جای خالی شفافیت هنوز حس می‌شود
دیدار نمایندگان با رهبر انقلاب در یکسالگی عمر مجلس یازدهم متفاوت بود. در آن دیدار رهبری ضمن تایید رویکردهای این مجلس و پرتلاش و کارآمد توصیف کردن آنها به یک موضوع مهم در زمینه قوانین و مسائل اصلی کشور اشاره کردند و آن هم موضوع اولویت‌بندی موضوعات در دستگاه تصمیم‌سازی بود. ایشان دقیقا با این تعبیر که یک توصیه دیگر رعایت اولویت‌ها و مسائل اساسی کشور است در واقع چشم‌انداز و ریل‌گذاری مجلس را ترسیم کردند.
البته در این دو سال هم قوانین مهمی از جمله قانون اقدام راهبردی رفع تحریم ها، سروسامان دادن رتبه بندی معلمان، قوانین خوبی در حوزه معیشت مردم بود اما در مقابل، چند اتفاق هم افتاد که در فضای رسانه‌ای این اتفاقات بر عملکرد مثبت نمایندگان غالب شد که یکی از آنها طرح صیانت از فضای مجازی بود که جنجال زیادی به راه انداخت و دیگری هم بر زمین ماندن طرح شفافیت بود.
موضوعی که اساسا برند مجلس یازدهمی‌ها بود و با آن از مردم رأی گرفته بودند حتی روزی که قالیباف، رئیس مجلس هم در روز دانشجو به دانشگاه شهید بهشتی رفت، این دو موضوع یکی از پرتکرارترین مطالبات دانشجویی بود. البته دانشجویان معتقد بودند طرح‌های مهمی هم مانند طرح حمایت از گزارشگران فساد مدت‌هاست پشت درهای مجلس خاک می‌خورد. با همه این اوصاف با گذشت هشت ماه از تاکیدات رهبرانقلاب برای توجه مجلسی‌ها به اولویت‌بندی مسائل مهم کشور، ما سراغ این موضوع رفته‌ایم و برای این‌کار به بررسی عملکرد سه ماهه ششم مجلس یازدهم به تفکیک کمیسیون‌ها پرداخته‌ایم. آنچه در ادامه می‌آید، گزیده‌ای از مهم‌ترین تصمیمات و اقدامات مجلس یازدهم در این سه ماه یعنی از ۷ شهریور تا هفته اول آذر۱۴۰۰ است:
کمیسیون فرهنگی
حمایت از ورزش و ورزشکاران
کمیسیون فرهنگی در سه ماهه دوم اجلاسیه سال دوم مجلس به موضوعاتی در حوزه فرهنگ و تقنین و نظارت ورود کرد که بررسی طرح حمایت از ورزش و ورزشکاران تا دیدار با وزرای مربوط و تحقیق و تفحص مدیریت غار علیصدر از مهم‌ترین اقدامات تقنینی این کمیسیون بوده است که با برگزاری بیش از ۱۵ نشست تصمیمات مهم تقنینی و نظارتی داشتند که از مهم‌ترین این جلسات می‌توان به تمرکز ویژه روی موضوعات اساسی حوزه فرهنگ از جمله بررسی طرح حمایت از ورزش و ورزشکاران تا دیدار با وزرای مربوط و تحقیق و تفحص مدیریت غار علیصدر اشاره کرد.
به صورت دقیق‌تر بررسی طرح حمایت از ورزش و ورزشکاران (گزارش کمیته تربیت بدنی و جوانان)، بررسی طرح فهرست قوانین و احکام نامعتبر حوزه ورزش (اعاده شده از شورای محترم نگهبان) و بررسی لایحه تعیین جایگاه قانونی فدراسیون‌های ورزشی آماتور، سه طرح و لایحه مهم بررسی شده در این کمیسیون بوده است.
از سوی دیگر اعضای کمیسیون فرهنگی با تشکیل چهار نشست تخصصی با وزرای فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با موضوعات و مسائل فرهنگی و هنری، ورزشی و میراث فرهنگی و گردشگری برگزار کردند.
