اخبار آرشیوی

فارس نوشت: آیت‌الله محمدتقی مصباح‌یزدی در نخستین جلسه تفسیر در ماه رمضان که چهارشنبه شب در دفتر مقام معظم رهبری در قم برگزار شد، اظهار داشت: همه افرادی که در محضر رسول اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و سایر معصومین علیهم السّلام حضور مییافتند در یک سطح و مرتبه نبودند. عضو خبرگان رهبری افزود: ائمه معصوم علیهم السّلام مطالبی را به برخی از یاران خاص خود میگفتند که آنها به دلیل ظرفیت متفاوت مردم و بعضی شرایط اجتماعی اجازه نقل آن را برای دیگران نداشتند. آیت‌الله مصباح یزدی با بیان اینکه جابربن یزید جعفی یکی از یاران خاص امام باقر علیه السّلام بوده است، ابراز کرد: این شخص 50 هزار حدیث از امام باقر شنیده بود که اجازه نداشت آنها را به دیگران منتقل کند ضمن اینکه احادیثی که از این فرد به ما رسیده در مقایسه با دیگر روایات دارای ویژگیهای خاصی است. رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: ذکر روایات و احادیث معصومین نوعی اشتغال به یاد آنها بوده و موجب تقرب به خداوند خواهد بود. وی با اشاره به یکی از احادیثی که این شخص از امام باقر نقل کرده است، گفت: در این روایت امام باقر علیه السّلام جابر را به پنج خصلت توصیه میکند که نخستین مورد آن ظلم نکردن در مقابل کسی است که به انسان ظلمی را روا داشته است. آیت‌الله مصباح یزدی افزود: در ادامه این روایت، امام باقر میفرمایند: «اگر کسی به تو خیانت کرد این کار نباید موجب خیانت تو در حق دیگران شود و همچنین اگر کسی سخنان تو را تکذیب کرد آرام باش و هیچ‌گاه خشمگین مشو». این استاد حوزه با اشاره به ادامه روایت اظهار داشت: امام باقر جابر را به شاد نشدن در مقابل ستایش دیگران توصیه میکند و میفرماید: «اگر شخصی تو را نکوهش کرد متانت خود را از دست نده و محزون نشو». رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: در هر موقعیتی که برای انسان روی میدهد، حدودی تعیین شده است که اگر آدمی پا را از این حدود فراتر بگذارد واژه ظلم در این‌جا به کار میرود. وی با بیان اینکه در عرف جامعه، تجاوز به حق دیگران ظلم نامیده میشود خاطرنشان کرد: در مقابل ظلم، عدل قرار دارد که به معنای تجاوز نکردن به حقوق دیگران و رعایت حد و مرزهاست. عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: بشر در حوزه افعال اختیاری به وجود حد و مرزهایی در زندگی روزمره خود باور دارد که باید آنها را رعایت کرده و به حقوق صاحبان حق تجاوز نکند. وی گفت: پیش‌فرض این مسئله این است که در زندگی افرادی هستند که بر ما حقی دارند و نباید به مرزها و حدود انسان‌ها تجاوز کرد و آیات قرآن نیز مؤید این مطلب هستند. آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به نهایت لطف و کرم خداوند در حق انسان‌ها اظهار داشت: خداوند خود را یکی از صاحبان حق در مقابل آدمی معرفی میکند زیرا این حق را دارد که بشر غیر از او کسی را مورد پرستش قرار ندهد. این استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: شرک به خدا بزرگ‌ترین ظلمی است که انسان قادر به انجام آن است زیرا هرچه طرف مقابل بزرگ‌تر باشد ظلم در حق او نیز بزرگ‌تر است. عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: انتخاب معبودی دیگر به جای پروردگار در واقع تجاوز به حق خداست و یکی از این معبودها، هوای نفس است. رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ابراز کرد: در مراتب پایین‌تر در ارتباط با سایر انسان‌ها در هر نوع ارتباطی که وجود داشته باشد حد و مرزی قرار داده شده که باید رعایت شود. وی با طرح این پرسش که انگیزه ظلم در اجتماع چیست، افزود: انسان موجودی عاقل است و عقل به او میگوید که تمام عالم بر عدل استوار است و همه افراد به طور متقابل دارای حقوقی نسبت به یکدیگر هستند و اگر این حقوق رعایت شوند اهداف خلقت محقق میشود. آیت‌الله مصباح یزدی گفت: با مراجعه به حوادث تاریخی مشخص میشود که در بسیاری از انسان‌ها یک عامل درونی موجب میشود که بشر نسبت به حقوق تعیین شده برای خود رضایت نداشته باشد و خواهان بهره‌مندی بیشتر از امکانات باشد. عضو خبرگان رهبری با اشاره به وجود فلاسفه بزرگی که قائل به رعایت نکردن حقوق دیگران بودند، اظهار داشت: این افراد