کارگردان "حق سکوت": برای ساخت نه سفارش گرفتم و نه قصد باج دادن داشتم

به گزارش «نسیم»، نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «حق سکوت» در قالب شصت و پنجمین برنامه خانه فیلم فرهنگسرای فردوس با حضور محمدهادی نائیجی(نویسنده و کارگردان)، حسام محمودی (بازیگر)، رضا مرتضوی(آهنگساز)، محمود دهقانی(طراح چهره پردازی) و مجتبی راعی(میهمان ویژه) به همراه محمدرضا لطفی مجری و منتقد برگزار شد.

محمدرضا لطفی (مجری-منتقد) در ابتدای این نشست با بیان این که "حق سکوت" از دو منظر اتفاق و شخصیت قابل بررسی است، گفت: از منظر اتفاق و رویداد، قابل لمس و درک بودن این فیلم از ویژگی های مثبت آن به شمار می رود. موضوع برگشت خوردن چک و بحران مالی فردی از طبقه متوسط چیزی است که دایره گسترده ای از مردم را شامل می شود، در ذات خود بسیار جذاب بوده و در این فیلم نیز پرداخت خوبی به آن شده است.

وی افزود: از منظر شخصیت وقتی کارکتر ما یک طلبه و روحانی می شود کمی اما و اگر شکل می گیرد که مثلا چرا باید طرف یک فرد روحانی باشد و اصلا ضرورت روحانی بودن این شخصیت کجاست؟ اگر در همین فیلم با همین رویدادها یک فرد عادی جایگزین شخصیت طلبه می شد آیا بیشتر از 10 درصد از قصه عوض می شد؟ برای همین شاید خیلی مشخص نباشد که نویسنده و کارگردان قصد داشته از شخصیت ما را وارد اتفاق کند و یا می خواسته از دل اتفاق و رویداد ما را با کاراکتر روبرو کند.

* نام فیلم من حق السکوت نیست و حق سکوت است

در ادامه این نشست هادی نائیجی کارگردان فیلم "حق سکوت" اظهار داشت: نام فیلم من حق السکوت نیست و حق سکوت است. ما همان قدر که حق حرف زدن داریم حق سکوت هم داریم و این نام از همین موضوع نشات گرفته است. این نکته را دوست داشتم بگویم چون همه جا نام فیلم را به اشتباه حق السکوت به معنای باج گرفتن مطرح می کنند.اما پیرامون بحث مطرح شده باید بگویم اگر با این زاویه به فیلم دیده شود حق شماست،اما من در این فیلم قصد داشتم چالش یک روحانی را به تصویر بکشم که در شرایطی بحرانی که دچار مشکل مالی شده مجبور می شود از منبر که یک حرکت مذهبی و دلی است به چشم یک گریزگاه برای کسب درآمد نگاه نکند و برای همین من نه از اتفاق به شخصیت رسیدم و نه از شخصیت به اتفاق رسیدم.

* در ابتدا با سرمایه گذار بخش خصوصی وارد مذاکره شدم

وی ادامه داد: من برای این فیلم نه از جایی سفارش گرفتم و نه قصد باج دادن داشتم. حتی در ابتدا با سرمایه گذار بخش خصوصی وارد مذاکره شدم که همه به من گفتند قصه بسیار زیبایی است اما مگر این قصه اجازه پخش خواهد گرفت؟ و آنقدر گفتند که ما به سمت سرمایه گذار دولتی رفتیم و حتی در این جا هم باز دچار سانسور شدیم و سکانس پایانی فیلم، صحنه پایانی ما نیست. من این کار را دلی و بر اساس دغدغه های خودم ساختم.

* مهم این بود که بازیگر این نقش بتواند چیزی به فیلمنامه اضافه کند

وی همچنین در مورد انتخاب بازیگران فیلم عنوان کرد: هدف ما به اتفاق آقای رضا میرکریمی تهیه کننده فیلم این بود که برای شخصیت اصلی فیلم یک بازیگر قوی و قدرتمند پیدا کنیم.حال چه از میان بازیگران مطرح و شناخته شده و چه در میان بازیگران کمتر دیده شده؛ برای ما مهم این بود که بازیگر این نقش بتواند چیزی به فیلمنامه اضافه کند و وقتی که به حسام محمودی رسیدیم همه متفق القول به این نظر دست پیدا کردیم که این فرد همان میرهاشم فیلم است.برای همین او را انتخاب کردیم.

* این فیلمنامه و نقش برای هربازیگری وسوسه برانگیز بود

در بخشی دیگر از این نشست حسام محمودی بازیگر نقش اصلی درباره حضورش در این فیلم گفت: حق سکوت چهارمین تجربه سینمایی من در عرصه بازیگری به حساب می آید و پیش از این در فیلم خسته نباشید نقشی کاملا متفاوت را ایفا کرده بودم. باید اعتراف کنم که این فیلمنامه و نقش برای هربازیگری وسوسه برانگیز بود و از آنجایی که تاکنون بازیگرانی نقش روحانی را بازی کرده بودند سعی کردم تا به هر شکل ممکن متفاوت باشم. برای این کار و رسیدن به این شخصیت خیلی تلاش کردم و خیلی استرس داشتم، شاید خیلی ها به من بگویند که شخصیت روحانی این فیلم چه از لحاظ ظاهری و چه از لحاظ بازی شبیه بهروز شعیبی طلا و مس است، اما من خود فکر می کنم تفاوت های زیادی بین میرهاشم فیلم حق سکوت با بهروز شعیبی طلا و مس وجود دارد و با تمام استرس و فشاری که برای ایفای این نقش تحمل کردم از نتیجه کار راضی هستم و خوشبختانه الان اگر کاستی هم وجود داشته باشد این باور را دارم که در آن زمان و مقطع چیزی بیشتر از این نمی توانستم برای این نقش بگذارم.

