اصول گرایان به دنبال لیست واحد؟
تجربۀ مجلس یازدهم نشان می‌دهد که وحدت شکل گرفته برای رقابت در انتخابات، وحدتی صرفاً لحظه‌ای و انتخاباتی بوده و در ادامۀ کار اختلافات میان گروه‌های مختلف جناح اصولگرا سرباز کرد و تأثیرات خود را نشان داد. اختلافاتی که سطح کنش در مجلس را به تقابل حزبی و جریانی تقلیل داد.
نسیم‌آنلاین: هرچه به انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم بحث نوع ورود گروه‌های مختلف و سناریوهای احتمالی آن‌ها برای پیروزی در انتخابات داغ‌تر از قبل می‌شود. یکی از آن گروه‌ها اصولگرایان هستند که تحلیل‌های مختلفی راجع‌به نوع ورود آن‌ها به انتخابات و سناریوی احتمالی آن‌ها برای پیروزی در انتخابات مطرح است. جریانی که در دور گذشتۀ مجلس در نهایت با وحدتی که میان گروه‌های مختلفِ ذیل آن شکل گرفت، توانست با لیستی مشترک اکثریت کرسی‌های مجلس را در اختیار بگیرد. اما با وجود این اتفاق، اختلافات شکل گرفته میان نمایندگان احزاب مختلف اصولگرا در مجلس یازدهم و ادامه‌دار شدن این اختلافات تاکنون این گمانه را در ذهن پررنگ می‌کند که رسیدن به لیستی مشترک در این جریان بسیار سخت است.
برای پرداخت دقیق‌تر به این موضوع خوب است به بررسی نظرات فعالین و کارشناسان سیاسی بپردازیم. بعضی از فعالین اصولگرا طی روزهای اخیر نظرات و تحلیل‌های متفاوتی را در رابطه با سناریوی احتمالی اصولگرایان برای پیروزی در انتخابات مجلس دوازدهم ارائه داده‌اند. در همین رابطه عباس سلیمی‌نمین، فعال سیاسی اصولگرا در گفت‌وگو با خبرآنلاین دربارۀ دلایل احتمالی نرسیدن اصولگرایان به لیست واحد برای انتخابات مجلس دوازدهم اعلام کرد: «نرسیدن اصولگرایان به لیست واحد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، به این ترتیب که توهم، سهم‌خواهی یا عدم توجه محض به مقولۀ انتخابات همگی می‌توانند علت به وحدت نرسیدن اصولگرایان در انتخابات آینده تلقی شوند. نکتۀ دیگر این است که اگر تصور کنیم خودمان به تنهایی می‌توانیم پایگاه رأی اصولگرایان را فعال کنیم، تصوری غلط و ناشی از برداشت خطا است.»
او دربارۀ رقابت با اصلاح‌طلبان نیز بیان کرد: «قطعاً اصلاح‌طلبان حتی در تهران هم لیست خواهند داد بنابراین اصولگرایان بدون رقیب نیستند. ضمن اینکه چنین نگاهی غلط است چراکه حتی اگر ما اصولگرایان رقیب هم نداشتیم که داریم، باید بر روی افزایش آرای نامزدها تمرکز می‌کردیم چرا که نماینده‌ای با آرای پایین منشأ تأثیر چندانی نخواهد بود.»
احمد نیکفر عضو شورای مرکزی جامعۀ اسلامی مهندسین نیز در گفت‌وگو با تسنیم اعلام داشت: «تلاش آقایان باهنر، قالیباف و حدادعادل این است که نیروهای انقلاب و اصولگرا در تهران به یک فهرست واحد برسند. اکنون که اصلاح‌طلبان خوش‌خیم به این نتیجه رسیده‌اند که در تهران لیست بدهند باید تلاش ما هم دستیابی به وحدت باشد.»
سیدعلی یزدی‌خواه، نمایندۀ تهران در مجلس یازدهم شورای اسلامی نیز در این رابطه اعلام کرد: «به احتمال بسیار زیاد، لیست‌های اصولگرایان برای انتخابات مجلس دوازدهم، از تکثر موجود خارج شده و حداکثر به دو لیست می‌رسد؛ البته امیدواریم اصولگرایان به لیست واحد در تهران برسند و البته مقدمات این کار هم در حال فراهم‌شدن است. جریان‌های سیاسی اصولگرا در حال حاضر جلسات همگرایی تشکیل می‌دهند و با همدیگر، دربارۀ شاخص‌های کاندیدای اصلح و نیازهای اصلی جامعه رایزنی می‌کنند و هدف از این جلسات آن است که هم از نظر تخصصی، وزن مجلس آینده بالا برود و هم شاهد افزایش مشارکت مردم در انتخابات باشیم.»