بر این باور بودند که اصل وجود آدمی بر پایه بهره‌مندی شخصی از مواهب به بهترین نحو ممکن است و انسان باید از تمام لذت‌ها به میزان دلخواه استفاده کند. وی گفت: این گروه از فیلسوفان، مبنای زندگی اجتماعی را قدرت اشخاص برای استفاده بیشتر از مواهب میدانستند و هنوز هم این تفکر میان عده‌ای از این افراد وجود دارد. رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه این فلاسفه ظلم کردن را حق خود میدانستند، تصریح کرد: این گروه بر این باور بودند که اگر افرادی در جامعه قادر به ظلم نیستند باید از امکانات محروم شوند و تنها اشخاص قدرتمند باقی میمانند. وی افزود: افرادی نیز بودند که قائل به رعایت حقوق دیگران بودند اما در تعیین حقوق و مرزهای افراد جامعه دچار شک شده بودند. آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به جهل و بیتوجهی انسان در طول تاریخ اظهار داشت: گروهی از افراد جامعه دنبال خواسته‌های زودگذر خود رفته و به دیگران ظلم میکنند و گاهی آنچنان دل‌بستگی به دنیا مییابند که در عین آگاهی به حقوق دیگران هیچ‌گاه قادر به پذیرفتن آن نیستند. این استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: بسیاری از اشخاصی که بر دیگران تسلط مییابند راه‌های مختلفی برای استثمار دیگران در اختیار دارند و به تدریج تسلط آنها گسترده‌تر میشود و به مرحله‌ای میرسند که رعایت اصول اخلاقی را فراموش میکنند. وی انسان را موجودی عجیب دانست و افزود: برخی اوقات آدمی با نیت خیر برای رسیدن به سعادت وارد یک مسیر میشود اما به جایی میرسد که خود نیز گناهانی را که مرتکب شده باور نمیکند. رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) فرعون را یکی از نمونه‌های شاخص این افراد ذکر کرد و گفت: مطابق آنچه در قرآن آمده است فرعون به واسطه برتری طلبی به جایی رسید که خود را پروردگار برتر تمام مردم معرفی کرد و دلیل این ادعا را تسلط خود بر آب‌های جاری و سایر امکانات و عزت و افتخار ملت مصر برشمرد. وی اظهار داشت: در زندگی همه افراد نمونه‌های کوچکتری از این گونه مسائل دیده میشود و ممکن است آدمی به جایی برسد که شعارها و دانسته‌های عینی خود را فراموش کند. آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به توصیه امام باقر علیه السّلام به جابر در زمینه خودداری از ظلم تصریح کرد: رعایت حقوق دیگران امری است که عقل انسان و همه ادیان بر آن تاکید دارند بنابراین منظور اصلی امام به صورت ویژه و متفاوت با این مسئله است. عضو خبرگان رهبری افزود: گاهی در زندگی انسان موقعیت‌هایی به وجود میآید که علاوه بر عامل درونی، انگیزه مضاعفی برای ظلم فراهم میشود. وی با اشاره به مشاهده رعایت نکردن حقوق و حد و مرزها توسط دیگران به عنوان یکی از عوامل مضاعف موثر بر ظلم ابراز کرد: کسانی هستند که آشکارا در همه سطوح جامعه به حقوق دیگران تجاوز میکنند و در این مواقع تحمل ظلم بسیار مشکل است و سبب انجام عمل ظالمانه توسط دیگر افراد میشود. آیت‌الله مصباح یزدی وسوسه‌های شیطان را در این میان بسیار موثر دانست و تاکید کرد: تعدی به حقوق دیگران و توهین به افراد سبب میشود که سایر افراد جامعه نیز دست به چنین اقداماتی بزنند. این استاد حوزه علمیه گفت: گسترش برخی ناهنجاریها در جامعه سبب شکستن قبح آن شده و موجب سرایت این ظلم در جامعه میشود. عضو خبرگان رهبری در ادامه به حق قصاص به عنوان یکی دیگر از عوامل موثر بر گسترش ظلم در جامعه اشاره کرد و خاطرنشان کرد: حق قصاص هم از سوی عقل و هم از طرف شرع به عنوان یکی از حقوق قانونی شناخته شده اما با توجه به وسوسه‌های شیطان و حس انتقام گیری موجب میشود که این حق طبیعی از چارچوب خود خارج شود. رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: قرآن کریم به مسلمانان میگوید اگر در مقام قصاص بودید طوری عمل کنید که دقیقاً مطابق آنچه با شما رفتار کرده‌اند، باشد. وی تاکید کرد: در این میان علاوه بر حکم عقل نیاز به تذکر مضاعف توسط واعظی بیرونی احساس میشود تا انسان بیش از آنچه که حق دارد قصاص نکند. آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به ارجحیت عفو و گذشت در مقابل انتقام افزود: در این گونه موارد شرایط یکسان نیست و گاهی اوقات قصاص بر بخشش و عفو مقدم خواهد بود.