* دوست ندارم خیلی درکار دیده شوم

در ادامه این نشست محمود دهقانی طراح چهره پردازی فیلم توضیح داد: شیوه کار من اساسا به شکلی است که دوست ندارم خیلی درکار دیده شوم و تمایل زیادی به دست زدن در چهره بازیگر ندارم، در کنار این موضوع در این فیلم هم به هرحال مختصات چهره یک روحانی کاملا مشخص است و شما چیز خاصی نه می توانی کم و نه زیاد کنی. در این بین دو حالت بوجود می آید و آن این که یا شما انگیزه کاری را از دست بدهی و بگویی چون مختصات چهره روحانی معلوم است پس خیلی ساده بدون خلاقیت سرکار برو و کارت را انجام بده و یا این که اتفاقا بگویی حالا با تمام این محدودیت ها چه کاری می توانی انجام بدهی که خلاقیت ات بروز کند. من در این بین و در این پروژه راه دوم را انتخاب کردم و با خود گفتم هم سلیقه ام را یعنی دیده نشدن حفظ می کنم و هم در همین شرایط سعی می کنم به ذهن و قوه خلاقیتم فشار بیاورم که نتیجه اش همین چیزی است که شما می بینید.

وی افزود: ما برای این کار به اتفاق کارگردان تست های مختلفی زدیم از کم کردن حجم ریش تا پوش دادن ریش. از بی رمق بودن رنگ رخساره تا خیلی چیزهای دیگر به مانند گذاشتن دماغ برای یکی از طلبه ها در فیلم که به سلیقه خودم طوری کار شد که به چشم نیاید و دیده نشود، اما ما در این طرف کار خود را کردیم و همه چیز را حساب شده پیش بردیم.

* خیلی بعید می دانستم که فیلم به جشنواره برسد

همچنین رضا مرتضوی آهنگساز فیلم نیز در این جلسه گفت: پر واضح است که در سیر مراحل پست پرداکشن آخرین نفر آهنگساز است که متریال به دستش می رسد و ما با توجه به زمان کمی که داشتیم و دوستان در آبان ماه کار را کلید زدند من خیلی بعید می دانستم که فیلم به جشنواره برسد و تقریبا در ذهن خودم به این نتیجه رسیده بودم که چون کار نخواهد رسید با خیال راحت روی موسیقی آن کار می کنم،اما خب فیلم رسید و من چنان در فشار تایمی قرار گرفتم که از زمانی که فیلم به دست من رسید دقیقا 72 ساعت بعد موسیقی را ساختم و تحویل دادم و خیلی مواقع من روی صحنه ها راف کات با آقای ناییجی بحث می کردم که فلان جا موسیقی می خواهد یا نه.البته الان اصلا از نتیجه کار ناراضی نیستم و اگر شش ماه هم زمان داشتم باز هم همین را می ساختم.

وی افزود: من در کار موسیقی معتقدم که اگر صحنه دارد کار خود را می کند نیازی نیست تا موسیقی را به زور به آن سنجاق کنیم و موسیقی فیلم هم عنصری است در خدمت فیلم و نباید تبدیل به بخشی مستقل در فیلم شود و در کلیت اثر جلو بزند و یا عقب بماند.اما چیزی که در این بین مهم می شود پیدا کردن کارکتر سازها با شخصیت های یک فیلم است که اگر این گام درست برداشته شود دیگر چیز زیاد سختی باقی نمی ماند.

* این فیلم به عنوان یک فیلم اول اثر قابل قبولی است

در پایان این نشست نیز مجتبی راعی کارگردان مطرح سینمای ایران که به عنوان میهمان ویژه در این جلسه حضور داشت پیرامون فیلم حق سکوت گفت: این فیلم به عنوان یک فیلم اول اثر قابل قبولی است. فیلمی است که یک تصویر ضد کلیشه ای دارد و مخاطب با چیزی که همیشه از روحانیت و طلبه تصور داشته فرق می کند. اما اینکه بگوییم چقدر مخاطب می تواند این تصویر ضد کلیشه ای را بپذیرد و باور کند، چیزی نیست که بتوان با قاطعیت پاسخ داد و باید دید در اکران این اتفاق می افتد یا خیر. متاسفانه سیستم اکران در کشور ما قوانین خاص خود را دارد و این نشات گرفته از محدودیت سالن است، اینکه بگوییم حق سکوت فیلم پر فروشی می شود خیر چنین نیست و به زعم من اینکه ناییجی توانسته با یک اثر آبرومند وارد عرصه و حیطه کارگردانی شود بسیار خوب و قابل تقدیر است.اما برای این که بخواهد در سینما بماند و کارهای بعدی هم بسازد با این شیب به مشکل خواهد خورد.

در پایان این مراسم با اهدای لوح تقدیر و هدایا از عوامل فیلم تقدیر شد.

خاطرنشان می شود، سلسله نشست های نقد و بررسی فیلم «سکانس» هر دو هفته یکبار (دوشنبه ها) ساعت 18 در فرهنگسرای فردوس واقع در فلکه دوم صادقیه، بلوار فردوس، بعد از چهارراه مخابرات برگزار می شود.