چرا نباید کنکور و مدارس خاص حذف شوند؟

نسیم‌آنلاین؛ رضا پیامی: در کنکور امسال هم رتبه‌های تک رقمی ریاضی، تجربی و انسانی را دانش‌آموزان مدارس دولتی درو کردند. از ۳۰ نفر اول این سه رشته، ۲۶ نفر از مدارس دولتی هستند. مدارس غیردولتی که با فروش رؤیای صندلی‌های شریف، پزشکی و ... شهریه‌های چند ده میلیونی می‌گیرند، فقط و فقط ۴ رتبه تک رقمی داشتند!

جالب اینکه این تعداد، حتی از تعداد دانش‌آموزانی که سمپاد و نمونه، از شهرستان‌های کوچک (غیر مرکز استان) به دانشگاه‌های برتر فرستادند هم کمتر هستند.

این برای نظام آموزشی ما افتخار آمیز است که یک نوجوان مستعد شهرستانی، می‌تواند با تلاش در مدارس دولتی، بهترین دانشگاه قبول شود. طبعاً عجیب نخواهد بود اگر بعد از یک دهه طبقه اقتصادی و اجتماعی او، چند پله ارتقا پیدا کند. این جایگاه و ثروت، حاصل شایستگی‌های او بوده است.

فرزند این پزشک یا مهندس برجسته، هر چند وارث هوش و استعداد اوست ولی وارث فقر و محرومیت پدر نیست و اگر تلاش کند، او هم می‌تواند به شریف برسد.

پس پولدار بودن خانواده‌های عمده دانشجویان شریف، مادامی که علت ورودشان پول نباشد، هیچ اشکالی ندارد. به بیان فنی، دانشجوی شریف بودن و ثروتمندی خانواده «رابطه همبستگی و نه علّی» دارند. ممکن است هر دوی این‌ها مولود متغیر(های) ثالثی (مثل هوش و تلاش) باشند. مهم این است که کسی به صرف پولدار بودنِ پدرش، بدون داشتن شایستگی‌های علمی، وارد شریف نشود. نتایج امسال کنکور هم مجددا نشان داد که صرف هزینه‌های هنگفت در مدارس غیرانتفاعی نمی‌تواند موجب رسیدن یک دانش آموز متوسط به شریف شود که اگر میشد، باید به جای ۴ نفر، ۲۶ نفر از تک رقمی‌ها از این مدارس می‌بودند.

کنکور با همه نقدهایش، ده‌ها سال است که دقت خود در رده‌بندی داوطلبان دانشگاه را ثابت کرده است. در طی این دهه‌ها، حتی یک سال هم نبوده که صد نفر اول کنکور (که معمولا برق شریف می‌روند) از رتبه‌های ده‌هزار تا ده‌هزار و صد، به نحوی ضعیف‌تر باشند که سطح برق شریف، پایین‌تر از برق فلان دانشگاه غیر دولتی در شهرستان شود. نه تنها در مقیاس ده هزار نفر، رده بندی کنکور روایی و پایایی کافی داشته (به نحوی که دانشگاه‌های خارجی، سازمان‌های داخلی، شرکت‌های خصوصی و ... همگی فارغ‌التحصیلان این دانشگاه را به آن دانشگاه غیر دولتی ترجیح می‌دهند) بلکه در مقیاس هزار نفری و یا حتی صد نفری هم تمیز واقعی و دقیقی بین داوطلبان گذاشته است. به نحوی که مثلا رتبه‌های صد تا دویست که برق دانشگاه تهران می‌روند، در طی ده‌ها سال، همیشه بعد از برق شریف، قوی‌ترین دانشجویان بوده‌اند.

ما از کنکور مگر چیزی غیر از این می‌خواهیم؟ یک آزمون روا و پایا برای رده‌بندی ۵هزار دانش‌آموز برتر که بر سر بهترین صندلی‌های بهترین دانشگاه‌ها رقابت می‌کنند.

استرس کنکور، در واقع استرس رسیدن به بهترین صندلی‌های دانشگاه است. هر آزمون دیگری هم این استرس را خواهد داشت. برای کاهش اضطراب فراگیر در دانش‌آموزان، باید آن‌ها را از تحمیل بایدها توسط والدین و جامعه نجات داد. «استبدادِ بایدها»ست که به دانش آموزی متوسط تحمیل می‌کند که تو باید پزشکی قبول شوی! کوهی از استرس را بر سرش خراب می‌کند. کنکور هم نباشد، این دانش آموز، همین استرس را در امتحانات نهایی خواهد داشت.

مشخصاً پیشنهاد می‌شود کنکور برای دانشگاه‌های برتر کشور حفظ شود و برای اکثریت دانشگاه‌های کشور، نمرات امتحانات نهایی ملاک باشد.