روز ۲۳شهریور، محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌برای هم اندیشی و استماع برنامه‌های وزارتخانه، مهمان کمیسیون فرهنگی بود که در این جلسه نقش وزارت فرهنگ و ارشاد در پیشبرد اهداف فرهنگی و هنری کشور مورد بررسی قرار گرفت و همچنین مقرر شد فضا و رویکرد رسانه‌ای در کشور متناسب با فضای جدید ملی و بین‌المللی باشد و بر همین اساس عملکرد و نگاه جدید به این فضا حاکم شود.۲۰مهر هم سید حمید سجادی، وزیر ورزش و جوانان به کمیسیون فرهنگی رفت.
در این نشست مباحثی نظیر ورزش بانوان، ورزش همگانی، ارتقای فرهنگ ورزش و ورزشکاران، سلامت جسم و روح در ورزش، طرح مسأله ورزش در مناطق کم برخوردار، احیا، ترویج ورزش‌های سنتی و بومی و.... از جمله موضوعات مطرح شده بود.
همچنین در ۱۲آبان هم عزت‌ا... ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جهت هم‌اندیشی و استماع برنامه‌های آن وزارتخانه، مهمان کمیسیون فرهنگی بود و آسیب‌هایی را که کرونا طی دو سال اخیر به مشاغل گردشگری وارد کرده و ورود بخش خصوصی به صنعت گردشگری مورد بررسی قرار گرفت.
از جمله اقدامات نظارتی کمیسیون فرهنگی هم می‌توان به چهار سفر استانی با هدف بررسی مسائل و مشکلات فرهنگی، هنری، ورزشی و گردشگری اشاره کرد که از نزدیک نقاط ضعف، قوت و ظرفیت استان‌های قم، هرمزگان، اصفهان، چهارمحال‌وبختیاری و شهرستان ری را مورد بررسی قرار دادند.
کمیسیون امنیت ملی
چشم ناظر تحولات منطقه
کمیسیون امنیت ملی مجلس در کارنامه این مدت سه ماهه به بررسی طرح‌های مهمی از جمله اعطای تابعیت به اتباع خارجی و ساماندهی مشمولان غایب خدمت وظیفه پرداخته و با رصد تحولات منطقه به ویژه حوزه آذربایجان و افغانستان، گام بلندی در راستای صیانت از منافع ملی برداشته است.
اعضای این کمیسیون مجلس با سفر به اقصی نقاط کشور، موضوعات و مسائل امنیتی، مرزی و مرتبط با حوزه سیاست خارجی را رصد و نظارت کردند و همچنین با برگزاری نشست‌های نظارتی در حضور وزرای مربوط و سایر مسؤولان امنیتی، دفاعی و نظامی‌کشور مسائل حوزه تخصصی خود را پیگیری کرده‌اند.
طرح نحوه اجرای اصول۱۵۲ و ۱۵۳قانون اساسی، طرح اعطای تابعیت به اتباع خارجی، طرح ساماندهی و تعیین تکلیف مشمولان غایب خدمت وظیفه عمومی و طرح الحاق یک ماده به قانون خدمت وظیفه عمومی از مورادی است که در این مدت سه ماه در کمیسیون امنیت ملی مورد بررسی قرار گرفته و برای کار کارشناسی به کمیته‌های مرتبط ارجاع شده است.
لوایح موافقت‌نامه کشور میزبان جهت افتتاح دفتر نمایندگی بانک تجارت و توسعه اکو در قلمرو جمهوری اسلامی ایران، موافقت‌نامه بین ایران و سازمان یونسکو در خصوص تأسیس مرکز منطقه‌ای آموزشی و پژوهشی مدیریت خطرپذیری و تاب آوری زلزله، تصویب کنوانسیون سازمان ملل درباره موافقت‌نامه‌های حل‌وفصل بین‌المللی ناشی از میانجیگری، تصویب اصلاحات ضمائم کنوانسیون بین‌المللی جلوگیری از آلودگی دریا ناشی از کشتی‌ها ۱۹۷۳، ارجاع اختلاف بین سازمان بنادر و دریانوردی و شرکت ایندیا پورتز گلوبال لیمیتد به داوری و حفظ کرامت از زنان در برابر خشونت نیز در این کمیسیون تخصصی مورد بررسی قرار گرفته است.
کمیسیون امنیت ملی مجلس بیش از سایر کمیسیون‌های تخصصی موضوعات نظارتی را در دستور کار دارد و بر همین اساس نشست‌های تخصصی را با مسؤولان دولتی و نظامی‌کشور برگزار می‌کند.
