در چه مواقعی به روانشناس و روانپزشک مراجعه کنیم
مطمئنا این ابهام در ذهن شما نیز شکل گرفته است که چه زمانی باید به دکتر روانشناس (psychologist) و چه زمانی باید به دکتر روانپزشک (psychiatrist) مراجعه کرد؟ تفاوت میان این دو حرفه در حوزه سلامت روان چیست؟
اگرچه ممکن است عناوین آن‌ها شبیه به هم به نظر برسد و هر دو به تشخیص و درمان افرادی که دارای مشکلات روحی و روانی هستند کمک کنند. اما آن‌ها این حمایت را به روش‌های مختلفی ارائه می‌دهند. در ادامه به جزئیات بیشتری در این زمینه اشاره خواهیم کرد.
دکتر روانشناس کیست؟
اصولا روانشناسان تمایل دارند به‌جای عوامل بیولوژیکی، بیشتر بر روی عوامل اجتماعی، فرهنگی و محیطی تمرکز کنند. آن‌ها ابتدا به شناسایی الگوهای افکار منفی، زمینه‌های عملکرد مغز و عوامل استرس‌زا محیطی اقدام می‌کنند تا بتوانند علل مشکلات عاطفی و رفتاری شما را ریشه‌یابی کنند.
اغلب روانشناسان از روان‌درمانی برای کمک به رفع و درمان علائم مشکلات بیمار استفاده می‌کنند. یعنی در طی جلسات مختلف با بیمار صحبت می‌کنند تا علائم و علل پریشانی عاطفی و روانی او را کشف کنند. در این حین نیز مهارت‌های مقابله‌ای لازم را برای هدایت بیمار به سمت بهبودی ارائه می‌دهند. گاهی اوقات روانشناسان از گروه‌درمانی، زوج‌درمانی یا خانواده‌درمانی استفاده می‌کنند.
آن‌ها همچنین ممکن است به‌عنوان مشاور با سایر متخصصان مانند روانپزشکان یا پزشکان متخصص همکاری کنند.
روانشناسی یک رشته‌ی کارشناسی است که به بررسی ذهن و رفتار انسان و رفتار های عادی یا غیر عادی فرد می‌پردازد. روانشناسان بیماری‌های روان را درمان می‌کنند و در سلامت روان تاثیر مهمی دارند. روانشناسان نمی‌توانند دارو تجویز کنند. ( https://doctoreto.com/doctors/speciality/psychologist )
دکتر روانپزشک کیست؟
روانپزشکی به شاخه خاصی از پزشکی اطلاق می‌شود که بر علل، پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های روانی تمرکز دارد. به طور کلی، رشته روانپزشکی بر این ایده استوار است که عوامل بیولوژیکی مانند ژنتیک منجر به ایجاد علائم مشکلات روانی و عاطفی می‌شود.
به‌همین‌دلیل، روانپزشکان معمولا سابقه پزشکی شما را ارزیابی می‌کنند تا متوجه شوند که آیا شرایط زمینه‌ای یا داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید، ممکن است در علائم روانی شما نقش داشته باشند یا خیر.
مدرک پزشکی آن‌ها این امکان را فراهم می‌کند که دستور انجام آزمایش‌های پزشکی دهند و برای درمان دارو تجویز کنند. حتی قابلیت انجام تکنیک‌هایی مانند تشنج الکتریکی و سایر روش‌ها برای تحریک مغز را نیز دارند.
دکتر روانپزشک در درمان اختلالات روانی، اعتیادی، عاطفی و رفتاری از جمله افسردگی، اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، اختلالات خواب، کاهش اشتها، تحریک‌پذیری، اختلال دو قطبی، سو مصرف مواد، اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی، اختلال وسواس اجباری، اختلال شخصیت، هراس، روان پریشی و اسکیزوفرنی به شما کمک می‌کند.
تفاوت روانشناس و روانپزشک
تفاوت اصلی میان یک روانشناس و روانپزشک، در بنیاد فکری آن‌ها برای تشخیص علت بیماری است. روانپزشک مدام به‌دنبال عوامل بیولوژیکی و روانشناس همیشه به‌دنبال عوامل محیطی است. به‌همین‌دلیل، روانپزشک تصور می‌کند که با دارودرمانی مشکل بیمار حل می‌شود. روانشناس نیز باور دارد که راه‌حل اصلی بسیاری از مشکلات روانی مشاوره و روان‌درمانی است.
درحالی‌که مطالعات جدید ثابت کرده‌اند که اغلب مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب، آنقدر پیچیده هستند که باید برای درمان قطعی از وجود روانشناس و روانپزشک به‌صورت همزمان بهره‌مند شد.
احتمالاً تا الان در مورد درمان شناختی رفتاری (CBT) مطلبی خوانده‌اید. هدف اصلی CBT کمک به درمان افراد با یادگیری و تمرین تکنیک‌های خاص از طریق کار بر روی احساسات ناخواسته و الگوهای افکار منفی است. دقیقا کاری که یک روانشناس انجام می‌دهد. او می‌تواند وضعیت سلامت روان فرد را از طریق مصاحبه و مشاهداتی که در جلسات مختلف دارد، تشخیص دهد. گاهی ممکن است تست‌های عصبی یا روان‌شناختی نیز انجام دهد. اما در نهایت برای درمان قابلیت تجویز دارو را ندارد.
