کتاب "پوپولیسم" اثر عبدالوهاب فراتی رونمایی شد

به گزارش «نسیم»، مراسم رونمایی از کتاب "پوپولیسم" اثر عبدالوهاب فراتی صبح امروز در کانون اندیشه جوان برگزار شد .

پرویز امینی تحلیل گر سیاسی در این مراسم گفت: باید مشخص کنیم تلقی ما از پوپولیسم چیست، این پدیده از یک جهان بینی لیبرال نشأت می گیرد و خمیرمایه‌های این مفهوم از آنجا ساخته شده است پس اول باید پیش فرض‌های آن را مدنظر قرار دهیم؛ حکومت امر اعتباری و شر ضروری است در فضای لیبرالی هر چه حالت جمعی دارد محل خدشه و نقص است، آن زمان پوپولیسم هم برا ین تلقی فردگرایانه متکی است یکی از نحله‌های لیبرالیستی نحله فایده گرایی است اینکه بنده باید تعیین و تکلیف بکنم و عقل ابزاری که در مدرنیته مطرح است را مورد نظر قرار دهم .

وی افزود: دومین مطلب این است که آنچه در کتاب راجع به پوپولیسم دیدم، رویکردی فرم گرایانه بود اینکه پوپولیسم فردی است مستقیم با جامعه حرف می‌زند، شعارهای کلی می‌گوید، حرف‌های عمومی می‌زند، راهکار مشخص نمی‌دهد، اینها تعاریف فرمالیستی است که چالش پیدا می‌کند و در تعریف خود دچار مشکل می‌شود، خیلی پدیده‌ها را نمی‌توان توضیح داد به طور مثال اینکه یک نفر بگوید هر بالای هجده سالی را 50 هزار تومان خواهم داد این تعریف مشخصی است به هیچ وجه پوپولیستی نیست .

امینی گفت: بنده به تعبیر خودم پوپولیسم را محتواگرایانه می‌دانم به نظرم ما دو مفهوم اصیل داریم که یکی نگاه کلان مردم گرایانه و دوم نخبه گرایانه است، بنده نخبه گرایی را نیز با دو مشخصه تعریف می‌کنم نخست در نسبت با جامعه و مردم یک نوع بریدگی احساس می‌شود به طوریکه اینها زبان هم را نمی‌فهمند و توده عمومی برایش موضوعیت ندارد دوم اینکه در بین خواص نخبگان و خاص مردم، ما خاص نخبگان را ارجح ندانیم این گرایش نخبه گرایانه است دولت‌هایی مثل هاشمی و خاتمی نخبه گرا بودند اما تلقی مردم گرایانه یعنی داد و ستد خوب با مردم برقرار و با توده عمومی زبان هم را بفهمیم اما مرعوب توده هم نیستیم بنابراین اینها در تعارض مردم و نخبگان، مردم را ارجح می‌دانند این افراد چون امام راحل و مقام معظم رهبری هستند .

امینی با بیان اینکه تعریف پوپولیسم این است که اگر فرد یا گروه و جامعه به مردم توجه کنند برای اینکه در قدرت باقی بمانند یا بخواهند از معبر خاص قدرت، محبوبیت بگذرند، اینجا پوپولیست هستند؛ گفت: به طور مثال روشنفکری داشتیم که یک مدت تب مطهری یا شریعتی داشت بعد در چارچوب امام با مردم صحبت کرد و سپس با اینها تصفیه حساب کرد ، این پوپولیسم است .

این تحلیل گر سیاسی در پایان گفت: غیر از شریعتی هیچ کس به اندازه امام راحل تعابیر تندی نسبت به خود روحانیت و روشنفکری نداشت ولی با توده مردم این مواجه‌ها را نداشتند با این ها هیچ زمان مرعوب مردم هم نبودند، بنده انقلاب ایران را مردمی می‌دانم نه پوپولیستی به صرف اینکه یک رهبری شجاعانه و عالمانه مسئله‌ای را مطرح می‌کند پوپولیست نیست .