آنها وضعیت انتخابات عراق و پیامدهای آن با حضور مسؤولان ذی ربط، نشست مشترک با وزیر دفاع و معاونان ایشان و بررسی اختلال در جایگاه‌های سوخت رسانی کشور با حضور مسؤولان ذی ربط را در کارنامه خود به ثبت رساندند.
بررسی تحولات سیاسی و امنیتی در محیط پیرامون ایران، کشورهای همسایه و منطقه از جمله افغانستان، عراق، آذربایجان، لبنان، رژیم صهیونیستی و... با محوریت ایالات متحده آمریکا با حضور نایب رئیس مجلس، نماینده رهبر معظم انقلاب در جمهوری آذربایجان، سفیر تهران در باکو، سفرای سابق جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان و نمایندگان مجلس از نشست‌های مهم کمیسیون امنیت ملی محسوب می‌شود که در طول این مدت برگزار کرده است.
کمیسیون اجتماعی
دستاورد برای بانوان و کارگران
ارزیابی کارنامه سه‌ماهه ششم مجلس یازدهم بیانگر تصمیم‌های راهبردی اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس و انجام اقدامات درخور آنها در حوزه حمایت از بانوان و کارگران است. به‌طوری‌که کمیسیون اجتماعی مجلس در سه‌ماهه دوم دومین سال آغاز به کار یازدهمین دوره مجلس به اصلاح قانون بیمه کارگران ساختمانی، ساماندهی استخدام کارکنان دولت و اصلاح قانون تأسیس شرکت‌های تعاونی و توسعه عمران شهرستانی و استانی پرداخته و آن را به‌طور جدی پیگیری کرده است.
طرح‌ها و لوایح مهم در این کمیسیون هم شامل طرح گزینش مدیران و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی، لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت، طرح صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت، اصلاح ماده ۵ قانون بیمه کارگران ساختمانی، طرح ساماندهی استخدامی‌کارکنان دولت، ادامه بررسی طرح اصلاح قانون تأسیس شرکت‌های تعاونی و توسعه عمران شهرستانی و استانی، طرح نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس (اعاده‌شده از شورای نگهبان)، طرح دفاتر پیشخوان دولت و بخش عمومی غیردولتی، لایحه اصلاح تبصره ۵ الحاقی به ماده واحده قانون سرباز قهرمان، طرح توانمندسازی و پایداری سازمان تأمین‌اجتماعی و طرح تعیین‌تکلیف کارشناسان بیمه کشاورزی بوده است. تحقیق و تفحص از صندوق بازنشستگی سازمان صداوسیما که یکی از این طرح‌ها در کمیسیون تصویب شده و گزارش آن به‌منظور بررسی به صحن ارسال شد و تصویب طرح تحقیق و تفحص از سازمان تأمین‌اجتماعی از طرح‌های تحقیق و تفحص مهم ارائه‌شده از سوی این کمیسیون بوده است.
کمیسیون آموزش
تصویب لایحه رتبه‌بندی معلمان
کارنامه عملکرد کمیسیون آموزش در سه‌ماهه ششم مجلس یازدهم نشان می‌دهد آنها از نظارت بر مراکز علمی و تحقیقاتی تا حمایت تمام‌عیار از اقتصاد دانش‌بنیان را در دستورکار داشته‌اند. درواقع اعضای کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس طرح‌ها و لوایح مهمی را مورد بررسی قرار دادند که بررسی و تصویب لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان و طرح جهش تولید دانش‌بنیان از مهم‌ترین آنها بود. در طول این بازه زمانی تعداد هفت طرح و لایحه در کمیسیون بررسی شده که شامل چهار طرح و سه لایحه است. «لایحه رتبه‌بندی معلمان» پس از ماه‌ها کار کارشناسی در این بازه زمانی در کمیسیون آموزش نهایی و راهی صحن مجلس شد.
این لایحه پس از تصویب در صحن درحال‌حاضر با ایراداتی از جانب شورای نگهبان مواجه شده که مجددا جهت رفع ایرادات شورای نگهبان در دستورکار کمیسیون قرار گرفته است. «طرح جهش تولید دانش‌بنیان» نیز یکی دیگر از طرح‌های مهمی است که کمیسیون با استفاده از ظرفیت نخبگانی مجلس و کارشناسان و مشاوران دانشگاهی برای حل معضلات سر راه شرکت‌های دانش‌بنیان تدوین و راهی صحن مجلس کرد.
