بازنمایی مهاجران افغانستانی در سریال ایرانی

محمدحسین غضنفری ـ کارگردان «هم سایه» ـ همچنین در گفت و گویی  درباره دشواری های ساخت این سریال در شرایط کرونا و همزمانی تولید آن با حوادث اخیر افغانستان و حساسیت های موجود، پرداخت.

او درباره ساخت سریال در شرایط کرونایی گفت: ما با آسیب هایی در شرایط تولید کار مواجه شدیم، به نحوی که حداقل سه بار ساخت سریال با تعطیلی روبه رو شد. به دلیل اینکه قصه این مجموعه قبل از کرونا تعریف شده بود، پس باید ماسک را حذف می کردیم و اجازه نمی دادیم ماسک جلوی دوربین دیده شود؛ همین مساله کار ما را دشوار می کرد. زمانی که دوربین ما به خیابان می آمد، نباید اجازه می دادیم آدم ها از جلوی دوربین رد شوند که کار سختی بود، یا باید هنرورها را در خیابان به مردم عادی اضافه می کردیم که آن هم شرایط سختی بود و یکی از ضربه هایی که خوردیم همین مانع بود.

تلاش کردم نگاه نادرست به مهاجران افغانستانی را تغییر دهم  

کارگردان «هم سایه» درباره ی ضرورت پرداختن به موضوعی درباره افغانستان در یک سریال و اینکه این اتفاق چقدر می تواند به بهتر شدن روابط مردم دو کشور کمک کند؟ اظهار کرد: نکته مهمی که در ساخت این سریال به آن تاکید شد و انگیزه من را برای ساخت زیاد کرد، نگاه نادرست بخش زیادی از جامعه ما به مهاجران افغانستانی بود که تلاش کردم این نگاه تغییر کند و به نوعی با این مهاجران همذات پنداری کردم. مثل خیلی از ایرانی هایی که در کشورهای دیگر به عنوان شهروند درجه دو به آنها نگاه می شود و خیلی از آنها از این موضوع ناراحت هستند. هدف اصلی این بود که بگوییم این آدم ها هم از خود ما هستند و این مرزهاست که ما را از هم جدا کرده است؛ به ویژه اینکه در فرهنگ و مذهب و زبان و خیلی از موارد دیگر اشتراکات زیادی داریم و این نگاه منفی نگاه خوبی نیست.

نگاهی که به افغانستانی ها در «هم سایه» شد واقعی بود؟

غضنفری درباره شخصیت های مهاجران افغانستانی سریال «هم سایه» که تا چه میزان مابه ازای بیرونی داشته و با واقعیت همراه است؟ اظهار کرد: شاید آمار دقیقی از مهاجران در کشورمان نداشته باشیم اما چیزی که می دانم به حدود ۴ میلیون نفر می رسد. بخش زیادی از این ۴ میلیون نفر، افراد تحصیل کرده ای هستند و حتی بیزینس دارند. در برخوردی که با خیلی از آنها به واسطه ساخت سریال داشتم، احساس کردم که چقدر افراد باسواد و فهیمی هستند اما دیده نشده اند. ضمن اینکه ما به فیلمنامه و آنچه نوشته شده بود وفادار بودیم. شاید سوال شود که چرا ما قشر تحصیل‌کرده و باسواد را بیشتر به تصویر کشیده‌ایم، اما در فیلمنامه آدم خوب و بد از این قشر داریم که رفته رفته در ادامه داستان با آنها مواجه می شویم.

چرا ایرانی ها منفی، افغانستانی ها مثبت؟

او درباره نقدی که پیرامون مثبت نشان دادن بیش از حد کاراکترهای افغانستانی در مقایسه با شخصیت های ایرانی می شود، توضیح داد: برای قضاوت کردن کمی زود است؛ اینگونه نبوده است. در قسمت های ابتدایی این اتفاق در شخصیت های افغانستانی و ایرانی دیده می شود اما در ادامه کار، بدمَن ها هم دیده خواهند شد و اینگونه نیست که کاملا تصویری مثبت نشان دهیم. شخصیت های ایرانی هم که در کار دیده می شوند، سیاه و سفید و خاکستری هستند. البته سریال، قطعا ضعف هایی داشته و قائل به این نیستیم که کارمان بی نقص بوده است. می توانست بهتر ازاین باشد اما با توجه به شرایط موجود، مثل مربی فوتبال که باختش را به گردن می گیرد، اگر باختی وجود داشته باشد ما نیز آن را به گردن می گیریم.

محوریت «هم سایه» اتفاقات اخیر افغانستان نبود

کارگردان «هم سایه» همچنین درباره تولید و پخش این سریال که همزمان با اتفاقات اخیر افغانستان صورت گرفت، اظهار کرد: این موضوع کاملا اتفاقی بود و ما قبل از اتفاقات افغانستان تولید کار را شروع کردیم. ما خودمان حین کار نسبت به اتفاقات افغانستان که همزمان با تولید کارمان بود، ابراز تعجب کردیم. این همسو بودن، شاید برای خیلی ها سوال باشد و اینکه تلویزیون اقدام به ساخت چنین سریالی به دلیل این اتفاقات کرده است اما اصلا اینطور نبود. ضمن اینکه از زمانی که کار تولید شد، قرار بر این بود که همان اواخر تابستان هم روی آنتن برود.

غضنفری در پایان گفت: موضوع افغانستان و آدم هایش جذاب است. آنها قصه های جالبی دارند. خیلی جامعه بکر و نابی دارند. افغانستان، هم موضوعی جهانی است و هم اینکه قصه های عجیب و غریبی دارند و از زوایه دید جامعه ای که این قصه ها را لمس نکرده است، می تواند عجیب باشد.

هم سایه با نام قبلی «نیمروز تا تهران» و «شرق بهشت» یک مجموعه تلویزیونی ایرانی به کارگردانی محمدحسین غضنفری، تهیه‌کنندگی علی پورکیانی و فیلمنامه ای از تهمینه بهرام و ارسلان امیری است. پخش این مجموعه از ١۶ شهریور ۱۴۰۰ از شبکه سه سیما آغاز شده است. سریال «هم‌سایه» یک ملودرام عاشقانه ـ جنایی است که سعی می‌کند از زندگی و دغدغه‌های مهاجرین افغانستانی در ایران و همزیستی دو ملت بگوید.

این سریال شب ها حدود ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه از شبکه سه سیما پخش می شود.