درحالی‌که دکتر روانپزشک پس از تشخیص بالینی بیماری روانی، می‌تواند انواع داروهای ضد افسردگی، ضد روان‌پریشی، تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو، محرک‌ها و آرام‌بخش‌ها را تجویز کند. دلیل اصلی این مسئله این است که روانپزشک پس از گذراندن 7 سال دوره پزشکی عمومی، به مدت 4 سال دوره رزیدنتی روانپزشکی را گذرانده است. یعنی به اندازه کافی از فیزیولوژی بدن و مکانیسم عمل داروها آگاه است.
در مقابل، دکتر روانشناس در تمامی دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا خود بیشتر بر ریشه‌یابی ساختار مغز و روان انسان تمرکز می‌کند. اگرچه ممکن است نگاه بالینی داشته باشد اما در مورد فیزیولوژی بدن و مکانیسم عمل داروها آموزش نمی‌بیند.
چه زمانی باید به دکتر روانشناس مراجعه کنیم؟
اگر دوران سختی را پشت سر می‌گذارید یا می‌خواهید روی درک بهتر افکار و رفتارهای خود کار کنید، مراجعه به یک روانشناس ممکن است فکر خوبی باشد. روانشناسان متخصصانی هستند که در مورد ویژگی‌های مختلف رفتار انسانی آموزش دیده‌اند. در مورد زمان مراجعه به روانشناس می‌توان گفت که برای رفع مشکلات روانی و عاطفی مانند موارد زیر عالی هستند:
- افسردگی، اضطراب یا استرس
- سوءمصرف مواد مخدر و الکل
- ترس‌ها و فوبیاها
- عزت نفس پایین
- اختلال استرس پس از سانحه
روانشناس همچنین می‌تواند به شما کمک کند تا با چالش‌هایی که ممکن است در زندگی با آن‌ها روبه‌رو شوید، خیلی راحت‌تر کنار بیایید. مواردی مانند:
- استرس مالی و ورشکستگی
- قطع رابطه عاطفی یا طلاق
- خشونت خانگی
- سالخوردگی و کم‌توانی
- غم از دست دادن یک عزیز
چه زمانی باید به دکتر روانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر مشکلات پیچیده‌تری در مورد سلامت روان خود دارید که ممکن است برای درمان به دارو نیاز داشته باشند، مراجعه به روانپزشک انتخاب بهتری است. مواردی مانند:
- افسردگی شدید
- اختلالات اضطرابی شدید مانند حملات پانیک و فوبیای شدید
- اختلال دو قطبی
- اسکیزوفرنی
- اختلال کمبود توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اختلال وسواس فکری جبری (OCD)
- اختلالات شدید سوءمصرف مواد مخدر یا الکل
- اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی و بولیمیا (پرخوری عصبی)
این‌ها مشکلاتی نیستند که فقط با روان‌درمانی حل شوند بلکه مصرف دارو نیز لازم است. گاهی حتی باید تحت نظر روانپزشک در بیمارستان روانی بستری شوید.
واقعیت ماجرا این است که بسیاری از بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اضطراب، حمله عصبی، فوبیا، مشکلات خواب و غیره در مراحل اولیه به کمک مشاوره روانشناس قابل درمان هستند. اما وقتی شدت آن‌ها افزایش پیدا کرد باید برای دارودرمانی به روانپزشک مراجعه کرد. البته مشکلات روانی مانند دوقطبی، اسکیزوفرنی، پارانویا، بیش‌فعالی و غیره از همان ابتدا نیاز به مراجعه به روانپزشک برای دارودرمانی دارند. بنابراین، زمان مراجعه به روانپزشک به عوامل زیادی بستگی دارند.
به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم همیشه ابتدا به یک روانشناس مراجعه کنید. چراکه روانپزشکان معمولاً برای بیماران گفتگودرمانی مداوم ارائه نمی‌دهند. اگر مشکل شما حل نشد، مطمئنا روانشناس شما را به یک روانپزشک به‌منظور دارودرمانی ارجاع خواهد داد.
دنیای پزشکی دنیای گسترده‌ای است و تخصص‌های فراوانی در آن وجود دارند. بسیاری از رشته‌های تخصصی دارای تعدادی فوق تخصص هستند و در برخی از رشته‌ها فلوشیپ هم معنی پیدا می‌کند. دکترتو این افتخار را دارد که میزبان تمامی این رشته‌های تخصصی پزشکی باشد و به شما این امکان را می‌دهد تا از تمام رشته‌های پزشکی در سراسر ایران نوبت حضوری یا مشاوره تلفنی بگیرید.
سخن آخر
بنابراین اگرچه هدف اصلی دکتر روانشناس و دکتر روانپزشک کمک به بیماران روانی است، اما هرکدام به شیوه خاص خود عمل می‌کنند. گاهی بی‌توجهی به درمان به‌موقع مشکلات رایجی مانند افسردگی می‌تواند منجر به خودکشی بیمار شود. به‌همین‌دلیل توصیه می‌کنیم به اندازه‌ای که برای شرایط جسم خود نگران هستید، به فکر وضعیت روانی و عاطفی خود نیز باشید. طبق آخرین آمار، از هر 3 ایرانی 1 نفر مبتلا به اختلالات روانی پنهان یا آشکار است!
برگرفته از سایت دکترتو : ( https://doctoreto.com )