در همین رابطه چمران رئیس شورای ائتلاف تهران نیز اعلام کرد: «شاید ما اصولگرایان به یک فهرست واحد نرسیم، البته می‌گویم شاید که امیدواریم برسیم.»
هرچند که این فعالین اصولگرا از لزوم رسیدن به لیستی مشترک صحبت می‌کنند و بهترین حالت برای ورود اصولگرایان به انتخابات را یک فهرست واحد می‌دانند اما شواهد و کنش افراد مختلف احزاب اصولگرا مصادیقی خلاف ملزومات رسیدن به یک لیست واحد را نشان می‌دهد. با دقت در مواضع اخیر فعالان اصولگرا می‌توان از شدت اختلاف میان اصولگرایان باخبر شد. مثلاً در پنجم دی ماه همین امسال خبرگزاری اصولگرای تسنیم بعد از بیانیه‌های مختلف اعضای شریان، یکی از گروه‌های سیاسی اصولگرا، گزارشی را دربارۀ این حزب با تیتر «شریان و حاشیه‌هایش! حزبی برای سیاست‌ورزی یا تکرار یک تجربۀ شکست‌خورده؟» منتشر کرد. ساعتی پس از انتشار این گزارش، نوید صالح‌وند، عضو شورای مرکزی شریان در مقام پاسخ‌گویی به گزارش خبرگزاری تسنیم برآمد و در صفحه ایکس خود حمیدرضا مقدم‌فر (مشاور فرهنگی و رسانه‌ای فرماندۀ کل سپاه) را مخاطب قرار داد و نوشت: «آقای مقدم‌فر! شما که همزمان مشاوره فرماندۀ سپاه و عضو یک گروه سیاسی هستید، چرا خبرگزاری تحت امرتان عنان از کف داده و خط تخریب جبهۀ انقلاب را با متن مملو از دروغ پیگیری می‌کند؟ مگر شریان وارد حریم ممنوعۀ شما شده؟» این نوع مواجهه بین دو حزب سیاسی اصولگرا نشان از اختلافات گسترده میان این دو می‌دهد. به عنوان مثالی دیگر بعد از منتشر شدن ادعاهایی مبنی بر تصمیم محمدرضا باهنر برای کناره‌گیری از انتخابات مجلس، احمد نیکفر عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین این ادعا را کذب خواند و آن را شایعه‌ای دانست که از سوی گروه‌های اصولگرای رقیب منتشر شده است. شایعه‌ای که به تعبیر نیکفر برای اختلاف میان باهنر و قالیباف منتشر شده است.
احمد نیکفر در رابطه با ادعای کناره‌گیری باهنر می‌گوید: «تا این لحظه خبر انصراف آقای باهنر شایعه است و ایشان چنین تصمیمی نداشته‌اند؛ متأسفانه برخی افراد برای اغراض سیاسی خود از اسم آقای باهنر در مصاحبه‌هایشان سوءاستفاده می‌کنند. برخی نمایندگان ادوار قبلی مجلس از تهران ثبت‌نام کردند و تلاش دارند فهرستی جدا با سرلیستی آقای باهنر معرفی کنند؛ البته برخی اصلاح‌طلبان هم تلاش دارند تا ایشان را شخصیت نزدیک به آقای لاریجانی معرفی کنند که قرار است با اصلاح‌طلب‌ها ائتلاف کند که هیچ‌کدام از این‌ها صحت ندارد و می‌خواهند بین ایشان و آقای قالیباف اختلاف بیندازند.»
