعنی سال‌های 1361 و 1364 به دلیل بمباران و ناامنی شهرهای ایران و سال 1367 که لغو شد، در دیگر دوره‌ها به خوبی برگزار شد و تا به امروز ادامه دارد. همچنین در بخش دوم این مسابقات بود که بخش بانوان نیز آغاز به کار کرد. حضور کشورهای مختلف در ایران و همچنین دیدار با رهبر معظم انقلاب از نقاط مثبت این مسابقات است که نقش نوعی دیپلماسی فرهنگی را ایفا می‌کند.
سی و پنجمین دوره این مسابقات در سال 1397 برگزار شد که با حضور قاریانی از 84 کشور جهان از نظر تنوع ملیت شرکت‌کنندگان در تاریخ این مسابقات بی‌سابقه بود. تقارن برگزاری دوره سی و هفتم این مسابقات با شیوع بیماری کرونا اگرچه باعث لغو این مسابقات نشد اما تعداد کشورهای حاضر کاهش محسوسی داشت. این دوره به شکل مجازی و ویدئوکنفرانس برگزار شد.
برندگان
برندگان این مسابقات تا کنون از کشورهای گوناگونی بوده‌اند. اگرچه بیشتر جوایز در بخش قرائت به قاریان ایرانی رسیده است. جالب اینکه از چهل دوره‌ی برگزار شده‌ی این مسابقات، تنها در سه دوره قاریان غیرایرانی مقام اول را کسب کرده‌اند و در 37 دوره دیگر، نفرات اول همه از جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند. نفرات اول قرائت از ابتدا تا کنون در جدول زیر نوشته شده است:
اما در بخش حفظ کل قرآن اوضاع کمی متفاوت است و کشورهای دیگر توانسته‌اند در دوره‌های بیشتری مقام اول راکسب کنند. اگرچه همچنان در بیشتر دوره‌ها حافظان ایرانی مقام اول را کسب کرده‌اند. جدول نفرات اول بخش حفظ کل از این قرار است:
هفته گذشته نیز اختتامیه دوره چهلم این مسابقات برگزار و برندگان این دوره اعلام شد تا این رویداد بین‌المللی چله خود را پشت سر بگذارد.
مسابقات بین‌المللی قرآن کریم با توجه به بعد جهانی‌اش یکی از فرصت‌های مناسب دیپلماسی فرهنگی است. حضور هرچه بیشتر قاریان خارجی در این رویداد می‌تواند دامنه این نوع از دیپلماسی را گسترش دهد. از این نظر اهمیت دارد که این مسابقات هرچه باشکوه‌تر برگزار شود و قاریان از سراسر جهان و نه تنها کشورهای اسلامی در آن شرکت کنند. بی‌دلیل نیست که کشورهای اسلامی سعی کرده‌اند به شکل جداگانه در کشور خود این مسابقات را برگزار کنند و میزبان دیگرکشورها باشند.
