صفر تا صد بی خوابی و بررسی علل آن
بیخوابی از اختلالات رایج است که سبب می‌شود به سختی به خواب بروید، مشکلی در حفظ خواب داشته باشید یا زودتر از خواب بیدار شوید و قادر به بازگشت به خواب نباشید. این وضعیت نه تنها سطح انرژی و خلق و خوی شما را تغییر می‌دهد، بلکه بر روی سلامتی، عملکرد کاری و کیفیت زندگیتان نیز تأثیر می‌گذارد. بیخوابی ممکن است ناشی از استرس عمومی یا عوامل پزشکی باشد.
بیخوابی چیست؟
بیخوابی (Insomnia) یک مشکل معمول در خواب است که موجب می‌شود خوابیدن سخت و مشکل‌ساز و در بعضی موارد غیرممکن شود. افراد مبتلا به بیخوابی ممکن است زودتر از زمان معمول بیدار شوند و نتوانند دوباره بخوابند. بعد از بیدار شدن از خواب هم در حالت خستگی قرار بگیرند. بیخوابی علاوه بر کاهش انرژی بدن، تأثیر زیادی بر خلق و خو، سلامتی، عملکرد شغلی و کیفیت زندگی دارد. هر فرد به مقدار متفاوتی خواب نیاز دارد، اما بیشتر بزرگسالان به 7 تا 8 ساعت خواب در شب نیاز دارند.
علائم بی‌خوابی‌های شبانه
کسانی که از بیخوابی شبانه رنج می‌برند، اغلب با علائم زیر مواجه می‌شوند:
- خیلی زود بیدار شدن
- افسردگی یا اضطراب
- مشکل در خواب شب
- بالا رفتن احتمال خطا یا تصادف
- خستگی یا خواب آلودگی در روز
- بیدار شدن چندین مرتبه در طول شب
- مشکل در توجه و تمرکز روی کارها
- آرامش نداشتن پس از یک خواب شبانه
علت بیخوابی شبانه
بی خوابی در اغلب موارد به علت استرس، سبک زندگی نادرست و مشکلاتی که خواب را تحت تأثیر قرار می‌دهند، رخ می‌دهد. در ادامه، این موارد را بررسی خواهیم کرد:
- پرخوری شبانه
خوردن یک میان وعده سبک پیش از خواب به طور کلی مشکلی ندارد. اما در صورتی که پرخوری کنید، هنگام خوابیدن ممکن است احساس ناراحتی جسمی داشته باشید. بسیاری از افراد پس از صرف غذا، سوزش سر دل و رفلاکس معده (برگشت اسید و غذا از معده به مری) را تجربه می‌کنند. این ممکن است موجب بیداری شما در طول شب گردد.
- اختلالات در سلامت روان
این اختلالات اضطرابی، همانند PTSD، می‌توانند باعث اختلال در خواب شما شوند. این اختلالات باعث می‌شوند که شما شبانه بیخوابی را همزمان با سایر مشکلات سلامت روان تجربه کنید.
- افزایش سن
تعداد زیادی از افراد مسن که برای درمان بیخوابی اقدام می‌کنند، به دلیل مصرف انواع داروها، ابتلا به بیماری‌هایی مانند آرتروز، افسردگی، مشکلات پروستات و افتادگی مثانه و سایر عوامل، با مشکل بیخوابی مواجه می‌شوند. در حالی که این گروه سنی نیز همانند جوانان و به همان میزان به خواب نیاز دارند.
- مصرف کافئین، نیکوتین و الکل
مصرف قهوه، چای، کولا و سایر نوشیدنی‌های حاوی کافئین، می‌تواند به عنوان محرکی عمل کند و در صورت مصرف در ساعات نزدیک به شب، ممکن است زمان خواب را مختل کند و باعث بیخوابی شود. همچنین، نیکوتین که در سیگار و محصولات دخانی وجود دارد، نیز یک محرک است که می‌تواند خواب را تحت تأثیر قرار دهد. البته، الکل ممکن است در به خواب رفتن آسان‌تر به فرد کمک کند، اما معمولاً از فازهای عمیق‌تر خواب جلوگیری می‌کند و ممکن است موجب بیدار شدن در نیمه شب شود.