این طرح مهم که به اقتصاد دانش‌بنیان کمک می‌کند نیز درحال‌حاضر به شورای نگهبان ارجاع شده است. همچنین کمیسیون در سه‌ماهه دوم اجلاسیه‌دوم مصوبه‌ای برای احیای ظرفیت اصل ۱۵ قانون‌اساسی مبنی بر تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور داشت که بر همین اساس «طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور» در کمیسیون تصویب و راهی صحن مجلس شد. این کمیسیون از بعد نظارتی هم فعال بود و در طول این مدت از وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ۱۱ سؤال، از وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دو سؤال و یک سؤال از وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به کمیسیون ارجاع شده‌است. بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی از جمله اقداماتی بود که از سوی این کمیسیون پیگیری شد. علاوه‌بر این در راستای اعمال ماده ۲۳۴ آیین‌نامه داخلی مجلس، این کمیسیون گزارشی در خصوص تخلفات مربوط به عملکرد سازمان سمت تهیه کرد و گزارش مذکور در صحن مجلس قرائت شد و اکنون در مرحله ارسال به قوه قضاییه است.
کمیسیون عمران
طرح انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان
کمیسیون عمران مجلس در این مدت ۲۸ جلسه در کمیسیون و ۲۳جلسه در کمیته‌های تخصصی بر اساس وظایف تقنینی و نظارتی برگزار کرد که بخش عمده آنها متمرکز بر اجرای دقیق قانون جهش تولید و تأمین مسکن، هماهنگی با وزرا و مسؤولان دولتی برای رفع موانع و مشکلات مسیر ساخت سالانه یک میلیون واحدمسکونی در کشور و بهبود وضعیت عرضه و تقاضا در بازار مسکن و رفع مشکلات آب شرب شهرهای دارای تنش آبی بوده‌است. بررسی چهار طرح مهم در کمیسیون عمران از جمله اقدامات تقنینی این کمیسیون در سه‌ماهه دوم سال دوم
مجلس بود.
بر این اساس طرح انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار گرفت و در نیمه‌اول مهرماه با حضور کارشناسان و مسؤولان اجرایی کشور از جمله وزارت نیرو، راه و شهرسازی و کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس در کمیسیون عمران مجلس بررسی طرح انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان آغاز شد.
این طرح پس از بررسی و چکش‌کاری در کمیته آب و فاضلاب و تصویب در کمیسیون، به صحن‌علنی مجلس‌شورای‌اسلامی ارسال شد و در نهایت وزارتخانه‌های نیرو، صمت و معاونت علمی ریاست‌جمهوری مکلف به اجرای طرح انتقال آب دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان شدند تا مجلس انقلابی ضمن لبیک به تاکیدات و بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص توسعه استان سیستان و بلوچستان، پس از سال‌ها گام بلندی برای رفع تشنگی و کنترل بحران آب در این استان برداشته شود.
طرح اصلاح قانون نظام‌مهندسی و کنترل ساختمان هم اقدام دیگر بود؛ چون همواره بخش عظیمی از سرمایه ملی کشورها در قالب احداث واحدهای مسکونی، تجاری، اداری، آموزشی، بهداشتی، فرهنگی و … صرف پروژه‌های ساختمانی و صنایع وابسته به آن می‌شود. ازاین‌رو با شناسایی خلأهای قانونی و برخی ایرادات در قانون، ضرورت اصلاح مواردی از این قانون احساس شده و هم اکنون نیز در کمیته نظام‌های فنی، اجرایی و مهندسی در حال بررسی است.
از آنجا که تعرفه فعالیت مشاوران املاک در کنار سایر علل و عوامل در افزایش قیمت و اجاره‌مسکن طی سال‌های اخیر مؤثر بوده‌است، لذا کاهش نرخ حق‌الزحمه مشاوران املاک و دفاتر معاملاتی، در قالب طرحی تحت عنوان « کاهش تعرفه بنگاه‌های معاملاتی» در کمیسیون عمران مجلس در حال بررسی است. کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در طول این مدت ۱۲ جلسه تخصصی با وزرای راه و شهرسازی، نفت و نیرو برگزار کرده‌است.