افروغ: لیبرالیسم فردی زمینه را برای پوپولیسم فراهم می‌کند

همچنین عماد افروغ در این مراسم گفت: یک کلام ما گفتیم که پوپولیسم یعنی برخورد توده وار و بی شکل با مردم یعنی توجه نکنیم مردم علی رغم اینکه وجه انسجام بخشی دارند، وجه توده وار هم دارند. اما این را بگویم که توده بی شکل انقلاب نکرد اقشار مختلف در انقلاب اسلامی شکل گرفت و این پوپولیستی نیست و صرفا شور و عاطفه نیست، حالا اگر ما توجه به فرایند تفکیک کردیم یعنی توجه بنیادهای اساسی مشترک نباید باشد؟ خیلی‌ها حتی خود امام علی (ع ) در نامه به مالک اشتر از اهمیت به طبقه سفلی دم می‌زنند، البته خودشان هم شبانه به این طبقات رسیدگی می‌کردند .

افروغ گفت: بنابراین می‌توانیم هم به عدالت اجتماعی و هم عدالت فردی توجه کنیم. در یک جایی آقای امینی اشاره کردند که در جهان بینی لیبرال دولت شر ضروری است خب در گفته‌های مارکس هم همینطور است چرا که او هم نگاه خوبی به دولت ندارد .

این نویسنده و کارشناس فرهنگی گفت: لیبرالیسم فردی زمینه را برای پوپولیسم فراهم می‌کند پوپولیسم ترجمان جمع گرایی افراطی و اتفاقاً زاده آن است .

افروغ گفت: یک کسی واقعاً اینگونه فکر می‌کند که مردم توده بی شکل اند اما یک جا کسی وانمود می‌کند که مردم گراست این پوپولیسم دوم صادقانه نیست، ریاکارانه است که پراگماتیسم یا ماکیاولی هم به آن می‌گویند. هر جا دیدید که غیری درکار است و آن غیر با نگاه‌های انتخاباتی بیرون می‌آید، این پوپولیسم است مسئله مردم گرایی و توجه به مردم را پوپولیسم ندانیم، اینکه وانمود کنیم که شما مثلاً دست یک کشاورز را جلو دوربین بوسیدید، پوپولیسم است .

حجت‌الاسلام فیرحی: نهادینه شدن نظم سیاسی در جامعه ما و گریز از این نهادینه شدن دو گانه‌ای است که هنوز به پایان نرسیده

همچنین حجت‌الاسلام فیرحی در این مراسم گفت: این اواخر جامعه ما هنوز رابطه خود را با حضور قاعده‌مند حاکمان در دولت و فرار از قواعد و رفتار عمومی رها شده که توسط رسانه‌ها ایجاد شده، پیدا نکرده است. در سال 68 برای تغییر مجلس قانون اساسی دو نوع دیدگاه ایجاد شد؛ نخست دیدگاه هاشمی رفسنجانی از موضع نظام ریاستی و دوم میرحسین موسوی با نظام نخست‌وزیری پارلمانی .

وی در ادامه افزود: هر دو این دیدگاه‌ها معتقد بود که از طریق اکثریت پارلمانی نخست‌وزیر انتخاب می‌شود و نظام حزبی باید ایجاد بشود، بنابراین ما که نظام حزبی نداشتیم میرحسین موسوی مطرح کرد آن را رییس جمهور تعیین کند، این هر دو گروه با هم اجماع کردند که خطری در نظام حزبی وجود دارد و در نهایت هر دو به نحوی گرفتار پوپولیسم شدند .

فیرحی افزود: نهادینه شدن نظم سیاسی در جامعه ما و گریز از این نهادینه شدن دو گانه‌ای است که هنوز به پایان نرسیده چرا که خیلی جوامع نمی‌توانند از تبعات پوپولیسم فرار کنند و خود را به نظم برسانند. بدین ترتیب رسانه‌ها در جامعه هر روز قدرتمند و نهادهای حزبی هنوز کامل درگیر مکانیزم انتخابات و دولت نشدند، پس ما همیشه در کمین پوپولیسم هستیم !

وی گفت: پوپولیسم به این معناست که آنجایی که شما از حضور نخبگان و تشکیلات حزبی فعال سیاسی رها شده و به سمت ادبیات عامه‌پسندِ برنامه‌های کنترل شده دولت می‌رود، با توجه به اینکه این خصلت آدم است که تب انتخابات وقتی داغ می‌شود انسان بین غریزه پیروزی و عقلانیت پایبندی به قواعد سعی می‌کنند امکانات را در اختیار بگیرند ، ذهن سعی می‌کند جملاتی انتخاب کند که پیوندی بین توده و اقلیت باشد