قرص ال آرژنین یوروویتال
- عادات بدخوابی
عادات بدخوابی شامل روال نامنظم خوابیدن، درگیری ذهن و فکر قبل از خواب، انجام فعالیت‌های مهیج، استفاده از محیط خواب ناخوشایند و استفاده از تخت برای انجام کارهای غیرمرتبط مانند خوردن غذا یا تماشای تلویزیون را شامل می‌شود. همچنین، استفاده از کامپیوتر، تماشای تلویزیون، بازی کردن با بازی‌های ویدیویی، استفاده از گوشی‌های هوشمند یا دیگر صفحه‌های نمایش قبل از خواب، می‌توانند در چرخه خواب اختلال ایجاد کرده و موجب بیخوابی شوند.
- استرس و فشار
نگرانی های مربوط به کار، تحصیلات، سلامتی، امور مالی یا مسائل خانوادگی می‌توانند باعث فعالیت ذهنی شدید در شب شود و به سختی خوابیدن منجر شوند. رویدادهای استرس‌زا در زندگی یا صدمات روحی ناشی از مرگ یا بیماری عزیزان، طلاق یا از دست دادن شغل نیز ممکن است باعث بروز بیخوابی در شب شوند.
عوارض بیخوابی کدامند؟
داشتن خواب کافی و کیفیت بالا همانند داشتن فعالیت بدنی منظم یا رژیم غذایی سالم، برای حفظ سلامتی بسیار اهمیت دارد. بدون توجه به علت بیخوابی شما، این اختلال ممکن است تأثیرات منفی روی ذهن و بدن شما داشته باشد:
- کاهش عملکرد ذهنی و جسمی
- کاهش واکنش ونداشتن عملکرد مناسب در زمان رانندگی
- خطر ابتلا به برخی اختلالات روانی اعم از افسردگی و یا استرس و اضطراب
- بالا رفتن خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا
ضد آفتاب کودک
تشخیص بیخوابی
متخصص شما را درباره تاریخچه پزشکی و الگوهای خوابتان ارزیابی می‌کند. به شما پیشنهاد می‌دهد که برای یک یا دو هفته، ساعات خواب و بیداری خود را ثبت کنید و الگوهای خوابتان را نیز یادداشت کنید. همچنین، احساساتتان را در طول هر روز ثبت کنید. ممکن است این متخصص با شریک زندگیتان درباره میزان خوابتان صحبت کند و در صورت لزوم، شما ممکن است در یک مرکز تست‌های خاصی شرکت کنید.
درمان‌های بی خوابی چیست؟
بهترین رویکرد جهت درمان می‌تواند به علت زمینه‌ای و نوع بیخوابی مرتبط باشد، اما برخی از گزینه‌ها به صورت زیر است:
- مشاوره
- ملاتونین
- داروهای تجویزی
- داروهای خواب بدون نسخه
- درمان شناختی رفتاری یا CBT
- درمان شناختی رفتاری یا CBT
با این وجود، منبع معتبر کافی و شواهد معتبر وجود ندارد که ثابت کند ملاتونین به خواب کمک می کند.
بیخوابی در کودکان و نوجوانان
مشکلات خواب می‌تواند در کودکان و نوجوانان نیز رخ دهد. با این حال، بیشتر این مشکلات به دلیل تاخیر در رفتن به رختخواب و اختلال در ساعت خواب درونی بدن ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، کودکان ممکن است دیر به رختخواب بروند و صبح‌ها دیرتر از خواب بیدار شوند.
همچنین، نوجوانان و جوانان نیز ممکن است به دلیل استرس زیاد، بازی شبانه، صحبت کردن با دوستان، مطالعه و سایر فعالیت‌ها، با مشکلات خواب روبرو شوند. در صورتی که این اختلالات خواب شبانه و بیخوابی در جوانان و کودکان منجر به اختلال جدی در فعالیت‌های روزانه آن‌ها شده باشد، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه نمایید.
سخن پایانی
در طول زندگی، بسیاری از ما تجربه‌های بیخوابی شبانه داشته‌ایم. اما ممکن است هرگز به آن به عنوان یک بیماری یا عارضه نگاه نکرده باشیم و حتی فکر نکنیم که ممکن است نشانه یک بیماری جدی باشد که سلامتی ما را تهدید کند. اگر شما نیز مدت طولانی‌تری دچار این اختلال شده‌اید، توصیه می‌شود به یک پزشک متخصص در امور مغز و اعصاب مراجعه کنید تا درمان مناسبی دریافت کنید.