موارد فوق نشان می‌دهد احزاب مختلف اصولگرا از همین الآن وارد رقابت انتخاباتی با یکدیگر شده‌اند و این موضوع احتمال چند لیستی شدن جبهۀ اصولگرا در انتخابات پیش رو را بسیار افزایش می‌دهد. رئوفیان دبیر کل حزب اسلامی ایران زمین و عضو هیئت عالی شورای وحدت نیز در رابطه با ارائه لیست واحد با وجود اختلاف نظر می‌گوید: «در انتخابات مجلس یازدهم یک گروه سیاسی به نام جبهه پایداری در دقیقه ۹۰ با شورای ائتلاف آن هم نه از سر حب به آنان بلکه از سر بغض به اصلاح طلبان و به امید غلبه بر آنان و گرفتن انتقام شکست دوره قبل ائتلاف کرد. آن ها علی‌رغم اختلافاتی که با اصولگرایان داشتند ترجیح دادند با آن‌ها در یک «آرایش سیاسی واحد» ظاهر شوند و فهرست واحد انتخاباتی ارائه دهند که در نتیجه در رقابت با اصلاح‌طلبان پیروز عرصۀ رقابت شدند.» وی افزود: «اما با گذشت مدت زمانی اندک دبیرکل پایداری مسیر خود را از شورای ائتلاف جدا کرد. همین یکی دو هفته قبل هم در واکنشی که سروری عضو شورای ائتلاف در برابر اظهارات محصولی نشان داد، امکان هرگونه ائتلاف باجبهۀ پایداری را مردود اعلام کرد. بنابراین، ائتلاف این دو طیف جریان اصولگرایی برای انتخابات پیش رو منتفی است.»
البته کمال سجادی، یکی دیگر از فعالین اصولگرا و سخنگوی جبهۀ پیروان امام و رهبری، به‌عنوان یکی از جریاناتی که عضو شورای وحدت اصولگرایان است، اختلاف بین احزاب مختلف اصولگرا را اختلافاتی جزئی خوانده و ائتلاف میان آن‌ها را منطقی می‌داند. وی اخیراً در مصاحبه‌ای اعلام کرده است: «اصولگرایان اصول مشترکی دارند که آن‌ها را به هم پیوند می‌دهد و خیلی دور از هم نیستند. در حقیقت فاصله‌ای که میان شورای وحدت با شورای ائتلاف است مانند فاصله‌ای که میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان وجود دارد، نیست.» این سخن به این معناست که برای اصولگرایان رقابت با اصلاح‌طلبان و جلوگیری از رأی‌آوری آن‌ها بر اختلافات درونی خود ارجحیت دارد. چرا که اختلافات این جبهه با جبهۀ اصلاحات بیشتر از اختلافات درونی خود است، پس برای مقابله با جبهۀ اصلاحات هم که شده ممکن است اصولگرایان اختلافات درونی خود برای رسیدن به لیستی مشترک را کنار گذاشته و با لیستی واحد به رقابت با اصلاحات بپردازند. اتفاقی که در انتخابات مجلس یازدهم نیز به وقوع پیوست اما نتیجۀ مطلوبی نداشت. برای دیدن نتیجۀ این مدل از ائتلافات انتخاباتی و لیست‌بندی فقط کافی است به تعارضاتی که بین گروه‌های مختلف اصولگرا برسر لایحۀ عفاف و حجاب اتفاق افتاد، توجه کنیم. امری که بعد از رد شدن این لایحه در شورای نگهبان با موضع‌گیری جبهۀ پایداری و انداختن تقصیرات این لایحه بر گردن طیف نزدیک به رئیس مجلس شروع شد و با شکایت رئیس مجلس از رسانۀ رجانیوز که این موارد را منتشر کرده بود ادامه پیدا کرد. اختلافی که در موارد متعدد دیگری مثل طرح صیانت، طرح شفافیت و یا انتخابات‌های هیئت‌رئیسه مجلس نیز تکرار شده بود.
مصادیق ذکر شده از تجربیات مجلس یازدهم نشان می‌دهد که وحدت شکل گرفته برای رقابت انتخاباتی، وحدتی صرفاً لحظه‌ای و انتخاباتی بود و در ادامۀ کار اختلافات میان گروه‌ها سرباز کرد و تأثیرات خود را نشان داد. البته وجود اختلاف میان افراد مختلف در یک لیست هم تا حدی منطقی است اما نه تا آن حد که به اعتبار مجلس شورای اسلامی ضربه وارد کند و اساساً معنای وحدت و ارائۀ لیست واحد را تغییر دهد. حال باید دید تجربۀ اصولگرایان در ائتلاف انتخاباتی مجلس یازدهم مانع وحدت انتخاباتی اصولگرایان برای انتشار لیستی واحد خواهد شد یا خیر؟
