تهدید تنش آبی نزدیک‌تر از همیشه

 مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی به بررسی وضعیت تنش آبی طی سال جاری در کشور پرداخت و اعلام کرد: با توجه به وضعیت کاهش بارندگی‌ها در سال آبی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ و همچنین افزایش دمای هوا، پیش بینی می‌شود که در ماه‌های گرم سال ۱۴۰۰ شهرهای متعددی از کشور با تنش آب شرب مواجه باشند و از این منظر دچار مشکل شوند، همانند آنچه در سال آبی ۱۳۹۷- ۱۳۹۶ در برخی از شهرهای کشور رخ داد و در مواردی این تنش‌ها به مناقشات اجتماعی نیز تبدیل شدند.

در تابستان ۱۳۹۷ از کل جمعیت شهری ۶/۶۱ میلیون نفری کشور حدود ۵/۳۴ میلیون نفر آن (معادل ۵۶ درصد) تحت تنش آب شرب قرار گرفتند. در سال آبی جاری (۱۳۹۹-۱۴۰۰) تاکنون در کل کشور نسبت به متوسط درازمدت ۵۲ ساله، ۳۶ درصد کاهش بارندگی وجود دارد که از این میان بیشترین کاهش مربوطه به حوضه‌های آبریز مرزی شرق و قره قوم و همچنین کمترین کاهش نیز مربوط به حوضه‌های آبریز دریاچه ارومیه و دریای خزر است.

بدین ترتیب وقوع تنش آب شرب در مناطق مختلف کشور محتمل به نظر می‌رسد. با توجه به اینکه پروژه‌های پایداری و ارتقای کیفی آب شرب شهرهای مختلف کشور از سال ۱۳۹۷ آغاز شده است، مدیریت مطلوب‌تر این برنامه‌ها می‌توانست چالش‌های موجود در این زمینه را کمتر کند، به خصوص در مناطق گرمسیری که عموماً با مشکلات آب شرب مواجه هستند مانند استان خوزستان، چنانچه در مورد این پروژه‌ها اولویت بندی بهتری انجام می‌شد، قطعاً اجرای پروژه‌های مربوط به استانی مانند خوزستان در اولویت قرار می‌گرفت. برای مقابله با تنش آب شرب در کشور متولیان بخش آب شرب باید راهکارهای موضوعه را از هم اکنون در دستور کار قرار دهند و برنامه ریزی های لازم را انجام دهند.

راهکارهای مقابله با تنش آب شرب به دو دسته راهکارهای کوتاه مدت و بلندمدت تقسیم می‌شوند. برخی از راهکارهای کوتاه مدت که عمدتاً بر مدیریت عرضه استوار هستند، عبارتند از: افزایش تأمین و تولید آب، طرح‌های ارتقای کیفی، افزایش توان ذخیره سازی آب، تقویت خرید تضمینی، پایداری خدمات در شرایط اضطرار، توجه به فرایند آبرسانی تا بازچرخانی و استفاده مجدد و تنوع بخشی اعتباری. در کنار این راهکارها، راهکارهای بلندمدت که عمدتاً مبتنی بر مدیریت تقاضا هستند، عبارتند از: ارتقای بهره‌وری، کاهش آب به حساب نیامده، اقدامات کاهش مصرف، فرهنگ سازی و تصحیح الگوی مصرف و اصلاح تعرفه‌ها.