شریعتی یک پدیده بی‌تکرار در تاریخ روشنفکری ایران است/ او با «مذهب مخدر» مخالف بود

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، نهمین همایش آنان که می اندیشند با عنوان «بازخوانی و بررسی آرا و اندیشه های شریعتی» به همت کانون اندیشه عصر روز گذشته(دوشنبه 7 اسفند ماه) برگزار شد. محورهای اصلی در این دو روز شامل مباحثی نظیر شریعتی و دین، شریعتی و تاریخ، شریعتی و علوم انسانی، شریعتی و روشنفکری، شریعتی و مساله عدالت، شریعتی سنت و مدرنیته، شریعتی و اندیشه جهان وطنی، شریعتی و بازگشت به خویشتن، شریعتی و اندیشه های سیاسی مدرن و اسلامی است که در سه قالب سخنرانی، ارائه مقالات، پخش و معرفی مستند «شریعتی بدون روتوش» در سالن ابن خلدون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

وضع کنونی علوم انسانی را نزدیک به فاجعه است

در همایش «آنان که می اندیشند» پرویزی امینی استاد دانشگاه محور سخنانش را بازخوانی اندیشه های شریعتی قرار داد و گفت: چرا بعد از 40 سال در مورد شریعتی تأمل می کنیم؟ یک بخش از پاسخ ایجابی است، به این معنا که اهمیت تاریخ شریعتی در تاریخ معاصر است و اندیشه و فکری که جریان ساز مؤثر بود، اما وجه سلبی هم دارد و آن اینکه با یک نوع انسدادی در حوزه تفکر در جامعه ایران رو به رو هستیم که ما را محتاج بازخوانی مجدد او کرده است.

وی وضع کنونی علوم انسانی را نزدیک به فاجعه دانست و افزود: در سال های آینده وضعیت فاجعه انگیزتری در علوم انسانی را شاهد خواهیم بود، زیرا ساختار آموزش عالی ما به سمتی رفته که تفکر جدی وجود ندارد، مسأله جدی استاد و دانشجو «مقاله» است، بنابراین بستر جدی برای اندیشه و تأمل فراهم نیست.

شریعتی یک پدیده بی تکرار در تاریخ روشنفکری ایران است

امینی با تأکید بر اینکه شریعتی یک پدیده بی تکرار در تاریخ روشنفکری ایران است، بیان داشت: نه قبل از او و نه بعد از او هیچ کس این موقعیت اجتماعی را نداشته است، در این خصوص سه رویکرد مطرح می شود، یک محور توجه به محتوا، دوم محور و زمینه های سیاسی که شریعتی اندیشه اش جذب آن شد و رویکرد سوم پدیده ای که شریعتی را به اینجا رساند که جمع میان آن ها در واقع بین محتوای حرف او و شرایط ما وجود داشته است.

وی ادامه داد: عناصر اصلی تفکر شریعتی سه عنصر است که عبارت از اعتراض، تغییر و عمل هستند، اندیشه او اندیشه معطوف به اعتراض و معطوف به تغییر و معطوف به عمل بود، هر پرداختی که می کرد، هر نوع قضاوت های اجتماعی و سیاسی که داشت، هر چشم اندازی که می گشود، به نوعی پوشش دهنده این عناصر بود.

نظام دانایی شریعتی در نقد دو نظام دانایی مرسوم بود

این استاد دانشگاه با بیان اینکه نظام دانایی شریعتی در نقد دو نظام دانایی مرسوم بود که فلسفه و علم را نفی کرد، خاطرنشان کرد: شریعتی هم به فیلسوفان و هم به عالمان می تاخت، شاید تندترین بیان در مورد فلاسفه در بیان او آمده است و گفته اگر افلاطون نبود مگر چه اتفاقی برای عالم می افتاد؟ اتفاق این بود که تعدادی از کتب کتابخانه ها کاهش می یافت، اما اینها تاثیری بر جامعه یونان نداشته اند و پاسخ می داد باید به سمت کسانی برویم که بتوان تغییر ایجاد کرد.

شریعتی با اسلامی که راکد و توجیه کننده بود مخالفت می کرد

وی با اشاره به اینکه شریعتی بی طرفی علمی را قبول نداشت و به فلاسفه منتقد بود، گفت: شریعتی از اندیشه بما هو اندیشه دفاع نمی کرد و سراغ اندیشه ای می رفت که آن اندیشه بتواند اعتراض، تغییر و تغیرات در عمل را پی ریزی کند، در نتیجه با اسلامی که راکد و توجیه کننده بود مخالفت می کرد، با مذهبی که تخدیر ایجاد می کرد نیز مخالف بود، تشیع صفوی در برابر تشیع علوی نوعی جامعه شناسی او بود.

شریعتی از تشیع علوی دفاع می کرد

امینی ابراز داشت: شریعتی تشیع علوی را تشیعی می دانست که جنبش را به نهاد تبدیل کند و از تشیع علوی دفاع می کرد، وقتی به شخصیت های تاریخی و مذهبی می رسید، از آن ها چهره هایی خلق می کرد که حرکت آفرین باشند، از فاطمه(س) و زینب(س) و حسین(ع) روایتی را می آفرید که برای امروز جامعه برون رفتی از طریق آنها پیدا کرد.

اندیشه شریعتی معطوف به اعتراض، تغییر و عمل است

وی افزود: اندیشه شریعتی معطوف به اعتراض، تغییر و عمل است، آما آنچه او را شریعتی کرد تنها محتوای اندیشه ای او نبود، بلکه بین اندیشه او زمینه های دیالکتیکی برقرار بود و در این نسبت بین اندیشه و شرایط اجتماعی است که او موقعیت موضوعیت پیدا شدن و تبدیل شدن به پدیده بی تکرار روشنفکری ما را پیدا می کند.

منبع: فارس

مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.