خلع سلاح حزب‌الله؛ فشار آمریکا و اسرائیل بر لبنان و پیامدهای امنیتی
در پی تحولات اخیر لبنان و همزمان با پنجمین سالگرد انفجار بندر بیروت، دولت جدید این کشور به ریاست جوزف عون و نواف سلام، تصمیمی بحث‌برانگیز برای خلع سلاح حزب‌الله و دیگر گروه‌های مقاومت اتخاذ کرده است. این اقدام که با حمایت آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی همراه شده، موجی از واکنش‌های داخلی و منطقه‌ای را به دنبال داشته و نگرانی‌ها درباره پیامدهای امنیتی آن بر جنوب لبنان و موازنه قدرت در خاورمیانه را افزایش داده است.
نسیم‌آنلاین: در نشست ویژه کابینه لبنان، موضوع کنترل کامل تسلیحات گروه‌های مسلح و سپردن آن‌ها به ارتش مطرح شد. به گفته منابع خبری، هنگام تلاش جوزف عون و نواف سلام برای جلب حمایت وزرا از خلع سلاح حزب‌الله، وزرای نزدیک به حزب‌الله و جنبش امل جلسه را ترک کردند.
با این حال، نواف سلام پس از جلسه اعلام کرد که ارتش موظف شده طرحی جامع برای در اختیار گرفتن سلاح گروه‌ها ارائه دهد. تنها ۲۴ ساعت بعد، وزیر اطلاعات لبنان پایان فعالیت تمام گروه‌های مسلح – از جمله حزب‌الله – را اعلام و از استقرار ارتش در مرزها خبر داد.
حمایت خارجی و فشارهای فزاینده
یوسف رجی، وزیر خارجه لبنان و از اعضای جریان «قوای لبنانیه»، تصمیم دولت را قطعی و نهایی دانست. تام باراک، نماینده ویژه آمریکا نیز این اقدام را تاریخی و شجاعانه توصیف کرد و از حمایت واشنگتن از دولت لبنان خبر داد.
بر اساس گزارش منابع عبری، باراک در ماه‌های اخیر تلاش کرده با جدا کردن شاخه سیاسی حزب‌الله از شاخه نظامی، زمینه مشروعیت‌بخشی به اقدامات آتی علیه مقاومت را فراهم کند. این مدل پیش‌تر در قبال جنبش حماس نیز اجرا شده بود.
واکنش داخلی؛ اعتراض حامیان مقاومت
در مقابل، نبیه بری، رئیس پارلمان و رهبر جنبش امل، خواستار اولویت دادن به مقابله با تجاوزات مکرر رژیم صهیونیستی شد. هواداران حزب‌الله و جنبش امل نیز با برگزاری تظاهرات در شهرهای جنوبی لبنان، حمایت خود را از «سلاح مقاومت» به‌عنوان ضامن استقلال کشور اعلام کردند.
به اعتقاد ناظران، این تصمیم دولت بیشتر با هدف جلب رضایت حامیان خارجی اتخاذ شده تا تأمین منافع ملی لبنان.
نقش آمریکا و اسرائیل در معادله جدید لبنان
انتخاب جوزف عون و نواف سلام در پارلمان، نتیجه ائتلافی میان آمریکا، فرانسه، عربستان و اسرائیل ارزیابی می‌شود. این ائتلاف به دنبال اجرای سیاستی است که حزب‌الله را از صحنه نظامی لبنان حذف کرده و موازنه قدرت را به سود تل‌آویو تغییر دهد. فرانسه حتی تهدید کرده در صورت درخواست ارتش لبنان، آماده کمک مستقیم برای خلع سلاح مقاومت است.
تغییر موازنه منطقه پس از سقوط دمشق
پس از آتش‌بس میان حزب‌الله و اسرائیل در سپتامبر ۲۰۲۴ و سقوط دولت بشار اسد در دمشق، معادله قدرت در منطقه شام دگرگون شده است. نیروهای همسو با «جولانی» و اسرائیل تلاش می‌کنند مسیرهای انتقال سلاح حزب‌الله از سوریه به لبنان را قطع کنند. این اقدامات همزمان با تهدیدهای آمریکا درباره احتمال «الحاق لبنان به سوریه» انجام می‌شود.
پیامدهای راهبردی و خطر «نبرد وجودی»
کارشناسان معتقدند که تصمیم برای خلع سلاح حزب‌الله در شرایط کنونی می‌تواند به تضعیف جدی توان دفاعی لبنان منجر شود. تجربه جنگ ۲۰۰۶ نشان داده که ابتکار عمل نظامی حزب‌الله می‌تواند اسرائیل را به عقب‌نشینی وادار کند. در صورت حذف سلاح مقاومت، جنوب لبنان در برابر تجاوزات اسرائیل آسیب‌پذیرتر خواهد شد.
جمع‌بندی
فشارهای آمریکا و متحدانش بر لبنان برای خلع سلاح حزب‌الله بخشی از طرح گسترده‌تری است که با پروژه‌هایی نظیر «جاده توسعه» و «کریدور داوود» به دنبال تغییر نظم ژئوپلیتیک منطقه است. با توجه به سابقه تهدیدات اسرائیل و بی‌اعتمادی عمیق میان دو طرف، این اقدام می‌تواند لبنان را به آستانه یک بحران امنیتی و حتی «نبرد وجودی» بکشاند.
